Publicystyka - ngo.pl

W latach 2014-2020 pieniądze unijne w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego będą dzielone na poziomie krajowym oraz regionalnym. Wsparcie na szczeblu wojewódzkim zostanie uwzględnione w Regionalnych Programach Operacyjnych, które będą mieć charakter dwufunduszowy (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny). Logika podziału dystrybucji środków unijnych między programem centralnym a programami regionalnymi przedstawia się w następujący sposób:

1. 25% środków z EFS będzie przeznaczonych dla krajowego programu operacyjnego, głównie na działania systemowe i wypracowywanie systemowych rozwiązań/reform w ramach priorytetów inwestycyjnych danego celu tematycznego. Beneficjentami wsparcia będą instytucje administracji publicznej oraz pozaadministracyjne, w tym możliwie organizacje pozarządowe;
2. 75% środków z EFS będzie przeznaczonych na wsparcie na poziomie regionów; na tym szczeblu finansowane będą działania skierowane bezpośrednio do indywidualnych odbiorców – np. do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Zakres tematyczny dla programów operacyjnych finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego obejmuje cztery z jedenastu celów wskazanych w rozporządzeniach funduszowych[1]. Każdemu z celów tematycznych przypisane są priorytety inwestycyjne. Koncentracja tematyczna polega na obowiązku przypisania w ramach określonych przez komisję europejską celów tematycznych, czterech priorytetów na które ma być przeznaczone co najmniej 60% alokacji środków. Innymi słowy komisja wymusza by 60% środków na dany program operacyjny było wydane między maksymalnie 4 priorytety inwestycyjne przypisanych do programu w ramach celów tematycznych :

• Cel 8. Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników,
• Cel 9. Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem,
• Cel 10. Inwestowanie w EFS edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie,
• Cel 11. Wzmacnianie w EFS potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej.

Nie oznacza to jednak, że 60% środków nie może byś koncentrowanych między np.: dwoma priorytetami inwestycyjnymi danego celu tematycznego.

Krajowy program operacyjny, któremu poświęcone było spotkanie styczniowe, został wstępnie zatytułowany „Wiedza, edukacja, rozwój”, będzie finansowany jedynie z EFS i budżetu krajowego. Dodatkowo będzie możliwość korzystania w ramach projektów EFS z innych funduszy w ramach tzw. cross-finansingu.

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w założeniach przedstawiło szczegółowe obszary wsparcia według klucza priorytetów inwestycyjnych wybranych celów tematycznych:

1. Wspieranie jakości, skuteczności i otwartości szkolnictwa wyższego jako instrumentu budowy gospodarki opartej o wiedzę:

• Zapewnienie kształcenia na poziomie wyższym odpowiadającego potrzebom gospodarki i rynku pracy
• Zwiększenie otwartości i mobilności międzynarodowej w szkolnictwie wyższym
• Poprawa międzynarodowej pozycji polskich szkół wyższych

1. Przygotowanie i wdrożenie reform w wybranych obszarach polityk publicznych, kluczowych z punktu widzenia strategii Europa 2020 i krajowych programów reform

1. Realizacja działań innowacyjnych i ponadnarodowych prowadzących do wypracowania rozwiązań dotąd niestosowanych w celu ich przetestowania:

• Działania ponadnarodowe,
• Działania innowacyjne w skali mikro i makro

1. Realizacja programów w zakresie mobilności ponadnarodowej.

Ministerstwo przedstawiło następującą propozycję podziału alokacji, z której wynika, że ponad 60% środków skoncentrowano na trzech priorytetach inwestycyjnych ( o jeden mniej niż wymagano – co oznacza jeszcze większą koncentrację) :

• Poprawa jakości, skuteczności i dostępności szkolnictwa wyższego – ok. 46% środków,
• Poprawa dostępności uczenia się przez całe życie – ok. 12% środków,
• Inwestycje w zdolności instytucjonalne i w skuteczność administracji publicznych oraz usług publicznych w celu przeprowadzenia reform – ok. 9% środków.

Podział ten konsumuje 67% alokacji na program, z uwzględnieniem wymaganej koncentracji tematycznej. Na pozostałe obszary wsparcia (33% alokacji) Ministerstwo określiło wstępnie priorytety inwestycyjne w ramach środków nie objętych koncentracją tematyczną:

• Modernizacja i wzmocnienie roli instytucji działających na rynku pracy, w tym działania mające na celu zwiększanie transnarodowej mobilności pracowników,
• Przystosowanie pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców do zmian,
• Ułatwianie dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym,
• Wspieranie gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych,
• Ograniczenie przedwczesnego kończenia nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości edukacji elementarnej, kształcenia podstawowego i średniego,
• Zwalczanie dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

Istotną informacją jest, że działania związane z innowacjami społecznymi oraz projektami ponadnarodowymi mają być realizowane we wszystkich celach tematycznych tylko na poziomie krajowym, w ramach oddzielnych osi priorytetowych – wstępne propozycje.

Innowacje społeczne mają dotyczyć najistotniejszych wyzwań w obszarze rynku pracy, integracji społecznej, kształcenia przez całe życie i wzmacniania zdolności instytucjonalnych. Społeczne innowacje będą miały wspólny dla całego kraju system wskaźników, natomiast różne (w zależności od regionów lub typu działań) instrumenty wsparcia. Sposób wdrażania innowacji społecznych ma być dwoisty:

1. poziom mikro – ten typ innowacji zakłada wybór operatora dla mikrograntów, który nie jest instytucją publiczną. Na początku procesu przyznaje się małe granty na sprawdzenie zasadności danego pomysłu na projekt. Następnie kolejna pula pieniędzy przeznaczana jest na proces testowania, a na końcu na upowszechniania zrealizowanych działań. Projekty te będą dotyczyć niewielkich przedsięwzięć, a beneficjentami będą mogły być nawet poszczególne osoby;
2. innowacje systemowe – zakładają możliwość realizacji projektów na kilka ważnych tematów ( np: innowacyjne sposoby walki z ubóstwem) przez kilku operatorów. Działania w ramach tego typu projektów dotyczyłyby szerszych problemów np.: uwzględniających zmiany legislacyjne czy organizacyjne. Ponadto takie innowacje społeczne otrzymywałyby większe dofinansowanie. Celem innowacyjnych działań miałyby by być rozwiązanie systemowe, również oparte na mechaniźmie grantu globalnego. Beneficjentami tego typu działań byłyby podmioty publiczne i prywatne - silne instytucjonalnie.

Projekty ponadnarodowe mają być skierowane w dużej mierze do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Priorytetowymi obszarem działań mają być projekty dotyczące mobilności przestrzennej grupy beneficjentów ostatecznych opisanych wyżej przy innowacjach społecznych. Jest pomysł, aby w ich wdrażaniu wykorzystać mechanizm grantu globalnego oraz partnerstw międzyinstytucjonalnych.

Wszystkie wyżej wymienione informacje są wstępnymi propozycjami Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Niemniej pokazują one tendencje oraz zamiary administracji wobec EFS-u 2014-2020. 4 lutego podczas V posiedzenia Międzyresortowego zespołu ds. programowania i wdrażania funduszy europejskich, członkowie zespołu powołali grupy robocze do prac nad nowymi programami operacyjnymi: Zachęcamy, by w skład tych gremiów wchodzili przedstawiciele wszystkich instytucji zaangażowanych we wdrażanie obecnie realizowanych programów. Katalog ten nie jest oczywiście zamknięty – powiedział wiceminister Adam Żdziebło. Przypomniał jednocześnie, że harmonogram prac jest napięty: Do końca roku rząd powinien przyjąć gotowe programy operacyjne. Z początkiem 2014 roku, Polska będzie mogła ogłosić Komisji Europejskiej gotowość do realizacji nowej perspektywy finansowej.[2]

Co istotne prace Ministerstwa idą pełną parą. Do końca lutego Grupa „PO WER” ma ustalić główne założenia, do końca marca określić już wstępną propozycję programu operacyjnego wraz z zakresem interwencji, a pod koniec kwietnia rozpocząć konsultacje społeczne.

Powyższe informacje pochodzą z Sekretariatu stałej konferencji ds. konsultacji funduszy europejskich 2014-2020 (sekretariat@ofop.eu).

---

[1]

[2] Fundusze Europejskie 2014-2020 – prace nabierają tempa, http://www.mrr.gov.pl/aktualnosci/Fundusze_Europejskie_2014_2020/strony/Fundusze_FE_2014_2020_prace_nabieraja_tempa_040213.aspx