Publicystyka - ngo.pl

Ukazujące się do końca tego roku artykuły stanowią zbiór informacji na temat badań ewaluacyjnych: sposobów planowania i prowadzenia ewaluacji czy też możliwości wykorzystania jej wyników do ulepszenia działań i rozwoju Państwa fundacji czy stowarzyszenia.

Oprócz przydatnej wiedzy możecie Państwo zdobyć interesujące książki i materiały na temat ewaluacji, każdorazowo biorąc udział w naszym konkursie. Zachęcamy Państwa do systematycznej lektury artykułów, zdobywania wiedzy o ewaluacji oraz wygrywania nagród!

ETAPY EWALUACJI

Ewaluacja to proces, całościowe badanie projektu. Aby została prawidłowo przeprowadzona, musi zostać dokładnie przemyślana oraz zrealizowana. Wszystkim zainteresowanym doskonaleniem swoich umiejętności w tym zakresie, pomocny może się okazać podział ewaluacji na konkretne etapy.

Etapy ewaluacji:

1. Zaplanowanie ewaluacji

2. Zbieranie danych

3. Analiza wyników

4. Raportowanie

5. Rekomendacje i wykorzystanie wyników ewaluacji

Etap 1 Zaplanowanie ewaluacji

Cel etapu: zaplanowanie całego procesu ewaluacji, poszczególnych etapów ewaluacji pod względem specyfiki projektu

Elementy etapu:

• ustalenie zakresu ewaluacji, celu oraz problemów badawczych, na które badanie ma odpowiedzieć. Jest to etap szczególnie ważny, gdyż odpowiedź na te pytania, powinna być istotą naszej ewaluacji.

• wybór ewaluatora: należy zastanowić się, kto będzie realizował ewaluację. Może to być zespół projektowy, który realizuje projekt – pozytywnym aspektem jest to, że bardzo dobrze zna specyfikę projektu, minusem natomiast z pewnością będzie fakt, że sytuacja taka może naruszyć zasadę obiektywności. Inaczej jest wtedy, gdy zlecamy ewaluację zewnętrznym ekspertom. Wtedy nasze badanie będzie z pewnością bardziej obiektywne, ale z drugiej strony specjaliści z zewnątrz nie znają tak dobrze projektu jak jego realizatorzy.

• ustalenie kryteriów ewaluacji. Aby badanie zostało właściwie przeprowadzone, należy wybrać, jakimi kryteriami ewaluacji będziemy się posługiwać. Muszą one wiązać się z głównymi założeniami naszej ewaluacji. Wyróżniamy takie kryteria jak: trafność– bada, czy pomysł na projekt jest logiczny - czy dobrze zidentyfikowane zostały lokalne potrzeby danej grupy docelowej; użyteczność- bada, co rzeczywiście się stało - na ile projekt zaspokoił rzeczywiste potrzeby, rozwiązał problemy; skuteczność- bada stopień osiągnięcia zamierzonych celów, wpływ czynników zewnętrznych; wydajność - bada relacje między nakładami, kosztami, zasobami ludzkimi i finansowymi
  
  a osiągniętymi rezultatami; trwałość- obejmuje pytania o aktualność efektów danego projektu w perspektywie długo i średniookresowej.

• ustalenie terminów – musimy określić, w jakich ramach czasowych ewaluacja ma się mieścić. Należy także określić termin przygotowania poszczególnych etapów (opracowanie koncepcji, realizacja poszczególnych badań, oddane raportu itp.) ewaluacji.

Etap 2 Zbieranie danych

Cel: dobór adekwatnych metod,przygotowanie narzędzi badawczych oraz przeprowadzenie badań

Elementy etapu:

• wybór metod i technik badawczych – należy określić, jakiego rodzaju metody i techniki zastosujemy w badaniu. W przypadku szkoleń można przygotować ankiety, które wypełniane będą przez uczestników oraz karty refleksji do wypełnienia przez trenerów. Podczas zajęć integracyjnych, czy nabywania umiejętności miękkich przez uczestników projektu, można zastosować obserwację lub rozmowy/wywiady indywidualne.

• przygotowanie narzędzi badawczych: stworzenie konkretnych narzędzi, np. kwestionariusza ankiety, kart refleksji, arkusza obserwacji, czy scenariusza wywiadu. Pytania zastosowane w narzędziach muszą odpowiadać na problemy badawcze założone na początku w ewaluacji ale są to bardzo szczegółowe pytania, na które odpowiadają respondenci.

• przeprowadzenie badań: proces zbierania danych. Należy wybrać jedną osobę, która będzie odpowiedzialna za dystrybucję narzędzi, a później ich zebranie.

Etap 3 Analiza wyników

Cel: analiza zebranego materiału empirycznego

Elementy etapu:

• opracowanie zebranych danych z badania. Aby poprawnie przeanalizować nasze wyniki badań, przydatne będą programy do analizy statystycznej danych (np. SPSS, Statistica). Wyniki muszą być analizowane pod kątem celów i problemów badawczych, by odpowiedziały na główne założenia ewaluacji.

• opracowanie wniosków oraz rekomendacji, które powstały w wyniku ewaluacji.

Etap 4 Raportowanie

Cel: zebranie wszystkich danych uzyskanych w procesie ewaluacji oraz przełożenie ich na wnioski i rekomendacje

Elementy etapu:

• zebranie metodologii, wyników badań, rekomendacji oraz bibliografii w raporcie.

• przygotowanie poszczególnych części raportu. Standardowy raport składa się ze: spisu treści, wstępu, informacji o ewaluowanym projekcie, celu ewaluacji, problemów badawczych, doboru próby badanej, opisu wykorzystanych metod i zastosowanych narzędzi w badaniu, analizy zebranych danych, podsumowania, wypracowania rekomendacji oraz bibliografii.

• raport może być przygotowany w formie papierowej, prezentacji Power Point, czy innej formie graficznej.

Etap 5 Rekomendacje i wykorzystanie wyników ewaluacji

Cel: wykorzystanie wypracowanych rekomendacji w przyszłości

Elementy etapu:

• wypracowanie rekomendacji dotyczących badanego projektu – czyli zaproponowanie rozwiązań, które mogą ulepszyć wypracowane działania czy procesy zarządzania.

• wykorzystanie rekomendacji w przyszłości, by bardziej skutecznie i efektywnie planować kolejne wydarzenia. Umożliwia to również kontynuację obecnie podjętych już działań oraz ich modyfikowanie. Wyniki ewaluacji mogą służyć też jako inspiracja do kolejnych działań, pomagają też określić nasze mocne i słabe strony. Dzięki ewaluacji możliwe jest także usprawnienie procesu zarządzania projektem.

Tak jak już wspominaliśmy, ewaluacja to złożony proces badawczy, w którym nie można pominąć żadnego elementu. Każdy z nich powinien być sumiennie przygotowany, by ewaluacja była zrealizowana jak najbardziej obiektywnie oraz przyniosła jak najwięcej korzyści w przyszłości.

Zachęcamy do udzielenia odpowiedzi na pytanie:

Trzy pierwsze osoby, które poprawną odpowiedź przyślą na adres mailowy: monika.przybylak@pisop.org.pl otrzymają nagrodę – materiały promocyjne dotyczące ewaluacji.

Projekt jest dofinansowany ze środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.