Publicystyka - ngo.pl

Sesja tematyczna "Jak będzie wyglądał rynek pracy i ekonomia społeczna za 5, 15 i 30 lat" pierwszego dnia VIII Ogólnopolskich Spotkań Ekonomii Społecznej w Warszawie była prowadzona przez Joannę Brzozowską-Wabik ze Związku Lustracyjnego Spółdzielni Pracy, a wzięli w niej udział Ineza Skrzypiec-Sikorska z "Flandrii", Łukasz Piechowiak z bankier.pl, redaktor portalu rynekpracy.org Łukasz Komuda z FISE oraz Edwin Bendyk z Tygodnika "Polityka".

Sesja zaczęła się od krótkiego zagajenia prowadzącej, która przypomniała myśl z raportu zespołu Jerzego Hausnera "Kurs na innowacje", że Polska znajduje się w rozwojowym dryfie - owszem, nasz kraj rozwija się, ale coraz większym kosztem, dlatego potrzebujemy zmiany modelu społeczno-ekonomicznego. Brzozowska-Wabik zapytała, czy ekonomia społeczna jest w stanie być jednym z motorów takiej zmiany. Ineza Skrzypiec-Sikorska w swojej prezentacji zarysowała najważniejsze wyzwania demograficzne, podkreślając między innymi, że za ok 10 lat na świecie będzie żyć ponad 1,2 miliarda osób w wieku powyżej 60 lat. Powołując się na doświadczenia swojego przedsiębiorstwa społecznego pokazała, że ekonomia społeczna może wypełnić lukę w dostarczaniu wysokiej jakości usług społecznych, szczególnie w sytuacji, gdy potrzeby stają się coraz większe.

• Nasze zadanie to wypełnianie nisz, którymi nikt się nie zajmuje, gdyż jest to albo za trudne, albo za drogie - powiedziała Skrzypiec-Sikorska. Rozważając słabe i mocne strony ekonomii społecznej na zmieniającym się rynku pracy podkreśliła szansę, jaką stwarza rozwijanie różnych inicjatyw międzypokoleniowych.

Łukasz Piechowiak skupił się na prezentacji różnych wskaźników, które wyznaczają naszą rzeczywistość społeczno-ekonomiczną. O ile w ciągu 2-3 dekad populacja naszego kraju zmniejszy się tylko nieznacznie, to istotnie zmieni się stosunek osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. Kolejnym bardzo istotnym wyzwaniem jest poważne ujemne saldo migracyjne (z Polski wyjeżdża kilkanaście razy więcej osób niż do niej przyjeżdża). Polskie państwo niewiele z tym robi - zauważył Piechowiak. Analityk dodał, że jego zdaniem w ciągu kilkunastu lat zniknie etat, większość dzisiejszych pracowników przejdzie na samozatrudnienie. - To my będziemy wybierać pracodawców - powiedział Piechowiak.

Łukasz Komuda zaczął swoje wystąpienie od małego eksperymentu i zapytał, kto z publiczności mógłby wykonywać 30 lat temu dokładnie tę samą pracę, którą wykonuje dzisiaj, w mniej więcej ten sam sposób. Na sali, na której zgromadzonych było ponad 100 osób podniosły się dwie ręce. - To pokazuje, jaką wartość ma prognozowani na 30 lat do przodu - powiedział Komuda i zaprezentował szereg danych, które zarysowały kontekst zmian (więcej na ten temat w portalu Ekonomiaspoleczna.pl>) . Powiedział między innymi, że w ciągu kilkunastu lat mają szanse zniknąć takie zawody, jak taksówkarze czy budowlańcy. Maszyny będą w stanie w zastępstwie ludzi dokonywać prostych analiz medycznych, ekspertyz prawnych czy pisać artykuły. Komuda pokazał, że zmiana pracy to często pogorszenie ich jakości - pokazuje to przykład Uber - w miejsce taksówkarzy za pomocą tej aplikacji wchodzą zwykli kierowcy, często bez odpowiednich kompetencji, zarabiający znacznie mniej.

Ekspert FISE wskazał również, że teoria "spływania bogactwa" została zakwestionowana, a koncentracja kapitału na niespotykaną dotąd skalę będzie miała wpływ na rynek pracy (jako że tworzenie nowych miejsc pracy, choćby przez zmiany technologiczne, wymaga coraz więcej kapitału).

Swoje wystąpienie Komuda zakończył myślą profesora Paula H. Dembinskiego, który powiedział, że skoro tak trudno jest przewidywać trendy w ekonomii i nie wiadomo dokładnie, co mamy robić, wygrać mogą ci, którzy będą robić to dobrze - nie tylko pod względem jakości, ale również w wymiarze etycznym. To jest właściwa perspektywa dla ekonomii społecznej - powiedział Komuda.

Edwin Bendyk na wstępie odniósł się do kwestii "złej demografii". - Z jednej strony zaczyna nam brakować rąk do pracy ze względu na starzejące się społeczeństwo, z drugiej jednak strony technologia likwiduje wiele miejsc pracy. Być może te dwa minusy wyjdą na plus - powiedział Bendyk. Wskazał też na jeden z plusów starzejącego się społeczeństwa. Gospodarka takich społeczeństw jest mniej energochłonna. Pozwala bardziej racjonalnie zarządzać zasobami naturalnymi.

Również publicysta "Polityki" zwrócił uwagę na problem koncentracji kapitału i fakt, że z inwestycji korzystają właściciele kapitału, a nie ludzie pracy. Dodał, że nie należy patrzeć na gospodarkę jedynie przez pryzmat rynku. Być może duża część potrzeb może być zaspokojana poza rynkowo na zasadach barteru, wzajemności, społecznych systemów wymiany. Tu Bendyk dostrzega rolę dla ekonomii społecznej. Dodał, że ważnym czynnikiem zmiany może być gwarantowany dochód obywatelski, który pozwoli osobom niepracującym zaspokajać podstawowe potrzeby na rynku oraz zajmować się wytwarzaniem dóbr i świadczeniem usług, których rynek nie wycenia, ale które są potrzebne innym członkom społeczności. Bendyk przyznał, że na razie nie wyobraża sobie jeszcze politycznej decyzji w tej sprawie, ale wierzy, że czas do dyskusji dojrzał.

Na zakończenie spotkania Łukasz Komuda powiedział, że by skutecznie odpowiedzieć na wyzwania przyszłości, musimy uczyć się dzielić i współpracować. - Nie da się już bardziej obniżyć naszego kapitału społecznego, może być tylko lepiej - powiedział Komuda. Z kolei Sikorska-Skrzypiec optymistycznie stwierdziła, że obywatele coraz skuteczniej i lepiej przejmują w swoje ręce zadania publiczne a ekonomia społeczna wypełnia lukę między nadmiernie indywidualistycznym rynkiem a państwem. Dodała, że rolą państwa winno być dalsze ułatwianie tego uspołeczniania zadań publicznych. Krzysztof Cibor, Ekonomiaspoleczna.pl