Publicystyka - ngo.pl

Jednym z kluczowych obszarów, dla którego miejsce znalazło się w ramach unijnej polityki spójności, a tym samym Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki jest ekonomia społeczna (ES).

Ekonomia społeczna - proponuje nowe spojrzenie na aktywizację zagrożonych wykluczeniem, wspiera rozwój lokalny. Dokonuje tego, łącząc w sobie działania społeczne i ekonomiczne. Potocznie o ekonomii społecznej mówi się jako o konkretnych rozwiązaniach, zmienianiu postaw roszczeniowych w przedsiębiorcze. Przynosi zyski ekonomiczne, które dalej są przekazywane na aktywizację osób, działania na rzecz społeczności lokalnych czy realizacje przedsięwzięć edukacyjnych.

Do tej pory w ramach środków Unii Europejskiej na lata 2007 – 2013 wsparcie ekonomii społecznej odbywa się na kilku płaszczyznach. Brakowało jednak pewnych systemowych rozwiązań oraz przepisów prawnych, które regulowałyby i porządkowały działania w tym obszarze. Przedsiębiorstwa społeczne oraz instytucje je wspierające musiały borykać się z brakiem definicji ekonomii społecznej oraz bardzo wąskim katalog podmiotów ekonomii społecznej (PES). Ponadto brak jasnego rozgraniczenia przedsiębiorczości społecznej z ekonomią społeczną powodował liczne trudności oraz wątpliwości interpretacyjne.

Proces wsparcia ekonomii społecznej odbywał się dwutorowo:

Po pierwsze podjęto próby zbudowania sieci wsparcia sprzyjającej rozwojowi ekonomii społecznej za równo na poziomie krajowym poprzez realizacje Zintegrowanego Systemu Wsparcia Ekonomii Społecznej (projekt w ramach 1.19) oraz na poziomie regionalnym poprzez budowanie sieci Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (7.2.2 POKL).

Po drugie skoncentrowano się na tworzeniu nowych podmiotów ekonomii społecznej za pośrednictwem środków z EFS w tym tworzeniu spółdzielni socjalnych (6.2 oraz 7.2.2 POKL) oraz wsparciu tworzenia i działalności CIS, KIS i ZAZ (7.2.1 POKL). W roku 2012 podjęto też działania mające na celu wdrożenie instrumentów zwrotnych dla przedsiębiorstw społecznych w formie pożyczek – działanie realizowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

Doświadczenia z wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w latach 2007-2013 pokazują jednak, że konieczne jest uporządkowanie regulacji dot. ekonomii społecznej w Polsce oraz ponowne zweryfikowanie proponowanej struktury wsparcia PES. Możliwości takie daje kolejny okres programowania.

Szanse dla ekonomii społecznej w nowej perspektywie finansowej pojawiły się w dokumentach stanowiących koncepcję realizacji funduszy europejskich w Polsce w latach 2014-2020. Zgodnie z tymi założeniami promocja ekonomii społecznej oraz przedsiębiorstw społecznych będzie odbywała się w ramach priorytetu inwestycyjnego przypisanego do realizacji celu, jakim jest Promowanie włączania społecznego i walka z ubóstwem. Ustawodawca wskazuje ekonomię społeczną jako jeden z elementów służących realizacji kluczowych celów rozwojowych Polski w najbliższych latach. Proponuje, aby wsparcie to odbywało się za równo na poziomie krajowym, jak i regionalnym.

Punktem wyjścia do realizacji tych założeń oraz ważnym instrumentem, który ma regulować działania w obszarze ekonomii społecznej w Polsce jest Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej.

Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej - to dokument, który ma stanowić elementem polityki rozwoju kraju. Ma charakter zarówno edukacyjny w zakresie ekonomii społecznej ale przede wszystkim porządkuje kwestie dotyczące aspektów formalno - prawnych funkcjonowania ekonomii społecznej oraz sieci wsparcia ekonomii społecznej w Polsce.

Dlaczego Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej jest ważny, jakie niesie korzyści dla sektora ekonomii społecznej?

"Pozwoli na uporządkowanie działań prowadzonych w sektorze ekonomii społecznej oraz stworzenie silnej struktury wsparcia. Jest również dużą szansą dla projektodawców Europejskiego Funduszu Społecznego, szczególnie instytucji działających w obszarze ES oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu" – mówi Anna Jądrzyk Animatorka Regionalnego Ośrodka EFS w Lesznie. "Program ułatwi znalezienie miejsca dla ekonomii społecznej w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020" – dodaje A. Jądrzyk. Ponadto w większości województw także w Wielkopolsce powstają Plan wspierania ekonomii społecznej, które mają służyć realizacji zadań w obszarze ekonomii społecznej w regionach. Ich koordynację wstępnie powierzono Regionalnym Ośrodkom Polityki Społecznej.

Nowa perspektywa finansowa ma wpierać ekonomię społeczną przede wszystkim w sposób bardziej bezpośredni w odniesieniu zarówno do nowo powstałych przedsiębiorstw społecznych tzw. Start-upów, ale także rozwój i profesjonalizację tych już istniejących. Planowane jest zwiększenie dostępu przedsiębiorstw społecznych do kapitału bezzwrotnego, ale również zwrotnego w formie preferencyjnych pożyczek oraz poręczeń. Cały proces profesjonalizacji przedsiębiorstw społecznych ma wspierać „sieć wsparcia” stanowiąca coś na kształt obecnych Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej. Działania na rzecz przedsiębiorstw społecznych w głównej mierze będą opierać się na zwiększeniu dostępu do usług szkoleniowych, doradczych, coachingu i innych niezbędnych narzędzi sprzyjających budowaniu potencjału sektora ekonomii społecznej.

W perspektywie długofalowej kluczowe znaczenie będzie miało również budowanie wzajemnej współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami społecznymi oraz ich sieciowanie. Przekazane wsparcie ma docelowo bowiem sprzyjać budowaniu samodzielności oraz niezależności ekonomicznej przez przedsiębiorstwa społeczne a środki oraz wsparcie z Europejskiego Funduszu Społecznego stanowić wyłącznie niewielki odsetek „przychodów” PES - koncentracja na zyskach z prowadzonej działalności gospodarczej.

Jednocześnie wsparciu przedsiębiorstw społecznych będzie towarzyszyć rozwój otoczenia przedsiębiorstw społecznych poprzez budowę silnej i stabilnej sieci wsparcia. Sieci, która poprzez wysoką jakość świadczonych usług przyczyni się do zbudowania solidnych i profesjonalnie działających przedsiębiorstw społecznych, zaradnych, potrafiących radzić sobie w warunkach rynkowych. Kluczowe wydaje się więc odchodzenia od bezzwrotnych dotacji na rzecz instrumentów zwrotnych tj. pożyczki lub poręczenia. Na chwilę obecną plany dotyczące nowego okresu programowania 2014-2020 nie określają precyzyjnie, czy ten rodzaj wsparcia, tz. Instrumenty zwrotne, będzie realizowany na poziomie centralnym czy powierzony regionom.

Proponowany kierunek pokazuje jednak, że przedsiębiorstwa społeczne stały się jednym z ważniejszych „graczy” na rynku, a realizowane przez nie cele społeczne odgrywają bardzo dużą rolę w działaniach na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, walce z bezrobociem, niepełnosprawnością.

Na chwilę obecną znamy tylko ogólne założenia dotyczące tego, jak będzie wyglądała ekonomia społeczna w kolejnej perspektywie finansowej na lata 2014 – 2020. Jest jednak jeszcze czas na przekazywanie ewentualnych propozycji kształtu ekonomii społecznej oraz roli, jaką ma odegrać w rozwoju społeczno-ekonomicznym naszego kraju.

Aktualne informacje na temat prac nad założeniami dotyczącymi nowej perspektywy finansowej znajdziecie Państwo na stronie Regionalnego Ośrodka EFS w Lesznie www.leszno.roefs.pl

Zachęcamy do włączenia się do dyskusji na ten temat!

Projekt „Regionalny Ośrodek EFS w Lesznie” dofinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.