Publicystyka - ngo.pl

Dlaczego ekonomia społeczna?

Ekonomia społeczna, zwana również
przedsiębiorczością bądź gospodarką społeczną, jest obecnie jednym
z głównych tematów debaty publicznej w obszarze polityki społecznej. Jest próbą znalezienia remedium na nierozwiązane i
zaniedbane dotychczas problemy społeczne w Polsce, takie jak bieda,
bezrobocie oraz wykluczenie. Główne założenia ekonomii społecznej
opierają się na przekonaniu, że aby skutecznie i długofalowo
przeciwdziałać tym patologicznym zjawiskom, trzeba „upodmiotowić”
grupy najsłabsze na rynku pracy. Należy uczyć je przedsiębiorczości
oraz podejmowania i ponoszenia odpowiedzialności za własne czyny
również w sferze zawodowej.

Podstawnym narzędziem ekonomii społecznej są
przedsiębiorstwa społeczne. Zatrudniają one osoby i grupy
pomijane na lokalnych rynkach pracy (długotrwale bezrobotne,
niepełnosprawne, uzależnione itp.). Przedsiębiorstwa społeczne
często działają na zasadzie samozatrudnienia, jako spółdzielnie socjalne stanowiące wspólne przedsięwzięcie kilku osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym. Mogą jednak także przybierać
formę spółek z udziałem lokalnej administracji, prywatnych
podmiotów gospodarczych oraz organizacji pozarządowych (tzw.
partnerstwa trójsektorowe).

Wyróżnikiem przedsiębiorstw społecznych jest
cel ich działania. Nie są one nastawione wyłącznie na zysk, ale
także – a może przede wszystkim – na rozwój i wspieranie
społeczności lokalnych. Zakładanie przedsiębiorstw
społecznych to nowatorski w polskich warunkach sposób mobilizowania
tych społeczności, nauki zaangażowania i wzajemnego zaufania –
budowania kapitału społecznego.

Przedsiębiorczość społeczna powinna być
zwłaszcza stymulatorem rozwoju regionów słabszych ekonomicznie, o
wysokiej stopie bezrobocia i rolniczym charakterze, gdzie trudniej
przyciągnąć inwestorów, takich jak np. tereny popeegierowskie.

Przykłady wielu państw europejskich (m.in.
Włoch czy Wielkiej Brytanii) pokazują, że gospodarka społeczna może
być skutecznym mechanizmem walki z bezrobociem i wykluczeniem
społecznym w skali całych regionów kraju.

Ekonomia społeczna w praktyce – nowy Lisków

Jednym z przedsięwzięć, w ramach którego
opracowano i wdrożono zasady tworzenia przedsiębiorstw społecznych
na polskim gruncie był projekt "W stronę polskiego modelu gospodarki społecznej – budujemy nowy Lisków" realizowany w
ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL od grudnia 2004 roku do marca
2008 r. Projekt prowadziło wielosektorowe partnerstwo pod
przewodnictwem Instytutu Spraw Publicznych.

Najważniejszym rezultatem projektu było
wypracowanie metody, której istotą jest odgórne stymulowanie
rozwoju zaniedbanych ekonomicznie społeczności lokalnych poprzez
tworzenie partnerstw lokalnych i ponadlokalnych złożonych z
podmiotów publicznych, pozarządowychi prywatnych.

W ramach projektu utworzone zostało Partnerstwo
na Rzecz Rozwoju składające się z 42 podmiotów (3 partnerów
ogólnopolskich oraz partnerzy lokalni). Na teren realizacji
projektu wybrano polską „ścianę wschodnią” – cztery powiaty
województw warmińsko-mazurskiego (pow. Ełcki i nidzicki) i
lubelskiego (pow. biłgorajski i lubelski ziemski). W powiatach tych
powstało7 przedsiębiorstw społecznych.

Powstałe przedsiębiorstwa to między innymi:

- Spółdzielnia Socjalna w Prostkach (pow. ełcki), założona przez osiem pań i jednego panaz okolicznych miejscowości; zajmuje się szyciem oryginalnych pomocy edukacyjnych dla przedszkoli pod własną marką „Stara Szkoła” oraz usługami: szkoleniowymi, krawieckimi, biurowymi(www.stara-szkola.pl)

- Biłgorajskie Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o. o. (miasto Biłgoraj), którego udziałowcami są władze miasta, prywatni przedsiębiorcy oraz organizacja pozarządowa; działa w obszarze usług sprzątających, pielęgnacji zieleni oraz prowadzi myjnię samochodową; zatrudnia 12 osób, które wcześniej miały problemy na rynku pracy (www.bps.lbl.pl)

- Garncarska Wioska w Kamionce (pow. nidzicki), przedsiębiorstwo społeczne w formie klastra złożonego z kilkunastu różnych podmiotów – organizacji społecznych, firm, samorządów lokalnych i osób fizycznych tworzących wspólną markę; jest nie tylko miejscem pracy dla osób długotrwale bezrobotnych, ale również regionalną atrakcją turystyczną; zajmuje się produkcją ceramiczną, produkcją i usługami kowalskimi, renowacją i sprzedażą starych mebli, szyciem regionalnych i historycznych strojów, produkcją pamiątek, usługami turystycznymi (www.garncarskawioska.pl)

• Przedsiębiorstwo Społeczne przy
  Stowarzyszeniu Emaus w Krężnicy Jarej (pow. lubelski ziemski),
  zajmuje się produkcją mebli ogrodowych, a w przyszłości również
  produkcją ślusarską; jest to przedsięwzięcie najbardziej
  specyficzne, gdyż angażuje osoby bezdomne, zamieszkałe w domu
  wspólnoty Emaus pod Lublinem

Dlaczego Lisków?

W tytule projektu przywołano wielkopolski
Lisków, symbol inspirowanego z zewnątrz rozwoju wiejskiej
społeczności z lat międzywojennych. Rozwój Liskowa, małej i
zacofanej wsi koło Kalisza, zaczął się od przybycia pochodzącego z
Warszawy księdza społecznika Wacława Blizińskiego. W 1900 r. został
on proboszczem tamtejszej parafii i namówił mieszkańców do
założenia spółdzielni. Pod wpływem jego zaangażowania i zarażenia
miejscowych chłopów „duchem przedsiębiorczości”, pod koniec
dwudziestolecia międzywojennego Lisków stał się symbolem sukcesu i
wzorem do naśladowania dla innych ośrodków wiejskich w całym
kraju.

Kontakt:
Dorota Chomiak www.fundacja-nadzieja.org.pl
Specjalista ds. promocji www.liskow.org.pl
Fundacja NADZIEJA
tel. 022 522 84 30
dorota.chomiak@fundacja-nadzieja.org.pl