Publicystyka - ngo.pl

Mamy się czym chwalić!

W środowisku związanym z ekonomią społeczną na Lubelszczyźnie często padają głosy, że brakuje na naszym terenie podmiotów ekonomii społecznej, których dorobkiem warto się szczycić. W myśl powiedzenia „Cudze chwalicie, swego nie znacie”, przedstawiamy więc subiektywny przewodnik po lubelskich inicjatywach godnych uwagi: inicjatywach z ogromnym dorobkiem i doświadczeniem zdobytym wieloletnią pracą, ale też inicjatywach, które dysponują potencjałem do tego, by rozwinąć się w przyszłości.

Na wstępie warto zaznaczyć, że przewodnik ten nie jest skończonym katalogiem przedsięwzięć społecznych na Lubelszczyźnie, nie sposób bowiem opisać specyfiki i dokonań wszystkich działających tu spółdzielni socjalnych, przedsiębiorstw społecznych, zakładów aktywności zawodowej, centrów integracji społecznej czy organizacji pozarządowych. Mamy więc nadzieję, że w miarę lektury tego „przewodnika” rosnąć będzie apetyt na poznawanie ekonomii społecznej „po lubelsku”.

Centrum Integracji Społecznej w Chełmie
Miasto wspiera aktywną integrację

Centra Integracji Społecznej to niezwykle ważne ogniwo w systemie aktywnej integracji. To właśnie ich absolwenci i absolwentki są naturalnymi kandydatami/kami do prowadzenia podmiotów ekonomii społecznej w przyszłości – dzięki zajęciom przygotowującym do wykonywania zawodu ułożonym w spójny program obejmujący także edukację ogólną i ekologiczną, doradztwo zawodowe, wsparcie dla rodziców oraz wsparcie psychologiczne w budowaniu motywacji do działania.

Przykładem prężnie działającej jednostki jest Centrum Integracji Społecznej w Chełmie, które działa nieprzerwanie od 2006r. W ciągu pięciu lat swojej działalności CIS w Chełmie zrealizował pięć edycji zatrudnienia socjalnego, obejmując swoim wsparciem prawie 300 osób. Aktualnie w CIS funkcjonuje 5 grup zawodowych: remontowo-porządkowa, opiekuńczo-porządkowa, kulinarno-porządkowa, porządkowa oraz fryzjerska.

Dom Nasutów – Nasutowskie Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. w Nasutowie
Tradycyjna kuchnia lubelska i nowoczesne zarządzanie

Gmina Niemce to przepiękne widoki, nieskażone środowisko, prężnie działająca giełda rolno-spożywcza i jedno z najbardziej znanych przedsiębiorstw społecznych w Polsce: Dom Nasutów. Powstało w 2007 roku jako jedno z przedsięwzięć projektu „W stronę polskiego modelu gospodarki społecznej – budujemy nowy Lisków” w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL 2004-2006.

Nasutowskie Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. w Nasutowie to spółka, której udziałowcami są Europejski Dom Spotkań Fundacji Nowy Staw oraz Gminne Centrum Aktywizacji Społecznej i Zawodowej.

Firma zatrudnia 16 mieszkanek gminy Niemce, które dzięki przedsiębiorstwu znalazły nie tylko zatrudnienie, ale również okazję do odkrywania i współtworzenia lokalnej tożsamości, przygotowując specjały nasutowskiej kuchni regionalnej: zawijasy nasutowskie, szynkę pieczoną w macierzance, postniczki, bigos burakowy z fasolą, sałatkę perłową z lubczykiem, dzika w jabłkach i miód z własnej pasieki.

Wyszukiwanie i promowanie tradycyjnych potraw kulinarnych z Lubelszczyzny to jeden z elementów misji społecznej Domu Nasutów, zaś odkryte na nowo potrawy szybko stały się przebojami na regionalnych stołach. Choć dania wywodzą się z okolic Lublina, ich korzenie sięgają czasem odległych czasów i krajów – na przykład zawijas jest chłopską wersją francuskiego piroga podawanego w pałacu w Kozłówce już od połowy XIX wieku.

W 2008 roku zawijas zarejestrowany został przez Ministerstwo Rolnictwa jako tradycyjna potrawa regionalna. Jak czytamy na stronie internetowej Nasutowskiego Przedsiębiorstwa Społecznego, potrawy z Nasutowa zdobyły uznanie jury konkursu „Smaki Lubelszczyzny”: bigos burakowy zdobył tytuł Laureata 2008, zaś zawijas otrzymał wyróżnienie w kategorii potrawy gotowe. Z kolei w V edycji Konkursu Wojewódzki Lider Smaku 2009 nagrodzone zostały: pasztet i sałatka leśna z żurawiną.

Dom Nasutów to przepiękny ośrodek, malowniczo położony w otulinie Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego, w którym organizowane są szkolenia, konferencje, imprezy rodzinne oraz integracyjne imprezy plenerowe. Oprócz pobytu i regionalnej kuchni, przedsiębiorstwo organizuje atrakcje: przejażdżki bryczkami, kuligi, zabawy i turnieje integracyjne, atrakcje dla dzieci.

Nasutowskie Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. w Nasutowie

Lubelska Spółdzielnia Socjalna „Koziołek”

Pierwsza spółdzielnia socjalna w Lublinie.

Przykład Lubelskiej Spółdzielni Socjalnej „Koziołek” doskonale ilustruje proces powstawania tego typu podmiotów. Przez rok przed założeniem „Koziołka”, który został formalnie zarejestrowany w styczniu 2007 r., jego członkowie i członkinie uczestniczyli w pierwszej edycji Centrum Integracji Społecznej „Integro”, działającego jako gospodarstwo pomocnicze Urzędu Miasta w Lublinie. Właśnie tam nabyto niezbędne kompetencje, wiedzę i umiejętności by zorganizować i dalej z sukcesem prowadzić spółdzielnię socjalną.

CIS „Integro” wyposażył członków i członkinie „Koziołka” w szerokie uprawnienia, które wykorzystywali w swojej późniejszej aktywności w zawodach: malarz-tapeciarz, pracownik robót wykończeniowych, posadzkarz, opiekun osoby zależnej, handlowiec czy samodzielny księgowy.

Mając świadomość konieczności ciągłego doskonalenia i zdobywania niezbędnej wiedzy potrzebnej do prowadzenia przedsiębiorstwa, osoby tworzące Lubelską Spółdzielnię Socjalną „Koziołek” uczestniczyły w kolejnych szkoleniach organizowanych m.in. przez Fundację „Barka” z Poznania, Wama-Coop z Olsztyna, czy Lubelski Ośrodek Samopomocy.

Spółdzielnia oferuje szeroką gamę usług, począwszy od budowlano-porządkowych, opiekuńczych i rachunkowych, a skończywszy na organizacji szkoleń. W tej chwili w Lubelskiej Spółdzielni Socjalnej „Koziołek” zatrudnionych jest 7 osób.

Lubelska Spółdzielnia Socjalna „Koziołek”

Przedsiębiorstwo Społeczne EMAUS w Krężnicy Jarej
Równowaga idealna

To kolejny przykład inicjatywy powstałej w ramach projektu „W stronę polskiego modelu gospodarki społecznej – budujemy nowy Lisków” (IW EQUAL 2004–2006). Od 1995r. w Krężnicy Jarej pod Lublinem Zbigniew Drążkowski prowadzi Stowarzyszenie Emaus, które działa na wzór francuskiego Ruchu Emaus.

Stowarzyszenie jest jedną z nielicznych organizacji, które prowadzą długotrwały trening do życia w samodzielności, pomagając ludziom, którzy z różnych powodów nie radzą sobie w życiu. Dom i wsparcie znajdują tu osoby bezrobotne, bezdomne, niepełnosprawne czy ze statusem uchodźcy.

Niezbędne do utrzymania wspólnoty życia i pracy środki jej członkowie zdobywają między innymi w ramach powstałego w 2007 r. przedsiębiorstwa społecznego, w którym prowadzona jest produkcja mebli ogrodowych, tarcicy budowlanej i konstrukcji stalowych. To idealny przykład przedsiębiorstwa społecznego, w którym realizacja celu społecznego i dążenie do wypracowania zysku pozostają w równowadze.

W kwietniu 2010 r. została zarejestrowana Spółdzielnia Socjalna EMAUS, jako jedna z pierwszych spółdzielni socjalnych założonych przez organizacje pozarządowe w Polsce.

Spółdzielnia Socjalna Błysk w Łukowie

Sprzątanie na błysk!

Spółdzielnia ta założona została w 2008 roku i działa na terenie całego powiatu łukowskiego (północna część woj. Lubelskiego). Zatrudnienie znalazło w niej 10 osób. Misją i celem działania jest reintegracja zawodowa i społeczna poprzez zapewnienie zatrudnienia członkom spółdzielni.

Główną specjalizacją spółdzielni są usługi sprzątania obiektów, biur i mieszkań skierowane do klientów instytucjonalnych oraz osób fizycznych. Kolejnym źródłem dochodów jest bogata oferta odzieży ochronnej i inna działalność szwalnicza (m.in. bielizna pościelowa i stołowa na rzecz hoteli i pensjonatów). Dodatkową działalnością jest zarobkowy przewóz osób (spółdzielnia dysponuje piętnasto osobowym autobusem). Hasła reklamowe Spółdzielni to: „Sprzątamy na błysk”, „Szyjemy błyskawicznie”.

Spółdzielnia wykorzystuje swoje atuty – wykonuje świetnie się sprzedające wyroby promocyjne dla projektów unijnych (m.in. torby materiałowe), wspierając się hasłem, „Kupując u nas wspieracie Państwo podmiot ekonomii społecznej co skutkuje dodatkowymi punktami podczas oceny wniosków ubiegających się o projekty unijne”.

Aniołem tego przedsięwzięcia jest Zofia Żuk, prezeska (nie socjalnej) Spółdzielni „Łuksja” im. Gen. Kleeberga w Łukowie, przy której „Błysk” została afiliowana. Pani Zofia była mentorką założenia spółdzielni socjalnej udzielając wsparcia merytorycznego jej założycielom i założycielkom. Wykorzystała do tego swoje własne doświadczenia z „Łuksją”, która w tej chwili, działając we wschodniej części Polski, jest największym w regionie zakładem odzieżowym, istniejącym na rynku już od 61 lat.

Zofia Żuk, jako Pełnomocniczka Terenowa KZRSIiN na terenie województwa lubelskiego w ramach Projektu EQUAL oraz lokalna aktywistka działająca na rzecz zmniejszenia bezrobocia w powiecie łukowskim, sięgającym nawet 20% w samym mieście, została uhonorowana za swoją działalność tytułem Kobiety Lubelszczyzny 2011.

Spółdzielnia Socjalna Błysk w Łukowie

ul. Staropijarska 3,  21-400 Łuków

www.blysk.lukow.pl

Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna Cztery Pory Roku
Wiatr w żaglach

Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna Cztery Pory Roku nie ma jeszcze tak pokaźnego dorobku jak inne opisane wyżej podmioty. To, co ważne w przypadku tej spółdzielni socjalnej, to korzenie, sposób utworzenia i instytucjonalna sieć wsparcia, dzięki której możliwe było zrealizowanie marzenia siedmiu mieszkanek i mieszkańców osiedla bloków socjalnych przy ul. Antoniny Grygowej w Lublinie.

Cztery Pory Roku powstały bowiem jako pracy Centrum Aktywności Środowiskowej, jednostki Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Lublinie, w ramach Programów Aktywności Lokalnej realizowanych ze środków projektów systemowych MOPR. Członkinie i członkowie spółdzielni rekrutują się spośród odbiorców wsparcia w ramach PAL: w naturalny sposób wyłoniona została liderka przedsięwzięcia, która pociągnęła za sobą resztę.

Dziś, po prawie roku działalności w ramach spółdzielni socjalnej, ma ona na swoim koncie wiele sukcesów i kilka trudnych lekcji. Najważniejszy jest jednak fakt, że do pełnego roku działalności brakuje zaledwie dwóch miesięcy, a rok – jak wynika z innych doświadczeń – to granica, po przekroczeniu której szansa na trwałość przedsięwzięcia znacznie wzrasta.

Skład spółdzielni, obowiązki jej członkiń i członków oraz sposób pracy podlegają ciągłym modyfikacjom: zaczęło się od prowadzenia stoiska garmażeryjnego w jednym z lubelskich supermarketów, później doszły zlecenia cateringowe, teraz WSS Cztery Pory Roku, we współpracy partnerskiej z Programem Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) i Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Lublinie, prowadzi Kawiarnio-Księgarnię „Spółdzielnia”.

Niezależnie od tego, co będzie kolejnym pomysłem na działalność tej przedsiębiorczej grupy, już dziś można śmiało powiedzieć, że swoją pasją i zaangażowaniem zarażają innych i stanowią niezbity dowód na to, że można wziąć życie w swoje ręce.

Zakład Aktywizacji Zawodowej w Lublinie

Przedsięwzięcie społeczne z rozmachem

Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Chorym „Misericordia”, działające na rynku lubelskim, prowadzi wiele działań wspierających osoby wykluczone społecznie. Obok ośrodka adaptacyjnego i placówki opiekuńczo-wychowawczej oraz innych form działalności samopomocowej, powołano Zakład Aktywizacji Zawodowej. Podmiot ten (działający od 2009 r.) jest pierwszą tego typu placówką w Lublinie.

W tej chwili ZAZ daje szansę rehabilitacji zawodowej i społecznej 34 osobom o różnym stopniu niepełnosprawności, w tym 22 w stopniu ciężkim (są to przede wszystkim osoby z zaburzeniami psychicznymi). Stowarzyszenie cały czas poszukuje osób chętnych do zasilenia szeregów ZAZu.

Nie dość, że „Misericordia” pomaga swoim podopiecznym zawodowo, organizacja wspiera również ich, organizując mieszkania tym, których sytuacja materialna jest trudna. Warto wiedzieć, że ZAZ w Lublinie dysponuje nowocześnie wyposażonym zapleczem kuchennym i niezwykle wysokimi standardami pracy. Biznes gastronomiczny w Lublinie ma więc potężnego konkurenta.

Osoby pracujące w ZAZ mogą się realizować w trzech równoległych przedsięwzięciach. Dwa z nich związane są z usługami gastronomicznymi. ZAZ dysponuje również wspaniałą siedzibą – zabytkową plebanią z XVIII w. przy ulicy Głuskiej 145, gdzie funkcjonuje Kawiarnia Santiago Cafe.

Utrzymane w klasycystycznym stylu wnętrza dworku zachęcają kameralnym nastrojem i wyciszonym klimatem, można tu zorganizować niedrogie przyjęcia okolicznościowe a także szkolenia i konferencje. W tych przypadkach Santiago Cafe jest wspierane przez zakładową kuchnię, która na co dzień również oferuje zewnętrzne usługi cateringowe.

Każdego dnia można także wstąpić na domowy obiad w przystępnej cenie. Dla stałych bywalców i bywalczyń przewidziany jest zniżkowy abonament!

Dodatkową aktywnością, w którą angażują się osoby pracujące w ZAZ są usługi utrzymania czystości, skierowane zarówno firm, jak i osób prywatnych. W lecie podopieczni zajmują się między innymi pielęgnacją terenów zielonych, natomiast zimą odśnieżaniem.