Szacuje się, że budżet sektora pozarządowego we Francji około 47 mld euro (dane z 2004 roku). Wśród banków obsługujących ten sektor znajdują się właściwie wszystkie duże. Przedstawiamy politykę organizacji w zakresie zarządzania finansami oraz rolę banków w jej wdrażaniu.
KORZYSTANIE Z KREDYTÓW BANKOWYCH
We Francji, podobnie jak w Polsce, dużo banków, również tych
większych, obsługuje stowarzyszenia w zakresie rachunku bieżącego i
podstawowych operacji bankowych. W odróżnieniu jednak od polskiego
rynku, francuskie banki częściej udzielają organizacjom kredytów,
chociaż ich liczba nie jest bardzo duża. Średnio około 5%
stowarzyszeń korzysta z kredytów bankowych. Jest to uzależnione od
wielkości budżetu. Spośród stowarzyszeń dysponujących kwotami ponad
750 tys. euro rocznie, aż 41% korzysta z kredytów, a wśród tych,
których budżet wynosi mniej niż 7,5 tys. euro – tylko 1%. Istnieje
również różnica pomiędzy stowarzyszeniami zatrudniającymi i
niezatrudniającymi pracowników. Z tych pierwszych około 18%
korzysta z kredytu, z drugich – tylko 2%. Organizacje najcześciej
korzystają z kredytów w Credit Agricole, Credit Mutuel, Caisse
d’Epargne, Credit Cooperatif i Banque Populaire. Te banki skupiają
85% rynku.
Liczba organizacji, które inwestowały w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badania [por. Observatoire des] wynosiła 20%. Skłonność do inwestycji również skorelowana jest z wielkością budżetu – od 14% dla stowarzyszeń, których budżet roczny nie przekracza 7,5 tys. euro, do 70% dla tych, które dysponują ponad 750 tys euro rocznie. Organizacje inwestują przede wszystkim w ruchomości, następnie w nieruchomości, wartości niematerialne i prawne.
NA JAKICH WARUNKACH?
Jak pokazuje powyższa analiza istnieje spora grupa stowarzyszeń
(ok.5%, czyli prawie 50 tys. organizacji), które korzystają z
kredytów bankowych. Dla polskiego obserwatora interesujące jest
pytanie na jakich warunkach było to możliwe: jakie zabezpieczenia
musiały przedstawić organizacje, czy ktoś rozumiał ich bilans i nie
pytał o miesięczne obroty?
Z rozmów z francuskimi bankowcami oraz organizacjami wynika, że
nadal istnieje duża różnica w podejściu do obsługi stowarzyszeń w
obu krajach. We Francji istnieją od wielu lat instytucje, które
specjalizują się i konsekwentnie zdobywają doświadczenie w obsłudze
tego sektora. Ich pracownicy umieją badać sprawozdania
stowarzyszeń, rozumieją ich cykl finansowania. Sukces nie wynika
jednak tylko z savoir-faire banków. Same stowarzyszenia od lat
łączą się w związki, federacje, tworzą instytucje, które umiejętnie
dbają o ich interesy – w tym również prowadzą dialog z bankami,
oceniają potrzeby, ułatwiają dotarcie do swoich członków. Istotną
rolę odgrywa również stabilny system finansowania stowarzyszeń. Na
przykład organizacje finansowane ze środków publicznych (a to one
bardzo często sięgają po finansowanie) często opierają się na
kontraktach wieloletnich lub mają dostęp do pieniędzy na z góry
określonych zasadach. Stabilność finansowania i dłuższa historia
(średni wiek stowarzyszenia to 26 lat) to również szansa na
zbudowanie stabilnej bazy materialnej.
Żądanie od stowarzyszenia zabezpieczeń jest uzależnione od kilku
czynników: rodzaju kredytu, doświadczenia we współpracy, sytuacji
samej organizacji. Przy kredytach inwestycyjnych bank przeważnie
zażąda twardego zabezpieczenia, przy krótkoterminowych, w
szczególnych przypadkach, może od tego odstąpić, ale jest to raczej
wyjątek niż reguła. Interesujące są zwłaszcza 2 instrumenty,
ułatwiające stowarzyszeniom dostęp do kredytów:
- cesja z kontraktów publicznych (tzw. loi Dailly) – pozwala organizacji sięgnąć głównie po finansowanie pomostowe, a bankowi zapewnia bezpośredni przelew środków z umowy z podmiotem publicznym (przeważnie gminą);
- fundusz poręczeń – w szczególności fundusz poręczeń wzajemnych.
SKŁONNOŚĆ DO OSZCZĘDZANIA
KTO Z KIM?
Warto zauważyć, że banki obsługujące francuskie stowarzyszenia przyciągają swoich klientów poprzez różne czynniki Podstawowe to: sieć dystrybucji, marka instytucji, specjalizacja, zaangażowanie społeczne banku. Niektóre instytucje, takie jak Poczta Francuska czy Credit Mutuel, współpracują z małymi i średnimi stowarzyszeniami. Inne, jak Credit Cooperatif czy BNP-Paribas, rozwijają strategie przyciągające również duże organizacje. Tendencje te można pokazać przez pryzmat budżetu organizacji. S
- Podmioty małe (roczny budżet poniżej 15 tys. euro)
- Organizacje średnie (budżet w granicach 15 –150 tys. euro)
- Duże stowarzyszenia (dysponujące rocznie ponad 150 tys. euro)
WNIOSKI DLA POLSKI
Polski sektor pozarządowy różni się od francuskiego przede
wszystkim skalą i wagą w życiu gospodarczym i publicznym. Sektor
francuski to istotny usługodawca w sferze społecznej i socjalnej,
duży pracodawca i partner gospodarczy. Wiele jednak prawidłowości
obserwowanych na rynku francuskim występuje również w Polsce.
Przedstawiona powyżej klasyfikacja organizacji pod względem
zainteresowania ofertą bankową, mogłaby w Polsce wyglądać podobnie.
Ostatnie analizy (patrz Raport portali Bankier i ngo.pl) pokazują,
że pojawiają się banki zainteresowane współpracą z organizacjami.
Wiele instytucji również bez deklaracji współpracuje z wybranymi
stowarzyszeniami i fundacjami przy realizacji projektów unijnych.
Te pozytywne tendencje mogą ulegać wzmocnieniu. Od sektora
francuskiego powinniśmy uczyć się przede wszystkim dialogu i
śmiałego formułowania potrzeb. Do tego potrzebna jest dobra
komunikacja i wzajemna wiedza o sobie. Są to wyzwania stojące przez
bankami i organizacjami infrastrukturalnymi.
BIBLIOGRAFIA
La France associative en mouvement, 3 wydanie, pod
kierownictwem Jacques Malet, Centre d’Etude et de Recherche sur la
Philantropie, Paździenik 2005,
Artykuł powstał w ramach projetu "W poszukiwanku
polskiego modelu ekonomii społecznej".
Źródło: inf. własna
