Publicystyka - ngo.pl

– Współczesna sytuacja globalna nie pozwala na rozpatrywanie kwestii historycznych, geograficznych czy społecznych w oderwaniu od wymiaru europejskiego i międzynarodowego. Polska funkcjonuje w świecie pełnym współzależności, których proces edukacyjny nie może przemilczeć. – napisano w komentarzu.

W edukacji globalnej kluczową kwestię odgrywają tak zwane zagadnienia przekrojowe. Są to tematy szczególnie istotne w kontekście rozważań o współczesnym świecie, które – by mogły być dobrze zrozumiane przez młodych ludzi – powinny być omawiane na różnych przedmiotach. Takimi zagadnieniami mogą być prawa człowieka, okres podbojów kolonialnych i jego współczesne konsekwencje, czy też różne wyzwania współczesnego świata, jak np. przyczyny i skutki niedożywienia.

– Bez zrozumienia, w jaki sposób my w Polsce mamy wpływ na to, co dzieje się w innych częściach globu, nie będzie możliwe przeciwdziałanie niepokojącym zjawiskom, z którymi mamy do czynienia już teraz: zanieczyszczenie środowiska, rosnące nierówności społeczne, głód i niedożywienie, konflikty – mówi Elżbieta Kielak, koordynatorka grupy roboczej i współautorka komentarza.

W swojej analizie ekspertki i eksperci stwierdzają, że wiele regionów świata – Azja, Afryka, Bliski Wschód – zostało przedstawionych w sposób stereotypowy, ignorujący ich zróżnicowanie, potencjał i perspektywę osób mieszkających w krajach Południa. Brakuje przykładów postaci, które aktywnie działały lub działają na rzecz rozwoju swojego kraju i poprawy warunków życia.

Przykładowo: projekt podstawy programowej proponuje omówienie tematu niedożywienia posługując się przykładem Etiopii. Zdaniem ekspertów i ekspertek przykład ten bardzo mocno utwierdza stereotyp „biednych, głodnych dzieci w Afryce” i jest zupełnie nietrafiony. Jak wskazują statystyki z 2015 roku, Etiopia nie występuje w pierwszej dziesiątce krajów zmagających się z problemem głodu. Mówienie o Etiopii jedynie w tym kontekście, stygmatyzuje ten kraj. Ponadto obecnie na świecie 795 milionów ludzi cierpi z powodu głodu, z czego większość mieszka w Azji, a nie w Afryce.

Zdaniem autorów i autorek komentarza, o problemie głodu należy mówić w odniesieniu do grup zawodowych, które najczęściej go doświadczają (75% wszystkich głodnych ludzi na świecie to rolnicy), a nie przypisywać go do konkretnego kraju czy kontynentu. – Przykład „głodu w Etiopii” pokazuje, jak bardzo projekt podstawy programowej jest niedostosowany do uczenia o aktualnych wyzwaniach globalnych – mówi Elżbieta Kielak.

W komentarzu zwrócono też uwagę na wyraźną dysproporcję w odniesieniu do tematów dedykowanych kwestiom narodowym i związanym z polską tożsamością, w porównaniu do treści poświęconych innym regionom świata, historii świata oraz światowej, współczesnej literatury. Polska młodzież zapozna się w szkole jedynie z polskimi lub chrześcijańskimi legendami czy tradycjami; nie pozna natomiast żadnych przykładów z innych kręgów kulturowych. Spośród całej długiej listy lektur tylko trzy potencjalnie mogłyby sprzyjać lepszemu rozumieniu różnorodności świata, jednak nawet one opisują świat sprzed kilkudziesięciu (a nawet stu) lat i zupełnie nie odnoszą się do współczesności.

• Zwiększenie nacisku na kształtowanie poczucia związku z ludźmi mieszkającymi w innych regionach świata (szczególnie tych nieuprzywilejowanych) i postawy solidarności.
   
• Dookreślenie wyzwań społecznych współczesnego świata – jako punkt odniesienia mogą służyć na przykład sformułowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych Cele Zrównoważonego Rozwoju – oraz omawianie ich przekrojowo na różnych przedmiotach.
   
• Poszerzenie listy lektur o takie pozycje, które wspomogą kształtowanie postaw otwartości i szacunku wobec różnorodności oraz oddadzą głos bohaterom i bohaterkom z krajów Południa.
   
• Przyjęcie za priorytet dla edukacji wczesnoszkolnej kształtowanie zrozumienia i szacunku wobec wszystkich osób i ich wrodzonej różnorodności.