Publicystyka - ngo.pl

10 lat temu, 24 kwietnia 1997, weszła w życie
ustaw o przeciwdziałaniu narkomanii, która zastąpiła poprzednią
ustawę z 1985 roku. Dzień ten jest de facto dniem rozpoczęcia w
Polsce amerykańskiej 'wojny z narkotykami' lub raczej 'wojny z
użytkownikami narkotyków'.

Nowa ustawa utrzymała co prawda posiadanie
nielegalnych narkotyków na własny użytek, jednakże uczyniła,
dotychczasowo nie karaną, uprawę roślin narkotykowych przestępstwem
podlegającym karze pozbawienia wolności do lat 2.

Uzasadniano tą zmianę potrzebą walki z
zjawiskiem narkomanii oraz przestępczością zorganizowaną. Jednakże
jak pokazała miniona dekada, podejście to nie spełniło swoich
założeń, wręcz przeciwnie, zarówno liczba użytkowników narkotyków,
jak i sieci dystrybucji zakazanych substancji wzrosły dramatycznie.
Ceny narkotyków, zamiast zgodnie z logiką, wzrosnąć, spadły
uwzględniając inflację nawet o 20%, a w przypadku narkotyków
syntetycznych – w szczególności tak zwanej ‘ekstazy’ o prawie
połowę.

Polska przez całe lata 90. była krajem
tranzytowym, zorganizowana przestępczość nie mogła czerpać tak
olbrzymich zysków jak obecnie, gdyż każdy, czy to okazjonalny
palacz czy mający poważane problemy z narkotykami - uzależniony od
heroiny - mógł wyhodować sobie ulubioną roślinę bez wchodzenia w
konflikt z prawem.

Nowe regulacje odbiły się natychmiast na
statystykach przestępczości. W 1998 r. liczba przestępstw z ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii zwiększyła się dwukrotnie - z ok. 7,5
tys. do blisko 16 tys. Kolejne zaostrzenie przepisów w 2001 roku
pociągnęło za sobą lawinowy wzrost z niecałych 20 tys. w 2000 r. do
blisko 50 tys. w trzy lata później. Jeszcze szybciej rosły liczby
skazanych na karę pozbawienia wolności (ok. 500 osób w 1997 r.;
ponad 5 tys. w 2002 r.).

Za tymi liczbami kryją się nie tylko tysiące
tragedii ludzkich, ale także olbrzymie obciążenie aparatu ścigania
i wymiaru sprawiedliwości. Działalność tych instytucji pochłania 93
proc. środków, jakie Polska przeznacza na przeciwdziałanie
narkomanii.

Szkód, które bezmyślnie zadaje polskie
ustawodawstwo ogółowi społeczeństwa, można było uniknąć, ucząc się
na doświadczeniach krajów europejskich, które po latach stosowania
represji od mniej więcej dziesięciu lat racjonalizują swą politykę
wobec narkomanii. Dla wielu z nich inspiracją była polska ustawa o
zapobieganiu narkomanii z 1985 r., która depenalizowała posiadanie
narkotyków i uprawę roślin narkotycznych na własne potrzeby.

Dziś, słowa kończące reportaż Polskiej Kroniki
Filmowej nakręcony przed reformą z 1997 roku okazały się prorocze:
„Jeżeli ustawa będzie mówiła o tym, że jest to przestępstwem,
zajmie się tym mafia po prostu. I rozwinie się rynek, handel
nielegalny, napędzający jakieś nie wiadomo czyje kieszenie…”

Czas wielkich zmian

Polska Fundacja Polityki Narkotykowej – Transformacja przygotowuje szereg inicjatywy, które jeśli
zostaną poparte przez środowiska naukowe i akademickie, organizacje
pozarządowe, media oraz tych najbardziej zainteresowanych,
doprowadzą w ciągu kilku najbliższych lat do stopniowej
transformacji polskiej polityki narkotykowej i wprowadzenia
racjonalnych i efektywnych programów wzorowanych na rozwiązaniach
zachodnich, które dadzą wyzwolenie i ulgę dziesiątkom tysięcy
Polaków, jak i przyniosą korzyści ogółowi społeczeństwa.

Podczas nadchodzących w połowie maja wydarzeń -
Tygodnia Solidarności z Użytkownikami Narkotyków - związanymi z
XVIII Międzynarodową Konferencją Redukcji Szkód, rozpoczniemy pracę
nad dwoma kluczowymi projektami, które zmienią oblicze polskiej
polityki narkotykowej.

Fundacja Transformacja przygotowuje rozpoczęcie
długofalowej, lokalnej kampanii zatytułowanej Strategia Wyjścia.
Strategia ta dzięki możliwością prowadzenia szerokich badań i
eksperymentów nad problematyką narkomani wraz z autonomicznością
polskich uczelni umożliwia wprowadzenie szeregu rozwiązań, które
normalnie były by niedozwolone przez polskie prawo. Proponujemy
zestaw badań nad zastosowaniami obecnie nielegalnych substancji
oraz konkretne gotowe do wprowadzenia rozwiązania takie jak
testowanie czystości narkotyków, konopne kluby społeczne,
pomieszczenia do konsumpcji narkotyków oraz kontrolowana
dystrybucję opiatów i innych nielegalnych substancji. Całkowicie w
zgodzie z obecnym ustawodawstwem.

W ramach wprowadzenia depenalizacji posiadania
i prawdopodobnie uprawy, Fundacja Transformacja przygotowuje
zaskarżenie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest to
długotrwały i wymagający drobiazgowych przygotowań proces, który
powinien zakończyć się zwycięstwem przed Trybunałem Konstytucyjnym
już w przyszłym roku. Podobna akcja doprowadziła w latach 90. do
zaprzestania karania za posiadanie konopi na własny użytek w
Niemczech.

Zmieńmy globalny reżim

Porażka globalnej amerykańskiej ‘wojny z
narkotykami’ coraz widoczniejsza jest na całym świecie. Wraz z
zbliżającym się zakończeniem 10 letniego planu osiągnięcia przed
2008 rokiem ważnych celów głoszonych pod hasłem "Świat wolny od
narkotyków - możemy to zrobić!". W deklaracji tej Zgromadzenie
Ogólne ONZ przyjęło za cel do 2008 roku 'osiągnięcie znaczących i
mierzalnych rezultatów na polu redukcji popytu", a także
'wyeliminowanie lub znaczne zredukowanie uprawy krzaków koki,
konopi i maku'.

Wykorzystywanie wojny z narkotykami przez rząd
Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników jako pretekst do okupacji
niepodległych krajów spowodował budowę szerokiego frontu
zmierzającego do zmiany globalnego reżimu Organizacji Narodów
Zjednoczonych. Wiodące kraje Ruchu Państw Niezaangażowanych
mającego 2/3 głosów na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ, zaczynają domagać
się wprowadzenia nowego porządku, a także przyjęcia w konsumenckich
krajach Zachodu rozwiązań ograniczających nielegalną
konsumpcję.

Parlament Europejski od wielu lat zwraca uwagę
na totalną porażkę prohibicyjnej strategii. W swoich rekomendacjach
dla rządów Unii Europejskiej wydanych w Grudniu 2003 roku,
Parlament wzywa do fundamentalnej zmiany kierunku europejskiej
strategii narkotykowej uwzględniając ‘fakt, że oceny sześciu
głównych celów ustalonych w Strategii antynarkotykowej UE
(2000-2004) wskazują, że w odniesieniu do żadnego z tych celów nie
osiągnięto pozytywnych wyników’.

W przyszłym roku podczas spotkania Komisji ds.
Narkotyków ONZ w Wiedniu 2008 rozpocznie się proces oceny globalnej
wojny z narkotykami. Porażka polityk opartych o to założenie
każdego dnia jest udowadniana przez obywateli, farmerów żyjących w
rejonach produkujących kokę i opium w Ameryce Południowej i Azji,
ludzi w więzieniach, na tanecznych parkietach, w coffeshopach, w
legalnych pomieszczeniach do konsumpcji heroiny i kokainy, a także
w instytucjonalnych korytarzach.

Najwyższy czas skończyć z hipokryzjom i
ignorancją. My nie czekamy z założonymi rękami i wychodzimy zmianom
naprzeciw. Wzywamy wszystkich do wsparcia tych działań! Inny świat,
inna Polska, jest możliwa!