Publicystyka - ngo.pl

Aldona Wiktorska-Święcka z Unii Metropolii Polskich, członkini RDPP przedstawiła projekt regulaminu konsultacji społecznych z Radą Działalności Pożytku Publicznego projektów dokumentów prawno-programowych, dotyczących sfery pożytku publicznego. Dokument zawiera cel, zakres, przedmiot, tryb, podmioty, procedurę i obsługę konsultacji społecznych z Radą, i profesjonalizuje jej opiniotwórczą i opiniodawczą rolę. Daje też niejako możliwość zabrania szerszego głosu przez Radę niż tylko w relacji RDPP – Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, bo włącza Radę do systemu konsultacji społecznych, jaki funkcjonuje w administracji rządowej. Dokument uściśla też przedmiot konsultacji, czyli jakimi dokumentami powinna zajmować się Rada (chodzi o projekty ustaw aktów wykonawczych, dokumenty o charakterze strategicznym oraz wszystkie wieloletnie programy rozwojowe) przyjmowanymi przez administrację publiczną szczebla rządowego w zakresie sfery pożytku publicznego. Z kolei w zakresie konsultacji społecznych RDPP chodzi o to, aby miała ona wpływ na dokumenty na jak najwcześniejszym etapie ich powstawania, zanim zostaną one przyjęte, gdyż później konsultacje nie mają już zbytniego sensu. Procedura konsultacyjna będzie uruchamiana przez współprzewodniczących Rady lub przez wyznaczoną przez nich osobę. Dokumenty do konsultacji będą rozsyłane elektronicznie do wszystkich członków RDPP, którzy w ciągu 10 dni powinni pisemnie ustosunkować się do przedstawionej propozycji. Potem członkowie Rady przesyłają swoje uwagi z powrotem do sekretariatu Rady, który w ciągu 10 dni opracowuje projekt opinii RDPP i przesyła go ponownie członkom Rady w celu jej przyjęcia za pośrednictwem karty do głosowania.

Jakub Wygnański, współprzewodniczący RDPP przedstawił kilka uwag dotyczących tego projektu, m. in. że jest to regulamin wewnętrznego obiegu dokumentów, ponadto zastanawiał się – jak fizycznie dokumenty będą trafiać do konsultacji z Radą i czyja to będzie opinia – przecież w skład Rady wchodzą osoby ze strony pozarządowej i administracji publicznej – jeśli chodzi np. o uzgodnienia międzyresortowe, to w jakiej roli mieliby głosować przedstawiciele rządu będący w RDPP. Wygnański stwierdził też, że ktoś musi wziąć odpowiedzialność za prowadzenie konsultacji (czyli potrzebny jest tzw. speaker). Współprzewodniczący zauważył, że należy odróżnić stanowiska Rady in gremium od stanowiska Rady strony pozarządowej, bo głównie z tego powodu dokumenty trafiają do konsultacji z RDPP.

– Myślę, że warto, abyśmy mieli świadomość także tego, że występujemy jako ktoś, kto próbuje kształtować szerszą kulturę komunikacji. To jest jeden z największych politycznych wysiłków, jaki stoi przed tą Radą – żeby jeszcze w tej kadencji parlamentu doprowadzić do ustawowego uregulowania i umocowania tego, na czym polegają konsultacje społeczne w rozumieniu obywatelskim – stwierdził Wygnański.

Portal do konsultacji

Aldona Wiktorska-Święcka powiedziała, że w ciągu 10 dni naniesie wszystkie zgłoszone podczas dyskusji uwagi i poprawiony dokument roześle do wglądu wszystkim członkom Rady. Dokument najprawdopodobniej zostanie przyjęty na kolejnym posiedzeniu RDPP.

Z koleiJakub Wygnański przedstawił jeszcze projekt serwisu internetowego, którego mogliby używać do konsultacji wewnętrznych członkowie Rady. Jest on wzorowany na dość znanym serwisie Komisji Europejskiej. Ale docelowo taki portal mógłby działać po prostu w przestrzeni publicznej, aby mogli z niego korzystać bardzo różni uczestnicy konsultacji społecznych.

– To najprostszy do zastosowania model. Każdy dokument opatrzony jest tagami, które mówią, czego on dotyczy, kto jest jego autorem i emitentem, kiedy rozpoczynają się i kiedy kończą konsultacje, do kogo należy kierować pytania. Wypowiadać można się po zalogowaniu, co też jest istotne, bo każda zapisana wypowiedź zostanie w serwisie, co gwarantuje też pełną transparentność – wyjaśniał Wygnański. – To też istotne z innego punktu wiedzenia. Jeśli w tym serwisie zostanie umieszczony dany dokument, to nawet jeśli nikt z członków Rady nie wypowie się na jego temat, będą to mogły zrobić inne osoby lub organizacje, i zostanie to zapisane w systemie. Będzie to też swoiste archiwum konsultacji – dodał.

Jeszcze o strategiach

Jednym z punktów obrad RDPP była również informacja na temat celów i założeń merytorycznych Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego. Rząd zapewniał, że opracowanie wszystkich 9 strategii miało być zakończone na jesieni. Teraz słyszy się, że będą one gotowe w pierwszym kwartale 2011 r.

– Na pewno nie będzie żadnej odrębnej strategii rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Jestem głęboko przekonany, że powinna być więc ona powpisywana w 9 strategii przygotowywanych przez rząd – zauważył Jakub Wygnański.

Krzysztof Więckiewicz, dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego (DPP) powiedział, że poruszy sprawę konsultacji strategii podczas spotkania Komitetu Koordynującego, gdyż system konsultacji, jaki zostanie uruchomiony w sprawie Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego jest ogólny i nie dotyczy Rady, jako ciała, które jest wyodrębnione na szczególnych zasadach.

– Nie chodzi też o to, aby RDPP konsultowała wszystkie 5 strategii, które są ważne dla kapitału społecznego, tylko o to, aby pilnować procesu konsultacyjnego, aby cały ten proces się kręcił. Tak widziałbym rolę Rady – wyjaśnił Wygnański.

Nowelizacja ustawy

Jak powiedział Krzysztof Więckiewicz, chodzi o dokonanie w trybie poselskim najważniejszych, niezbędnych zmian w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, które z jednej strony usprawnią działanie pewnych instytucji, a z drugiej strony porządkują zapisy od strony legislacyjnej.

– Te zmiany, które proponujemy w ustawie wynikają z sygnałów, jakie dochodzą do nas z jednostek samorządu terytorialnego i z organizacji pozarządowych. Druga grupa zmian ma charakter czysto redakcyjny. A trzecia grupa dotyczy przesyłania dokumentów w formie elektronicznej, czyli możliwości składania ofert i sprawozdań. A także, co z punktu widzenia MPiPS w całym tym projekcie jest najistotniejsze – jest to związane z nadzorowaniem OPP, a więc składaniem przez nie sprawozdań finansowych i merytorycznych. Jesteśmy obecnie w trakcie opracowania specjalnego generatora do składania takich sprawozdań. To dla nas kwestia fundamentalna i będziemy podejmować wszelkie możliwe środki, aby ta zmiana weszła w życie już od 1 stycznia 2011 r. – wyjaśnił Piotr Kontkiewicz, zastępca dyrektora DPP.

Jeśli chodzi o pozostałe zmiany, np. kwestii programowania współpracy z organizacjami przez samorządy, w art. 5 ust. 4 pkt 8 doprecyzowano tak przepis, aby było oczywiste, że program współpracy zawiera informację na temat planowanych środków na współpracę, a nie pieniędzy zagwarantowanych na ten cel w budżecie.

Kolejna zmiana będzie dotyczyć udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w komisjach konkursowych. Jeśli organizacje nie wskażą swoich przedstawicieli do składu komisji albo zgłoszone osoby są osobami podlegającymi wyłączeniu na podstawie przepisów ustawy, to komisja będzie mogła dalej funkcjonować.

Także poprzez nowe brzmienia art. 16 ust. 7 rozwiązana zostanie kwestia regrantingu tak, aby nie było już nieporozumień w tej kwestii. Organizacje pozarządowe będą mogły zlecać zadania publiczne innym organizacjom. Podzlecenie realizacji zadania będzie dopuszczalne wyłącznie za zgodą organu administracji publicznej wyrażoną w umowie, co zapewni wpływ organu na sposób realizacji zadania.

Anna Sienicka z Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, członkini RDPP zaproponowała, aby nie skreślać art. 11 ust. 2, który mówi o tym, że obsługa konkursu może być zlecona organizacjom pozarządowym.

– Z tego, co wiem, strona samorządowa używa tego przepisu, np. Miasto st. Warszawa zleca przeprowadzenie konkursów organizacjom ponieważ ma ich tyle, iż urzędnicy nie są w stanie sami ich prowadzić. Rozumiem, że powodem skreślenia tego przepisu jest fakt, iż ustawa nie mówi, w jaki sposób można tę usługę zlecić, ale praktyka samorządów już wskazuje kilka możliwości dobrych rozwiązań. Dlatego byłabym za tym, aby zostawić tę możliwość, bo samorządowcy chwalą sobie ten przepis i mówią, że usprawnia im pracę – zaapelowała.

Wróciła także sprawa deregulacji, którą warto byłoby zapisać przy okazji zmiany przepisów dotyczących wzoru sprawozdań. Jak stwierdził Jakub Wygnański, należałoby to wprowadzić właśnie w tej chwili, a nie czekać na możliwość kolejnych poprawek.

– Kuba Wygnański mówi o deregulacji, ale chodzi tak naprawdę o różnicowanie zawartości sprawozdania z uwzględnieniem kryterium obrotu czy przychodu organizacji. Zabrakło w ustawie wskazania w art. 23 ust. 8, gdzie jest informacja o tym, że minister przygotuje wzór takiego sprawozdania, że taki wzór może zróżnicować zakres obowiązkowych i podawanych przez daną organizację informacji. W ustawie brakuje więc kilku słów, aby można to było w rozporządzeniu różnicować i tak naprawdę byłoby po sprawie – zauważył Marcin Dadel z Sieci Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT, członek RDPP.

Rozporządzenia do ustawy

O Projekcie rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji opowiedział Jakub Wygnański. Wiadomo, że KRRiTV wysłała projekt do konsultacji z nadawcami lokalnymi, którzy protestują przeciwko np. ilości czasu reklamowego, jaki przeznaczony jest dla OPP.

– Dla nas ważne jest to, aby rozporządzenie było gotowe jeszcze przed styczniem, bo od nowego roku zaczynają się kampanie wokoło 1% – przekonywał Wygnański. Na razie jednak projekt rozporządzenia utknął w KRRiTV, która wciąż pracuje nad jego treścią.

O kolejnych rozporządzeniach do ustawy mówił Piotr Kontkiewicz. Powiedział, że rozporządzenie w sprawie kontroli weszło już w życie. Kolejne rozporządzenie w sprawie rocznego sprawozdania merytorycznego wciąż jest w trakcie prac. DPP naniósł już na nie uwagi departamentu prawnego.

– Mam nadzieję, że w tym roku to rozporządzenie zostanie opublikowane – stwierdził Kontkiewicz. – Z kolei jeśli chodzi o rozporządzenie w sprawie wzoru oferty i ramowego wzoru umowy dotyczących realizacji zadania publicznego oraz wzoru z wykonania tego zadania, to mam nadzieję, że do końca miesiąca treść tego rozporządzenia zostanie już uzgodniona. A jeśli chodzi o kwestię rozporządzenia w sprawie określenia warunków, jakie muszą spełniać instytucje i organizacje uprawnione do korzystania ze zwolnień od należności przywozowych, to kwestią sporną może być to, czy organizacja pozarządowa może czy też nie może prowadzić działalności gospodarczej, aby z takiego zwolnienia skorzystać. Dotychczas takiej działalności nie mogła prowadzić. To może być podstawowa treść sporu z Ministerstwem Finansów – dodał.

Po trwających dwa miesiące konsultacjach właśnie z Ministerstwem Finansów w końcu udało się uzgodnić treść rozporządzenia w sprawie trybów, terminów oraz formatu wymiany danych między ministrem właściwym ds. zabezpieczenia społecznego, Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem właściwym ds. finansów publicznych i organami podatkowymi. DPP nie wie jeszcze, jaka będzie ostateczna opinia Ministerstwa Sprawiedliwości.

– Sytuacja jest taka, że jako DPP wciąż nie mamy podstawy prawnej do wydania wykazu OPP. Wykaz powinien być opublikowany 15 grudnia, a minister sprawiedliwości powinien przekazać dane do 8 grudnia. Czasu jest niezwykle mało, ale mam nadzieję, że uda się nam to rozporządzenie bez żadnych przeszkód przyjąć – powiedział Piotr Kontkiewicz.

Jeśli rozporządzenie nie weszłoby jednak w życie, wówczas DPP opublikuje wykaz OPP na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego, czyli wykaz i tak będzie.

Przy tej okazji warto też przypomnieć, że organizacje, które nie złożyły w terminie sprawozdania nie znajdą się w wykazie OPP. A co za tym idzie, nie będą mogły zbierać pieniędzy z tytułu 1%.

Postulaty podatkowe

Anna Sienicka powiedziała o postulatach zniesienia lub ograniczenia barier podatkowych związanych z funkcjonowaniem organizacji pozarządowych. Z postulatami na początku wystąpiło Centrum Pro Bono, ale obecnie wokół sprawy zawiązała się koalicja organizacji, która zajmuje się opracowywaniem tych postulatów. W skład koalicji wchodzą głównie federacje, np. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, Forum Darczyńców, Federacja Banków Żywności oraz dwie kancelarie prawne (w tym jedna podatkowa). Lista postulatów jest dość długa. Część z tych tematów jest bardzo obszerna i skomplikowana, np. kwestia uproszczonej księgowości dla organizacji pozarządowych, zwolnienie dostawców żywności z VAT-u, kwestia świadczenia usług prawnych i odprowadzania od tego podatku VAT, kwestia loterii. Z kolei część postulatów wydaje się problemami łatwiejszymi do rozwiązania, jak np. zrównanie uprawnień stowarzyszeń i fundacji odnośnie prowadzenia przez nie spółek kapitałowych i zwolnienia z podatków dochodów tych spółek.

– Proponowałabym, aby po opracowaniu ostatecznej wersji postulatów, wraz z uzasadnieniami, zorganizować odrębne spotkanie z przedstawicielami Ministerstwa Finansów poświęcone tylko tym problemom. Na takim spotkaniu moglibyśmy dokładnie omówić te postulaty, bo to kluczowe i bardzo bolesne problemy w prowadzeniu działalności przez organizacje – stwierdziła Anna Sienicka.

Członkowie Rady zgodzili się z taką propozycją. Spotkanie najprawdopodobniej odbędzie się w styczniu 2011 r.