Publicystyka - ngo.pl

Według przyjętej w Polsce definicji wolontariat to bezpłatne, świadome, dobrowolne działanie na rzecz innych wykraczające poza więzi rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie. Ale nie wszędzie na świecie jest on rozumiany w taki sam sposób. W krajach Europy zachodniej za wolontariusza uważa się także dziadka, który zajmuje się swoim wnukiem, czy dziecko, które skosi trawnik przez domem swoich rodziców. Z powodu tych różnic trudno porównywać skalę zaangażowania w wolontariat społeczeństwa polskiego czy niemieckiego lub amerykańskiego. A statystki mówią, że na przykład w Niemczech i Irlandii wolontarystycznie pracuje powyżej 30% społeczeństwa, natomiast w USA wskaźnik ten sięga 56%.

Coraz więcej wolontariuszy
Najnowsze badania przeprowadzone przez firmę SMG/KRC na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor i Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu wskazują, że w Polsce jest 17,7% dorosłych osób, które bezpłatnie i bezinteresownie poświęcają swój czas na pracę na rzecz organizacji społecznych.
- Od kilku lat zauważamy stały wzrost zaangażowania w wolontariat w Polsce – mówi Justyna Dąbrowska ze Stowarzyszenia Klon/Jawor. – W 2001 roku wynosiło to 10%, rok później nieco drgnęło i było 11,1%. Taki wynik mieścił się w granicach błędu statystycznego, więc trudno było nam jeszcze określić, czy to jest początek jakieś stałej tendencji wzrostu. Z badań przeprowadzonych w czerwcu 2003 wynikało, że 16,9% Polaków pracuje wolontarystycznie. Był to tak znaczny skok, że aż trudno było uwierzyć. Znowu nie wiedzieliśmy jak to traktować – czy jako jednorazowe wachnięcie, czy też stałą tendencję. Tegoroczne badania potwierdzają jednak, że mamy coraz więcej wolontariuszy.

Nowe możliwości
Nie tylko jest coraz więcej wolontariuszy, ale także coraz więcej form, w których mogą się realizować. Nowością na przykład jest wolontariat w szpitalach dziecięcych.
- Do niedawna było w ogóle nie do pomyślenia, żeby osoba praktycznie z ulicy mogła wejść do szpitala i zaproponować swoją pomoc – mówi Dariusz Piertowski ze Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu. – Szpitale ciągle jeszcze podchodzą do tego nieufnie, ale są już placówki, które bardzo dobrze współpracują z wolontariuszami.
Inne rozwijające się formy wolontariatu w Polsce to wolontariat w domach opieki społecznej, wolontariat studencki, europejski, ekologiczny i kulturalny oraz wolontariat pracowniczy.
Ten ostatni wiąże się także z zagadnieniami społecznej odpowiedzialności biznesu.
- Idea społecznej odpowiedzialności biznesu powoduje, że środowiska biznesu włączają się w działania społeczne już nie tylko poprzez finansowe wsparcie, ale także poprzez tworzenie mechanizmów umożliwiających pracownikom angażowanie się w pracę wolontarystyczną na rzecz organizacji społecznych czy lokalnej społeczności – mówi Pietrowski.
Jednym z przykładów takiej postawy może być firma Commercial Union, w której program wolontariatu pracowniczego jest realizowany od roku.
- Podeszliśmy do tego systemowo, aby nie było tak, że wszyscy się zgłoszą, a potem nikt nie pójdzie– mówi Agnieszka Żebrowska, przedstawicielka firmy. – Najpierw poprosiliśmy pracowników o wypełnienie ankiety. W niej 78% pracowników zadeklarowało, że chcieliby pracować wolontarystycznie. Oczywiście mieliśmy świadomość, że to na początek tylko deklaracje.
Jednak dla wszystkich chętnych firm zorganizowała szkolenie, po którym część pracowników podjęła się już pracy wolontarystycznej. Inni nadal są do tego zachęcani poprzez wydawnictwa wewnętrzne i Intranet.

Odruch serca
Dlaczego ludzie, realizujący karierę zawodową, często bardzo zajęci na co dzień podejmują się obowiązków wolontariuszy?
- Dla osób w wieku średnim jest to bardzo często sposób na samorealizację, a także na odreagowanie, zatrzymanie się, zastanowienie czy też chęć porozmawiania o czymś innym niż tylko o pracy zawodowej – mówi Pietrowski.

Z badań wynika, że Polacy najczęściej angażują się w działania społeczne z powodu swoich przekonań moralnych, religijnych czy politycznych, które mówią im, że powinno się pomagać innym (84,2%).
Dla wielu z nich jest to po prostu odruch serca. Tak, jak dla Małgorzaty Wójcik i Teresy Tomaszewskiej – dwóch pań, które od pół roku dwa razy w tygodniu odwiedzają chorych w Specjalistycznym Centrum Rehabilitacji i Leczenia Schorzeń Narządu Ruchu STOCER w podwarszawskim Konstancinie.

Ich przygoda z wolontariatem rozpoczęła się od spontanicznej pomocy, jakiej udzieliły bezdomnemu mężczyźnie. Po rocznych staraniach udało im się dla niego znaleźć pracę, dzięki której podopieczny stał się już samodzielny. Wtedy zdecydowały się zgłosić do Centrum Wolontariatu, bo – jak mówi pani Małgorzata – potrzebowały koordynacji. Najpierw skierowano je do szpitala przy ul. Działdowskiej, a potem do Konstancina.
- Myślimy, że być może pomożemy tym ludziom, spróbujemy, bardzo chcemy. Może jakoś zdobędziemy zaufanie – mówi pani Małgorzata. Jej zdaniem w pracy wolontariusza najważniejszy jest człowiek.
- Mówimy o procentach, definicjach, a pomyślmy o tych ludziach, którym pomagamy. Może z okazji Dnia Wolontariusza powiedzmy im „Jesteśmy z wami”, bo dla nich najważniejsza jest nadzieja.

**************
Wstępne wyniki badania "Wolontariat i filantropia Polaków 2003" zrealizowanego przez firmę SMG/KRC na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor i Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu dostępne są w serwisie www.badania.ngo.pl na stronie http://badania.ngo.pl/strona.asp?id=2674&s=10.

**************
Z okazji Dnia Wolontariusza Rzeczpospolita zamieściła artykuł Katarzyny Sadłowskiej, który zawiera podstawowe informacje o wolontariacie. Więcej w Rzeczpospolitej z 5 grudnia 2003, Katarzyna Sadłowska, 'Społeczników coraz więcej'.