Przeglądarka Internet Explorer, której używasz, uniemożliwia skorzystanie z większości funkcji portalu ngo.pl.
Aby mieć dostęp do wszystkich funkcji portalu ngo.pl, zmień przeglądarkę na inną (np. Chrome, Firefox, Safari, Opera, Edge).
Publicystyka
Dzień Uchodźcy 2003. Wyzwanie dla całego społeczeństwa
Magda Dobranowska-Wittels, ngo.pl
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej budzi niepokój nie tylko wśród eurosceptyków. Na konsekwencje przesunięcia wschodniej granicy UE na granicę Polski z Ukrainą, Białorusią, Litwą i Obwodem Kalinigradzkim zwracają także uwagę specjaliści zajmujący się sprawami migracji i uchodźców.
- Obecnie główne problemy związane z ochroną praw uchodźców w Polsce mają związek z naszym wchodzeniem do Unii Europejskiej - mówi Agnieszka Siarkiewicz, pełnomocnik przedstawicielstwa UNHC w Warszawie ds. Informacji. – Są naciski, aby uszczelniać granice.
W Unii Europejskiej problem szczelności granic nie jest nowy. Napływ uchodźców i imigrantów stał się w ostatnich latach tematem bardzo gorącym i chętnie poruszanym na przykład w czasie kampanii wyborczych.
- Są politycy, którzy uważają, że wystarczy po prostu zapieczętować europejskie granice. To rozwiązanie jednak nigdy nie sprawdzi się w globalnym świecie. Próba zamknięcia granic będzie równie skuteczna, jak prohibicja, która 70 lat temu miała postawić tamę rzece alkoholu płynącej w USA. Współcześni przemytnicy ludzi są sprytni: zamyka się jedną trasę przerzutu, a oni otwierają inną - mówił Ruud Lubbers, Wysoki Komisarz ONZ ds.Uchodźców podczas wykładu wygłoszonego w Ditchley Foundation w Wielkiej Brytanii 5 lipca 2002 roku. - Skuteczna polityka wymaga precyzyjnych i wykonalnych procedur pozwalających odróżnić migrantów ekonomicznych od osób, które potrzebują międzynarodowej ochrony. Jednym z środków do tego celu wskazywanym przez kraje Unii jest lepsza ochrona granic, zwłaszcza na obrzeżach Wspólnoty. Nie widzę przeszkód, by wzmocnić zewnętrzne granice Europy, o ile przybywający uchodźcy nadal będą mieli dostęp do sprawiedliwych i szybkich procedur azylowych.
Obrzeże Wspólnoty
Już wkrótce „obrzeżem Wspólnoty” stanie się wschodnia granica Polski z Białorusią, Ukrainą i Obwodem Kaliningradzkim.
- Wschodnia granica Rzeczpospolitej Polskiej będzie głównym miejscem kontroli napływu cudzoziemców. Tam będą się rozgrywały najważniejsze sceny i podejmowane będą najważniejsze decyzje – twierdzi prof. Irena Rzeplińska z Programu Pomocy Prawnej dla Cudzoziemców i Uchodźców Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Czy jesteśmy do tego przygotowani? We wrześniu mają wejść w życie dwie ustawy regulujące kwestie napływu cudzoziemców do Polski – znowelizowana ustawa o cudzoziemcach oraz ustawa o udzieleniu ochrony cudzoziemcom. Wśród zapisów ma się pojawić i taki, który przewiduje zatrzymanie w areszcie każdej osoby, która nielegalnie przekroczy granicę, a nawet tych, którzy chcą się starać o status uchodźcy. O ich dalszych losach decydować będzie sąd. Do czasu wyjaśnienia sprawy osoby zatrzymane mają przebywać w strzeżonych ośrodkach, które już powstają wzdłuż granicy wschodniej.
Przepis ten wywołuje wiele kontrowersji wśród organizacji zajmujących się uchodźcami. Zdaniem ich pracowników może on prowadzić do nadużyć ze strony służb granicznych.
O tym, czy uchodźca może zostać zwolniony z takiego ośrodka decydować będzie Prezes Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców. Od jego decyzji cudzoziemiec może się odwołać w ciągu trzech dni. Tutaj wielką rolę do odegrania mogą mieć organizacje pozarządowe.
- Potrzebna będzie pomoc prawna dla zatrzymanych cudzoziemców – mówi prof. Irena Rzepińska
Ponadto według nowych przepisów cudzoziemiec ma być dokładnie i w zrozumiałym dla niego języku poinformowany o swoich prawach, obowiązkach, sytuacji prawnej i możliwościach uzyskania pomocy – także w organizacjach pozarządowych. Należy mu także umożliwić kontakt - korespondencyjny lub telefoniczny – z taką organizacją.
W nowych przepisach planowane jest także wprowadzenie nowej kategorii uchodźców – de facto. Przyznawany będzie on cudzoziemcom, którzy nie uzyskali w naszym kraju statusu uchodźcy – z prawem do pracy i pomocy socjalnej, ale jednak – z różnych powodów ich odesłanie do kraju pochodzenia nie jest możliwe. Uchodźcy humanitarni będą mogli legalnie przebywać w Polsce, ale bez możliwości podjęcia pracy i uzyskania świadczeń socjalnych.
Potrzebny program integracyjny
Kwestie zabezpieczenia granicy, procedury azylowej czy zapewnienia uchodźcom realizacji ich praw nie są jedynymi z jakimi Polska musi sobie poradzić. Powszechnie bowiem zwraca się także uwagę na brak w naszym kraju programu, który by miał na celu pomoc uchodźcom w integracji ze społecznością.
- W Polsce są bardzo ograniczone możliwości integracyjne – mówi Agnieszka Siarkiewicz. – Wielkim problemem jest znalezienie mieszkania, pracy, nauka języka. Uchodźcom potrzebna jest nie tylko możliwość otrzymania odpowiednich dokumentów, ale powinni mieć także możliwość powtórzenia życia w Polsce.
Do tego potrzebne jest jednak zaangażowanie całego społeczeństwa.
- Uchodźcy to nie wyzwanie tylko dla władz, ale dla całego społeczeństwa – uzupełnia Jamie Ruiz de Santiago, przedstawiciel UNHCR w Polsce.
Na problemy integracyjne uchodźców w Polsce zwraca także uwagę prof. Andrzej Zoll, Rzecznik Praw Obywatelskich.
- W Polsce system programów integracyjnych jest powoli dopracowywany. W obowiązującym stanie prawnym, udzielanie przez placówki pomocy społecznej wsparcie adresowane jest do uchodźców ich rodzin, realizowane jest w ramach indywidualnego programu integracji, uzgodnionego między właściwym organem pomocy społecznej a uchodźcą – mówił prof. Zoll podczas seminarium Ombudsmanów Krajowych Unii Europejskiej, które odbyło się 7 i 8 kwietnia 2003 roku w Atenach.
Po 12 miesiącach korzystania ze świadczeń pieniężnych (na utrzymanie, pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego, opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz specjalistyczne poradnictwo socjalne) uchodźcy mogą korzystać ze wszystkich form pomocy wynikających z ustawy o pomocy społecznej. na takich samych zasadach jak obywatele polscy. W praktyce oznaczą to, że uchodźcy skazani są na upokarzające ubieganie się o zasiłek bądź zatrudnienie, często zupełnie niezwiązane z posiadanym przez nich wykształceniem i umiejętnościami zawodowymi.
- Dostrzegam, więc i sygnalizuję odpowiednim władzom potrzebę stworzenia systemu, uwzględniającego nie tylko pomoc finansową umożliwiającą fizyczną egzystencję, ale przede wszystkim szeroko rozumianą integrację uchodźców. Programy pomocowe w ramach takiego systemu winny być adresowane nie tylko do wyspecjalizowanych służb, ale także do społeczeństwa, a w szczególności do społeczności lokalnych – apelował Rzecznik Praw Obywatelskich.
Forum Polityki Migracyjnej
Zarówno kwestie procedur azylowych i przepisów z tym związanych, jak i sprawy dotyczące integracji uchodźców należą do zagadnień szeroko rozumianej polityki migracyjnej. Polskie organizacje pozarządowe oraz instytucje naukowe pragną aktywnie włączać się w proces kształtowania tej polityki. Powstało m.in. Forum Polityki Migracyjnej, które tworzą polskie organizacje i instytucje zajmujące się problematyką migracji. Do głównych celów współpracy w ramach Forum należą: inspirowanie publicznej debaty na temat migracji i polityki migracyjnej w Polsce oraz w Unii Europejskiej, monitorowanie zmian polityki migracyjnej, wypracowywanie rekomendacji pod adresem polskiej i europejskiej polityki migracyjnej, integracja środowiska organizacji zajmujących się problematyką migracji i uchodźstwa w Polsce, zainicjowanie i upowszechnienie praktyki konsultacji władz z przedstawicielami trzeciego sektora w kwestii przygotowywanych przez rząd zmian legislacyjnych dotyczących problematyki migracyjnej i uchodźczej. W pracach Forum uczestniczą: Centrum Pomocy Uchodźcom PAH, Fundacja im. Stefana Batorego, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Instytut Geografii i Przestrzennego zagospodarowania PAN, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Socjologii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, Instytut Studiów Politycznych PAN, Instytut Studiów Społecznych Uniwersytetu warszawskiego, Ośrodek Badań nad Migracjami, La Strada - Fundacja Przeciwko Handlowi Kobietami, Państwowy Instytut Naukowy.
Źródło: inf. własna
Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w portalu www.ngo.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych wymaga zgody Redakcji portalu.
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Teksty opublikowane na portalu prezentują wyłącznie poglądy ich Autorów i Autorek i nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Podobnie opinie, komentarze wyrażane w publikowanych artykułach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.
