Działania sądownictwa karnego w UE w celu zwalczania radykalizacji postaw
Komisja Europejska i luksemburska prezydencja wspólnie gościły 19 października 2015 r. pierwszą konferencję wysokiego szczebla poświęconą reakcji sądownictwa karnego na radykalizację postaw. Rozwiązanie problemu radykalizacji jest kluczowym punktem Europejskiej agendy bezpieczeństwa, w której zdefiniowano wspólną odpowiedź Unii Europejskiej na zjawisko terroryzmu.
W konferencji wzięli udział ministrowie sprawiedliwości, europarlamentarzyści, przedstawiciele rządu, Koordynator ds. Zwalczania Terroryzmu, jak również pracownicy Eurojustu i osoby zajmujące się tym problemem w codziennym życiu zawodowym (np. prokuratorzy i dyrektorzy zakładów karnych).
Dyskusje na temat skutecznych sposobów walki z radykalizacją postaw i właściwych środków prawnokarnych mających zaradzić temu powszechnemu wyzwaniu poprowadzi komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci Vera Jourová. Stwierdziła ona: „Radykalizacja postaw stwarza rosnące zagrożenie w całej Europie. Radykalizacja postaw w internecie i problem zagranicznych bojowników to nowe wyzwania, które pojawiły się w ostatnich latach. Szczególny powód do niepokoju stanowi radykalizacja postaw w więzieniach. Państwa członkowskie rozpoczęły już opracowywanie inicjatyw w celu rozwiązania tego problemu, ale otwartych pozostaje nadal wiele pytań o najlepsze metody działania. Połączenie wszystkich doświadczeń pomoże wypracować skuteczną odpowiedź systemu sądownictwa karnego. Komisja jest zdecydowana wspierać państwa członkowskie, finansując projekty realizowane w tym obszarze oraz szkolenia pracowników zatrudnionych w systemie sądownictwa karnego, aby mogli oni radzić sobie z osobami o radykalnych poglądach”.
Podczas konferencji europejski komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos powiedział: „Rozwiązanie problemu radykalizacji postaw ma kluczowe znaczenie w naszej walce z terroryzmem.Stwierdzono to jasno w Europejskiej agendzie bezpieczeństwa. Radykalizacja jest problemem, który wykracza poza granice państw, a tym samym wymaga wspólnych wysiłków państw członkowskich, na różnych szczeblach administracji rządowej, z pomocą agencji i poszczególnych sektorów. Dlatego właśnie wzmacniamy naszą istniejącą już sieć upowszechniania wiedzy o radykalizacji postaw, uzupełniając ją o centrum doskonałości przy Europolu. Pozwoli to usprawnić wymianę najlepszych praktyk i informacji dzięki współpracy ponad 2 tys. ekspertów i osób zajmujących się tym problemem w codziennym życiu zawodowym w całej Europie. Dlatego również jeszcze w tym roku uruchomię forum internetowe przy współpracy najważniejszych podmiotów reprezentujących branżę, aby móc skuteczniej zwalczać radykalizację postaw w internecie.Tej walki nie wolno nam przegrać. Europa – jej społeczeństwo, jej kultura, jej Unia – nie może sobie na to pozwolić”.
Uczestnicy konferencji skupili się na następujących zagadnieniach:
- sposobach zapobiegania radykalizacji w więzieniach i ulepszenia oceny ryzyka – przedstawiciele administracji więziennej i inni eksperci omówią stosowane do tej pory rozwiązania, zwłaszcza w zakresie przetrzymywania więźniów o radykalnych poglądach (w odosobnieniu czy z innymi więźniami) lub w zakresie wykrywania oznak radykalizacji postaw wśród więźniów;
- nowych wyzwaniach dla sędziów i prokuratorów w krajowych systemach sądownictwa karnego w związku z osobami, które aspirują do roli zagranicznych bojowników, oraz powracającymi zagranicznymi bojownikami; np. zasadności programów resocjalizacji w trakcie procesu karnego.
Wnioski z konferencji zaprezentuje komisarz Jourová oraz prezydencja luksemburska, przy wsparciu kluczowych państw członkowskich. Będzie to miało miejsce na grudniowym posiedzeniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.
Kontekst
Komisja Europejska zajmuje się kwestią radykalizacji postaw od kilku lat, głównie za pośrednictwem sieci upowszechniania wiedzy o radykalizacji postaw (RAN), utworzonej w 2011 r. RAN jest organizacją parasolową umożliwiającą kontakt ekspertów i osób w praktyce zaangażowanych w walkę z radykalizacją postaw i brutalnym ekstremizmem w całej Europie. Jej celem jest wymiana pomysłów, wiedzy i doświadczeń w zakresie zapobiegania tym zjawiskom.
W kwietniu 2015 r. Komisja przedstawiła Europejską agendę bezpieczeństwa, która sprzyja lepszej wymianie informacji, wzmocnieniu współpracy operacyjnej oraz wzajemnemu zaufaniu. Agendę oparto na szerokim wachlarzu unijnych strategii i narzędzi. Zwrócono w niej uwagę na znaczenie terroryzmu, przestępczości zorganizowanej i cyberprzestępczości jako powiązanych dziedzin o silnym wymiarze transgranicznym, w przypadku których działania UE mogą przynieść zdecydowane wyniki. Agenda skupia się także na znaczeniu systemu sądownictwa karnego w walce z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną. Komisja wskazała pięć priorytetów dotyczących reakcji organów wymiaru sprawiedliwości na terroryzm. Jednym z tych priorytetów jest opracowanie skutecznych programów deradykalizacji i demobilizacji, zarówno w zakładach karnych, jak i poza nimi.
Więcej informacji:
