Publicystyka - ngo.pl

Urząd Miasta Lublina zaproponował zmianę sposobu głosowania w tegorocznej edycji budżetu obywatelskiego. W tym roku nasz wybór ma zostać ograniczony. Będziemy mogli się wypowiedzieć tylko na temat dwóch zgłoszonych projektów – jednego „małego” (o wartości do 500 tys. zł) i jednego „dużego” (między pół a półtora mln zł). Dla przypomnienia – w pierwszej edycji można było wybrać nawet osiem projektów, spośród ponad 200 zgłoszonych. Wyobrażacie sobie wybór dwóch projektów z dwustu?

Jesteśmy zdecydowanie przeciwni takiemu rozwiązaniu. Uważam, że dwa głosy dla mieszkańców Lublina w budżecie obywatelskim to za mało, bo:

1. Rozmawiałem niedawno z Marcinem Gerwinem z Sopockiej Inicjatywy Rozwojowej. Uważa on, że danie mieszkańcom tylko jednego głosu w danej kategorii projektów jest bardzo ograniczające. Można w ten sposób wyrazić opinię tylko na temat jednego projektu, mimo że na karcie do głosowania będzie ich co najmniej kilkadziesiąt (a nawet 180, jak podczas pierwszej edycji).

2. W pierwszej edycji Budżetu Obywatelskiego 47% zgłoszonych projektów małych kosztowało poniżej 100 tys. zł. Co z tego, że w puli budżetu będzie teraz 15 milionów złotych, skoro będziemy mogli wskazać tylko jeden projekt, z których prawie połowa będzie warta mniej niż 100 tys. zł.

3. W wyborach samorządowych również możemy wybrać jednego kandydata. Np. w ostatnich wyborach do Rady Miasta Lublina, w IV okręgu wyborczym na osoby, które zostały radnymi zagłosowało 9300 mieszkańców, co znaczy, że 10700 mieszkańców, którzy również głosowali, (wybierając jednego kandydata), nie ma swojego reprezentanta w Radzie Miasta. Podobnie będzie w głosowaniu na budżet obywatelski, jeśli każdy będzie mógł wybrać tylko jeden projekt. Wygrają projektu, z którymi nie będzie się identyfikować zdecydowana większość mieszkańców.

4. Jeśli każdy będzie mógł poprzeć tylko jeden projekt, to wyniki głosowania będą bardzo „spłaszczone”. Oznacza to, że zaledwie kilkanaście głosów różnicy będzie decydować o tym, czy projekt będzie realizowany, czy nie. Może to wywołać dodatkową frustrację o autorów i osób popierających projekty, którym braknie kilkanaście głosów, aby załapać się do realizacji.

Rozumiemy, że sposób głosowania musi być prosty i przejrzysty zarówno dla mieszkańców, jak i w liczeniu. Dlatego proponujemy zastosować system głosowania, na który zdecydowali się realizatorzy warszawskiego budżetu obywatelskiego. Polega on na tym, że każdy głosujący może wybrać dowolną liczbę projektów, z zastrzeżeniem, że suma ich kosztów nie może przekroczyć puli budżetu obywatelskiego.

Dostrzegamy przynajmniej kilka zalet takiego rozwiązania:

1. W ten sposób mieszkańcy uczą się, że budżet jest ograniczony. Nie można zrealizować wszystkich projektów. Trzeba się zreflektować i przemyśleć, które wybrać, a które odrzucić. „Czy wybrać remont nawierzchni na drodze? Ale w tej samej cenie mógłbym wybrać budowę kilkunastu miejsc parkingowych, postawienie placu zabaw i jeszcze odcinek ścieżki rowerowej”. Takie edukacyjne podejście było prezentowane w zeszłym roku, podczas „Gry o Budżet” (symulacyjna gra, która polegała na tym, że mieszkańcy siedzący po kilka osób przy stoliku dyskutowali i negocjowali, które projekty zrealizować w ramach budżetu obywatelskiego), realizowanej przez Centrum Rozwiązań Systemowych we współpracy z Urzędem Miasta.

2. Każdy głosujący ma wpływ na całą pulę budżetu, bo może wybrać projekty o wartości do 15 milionów złotych, a nie za np. 550 tys. (taką sumę mogą mieć jeden projekt mały i jeden duży). Czy mieszkańcy powinni decydować o całym budżecie obywatelskim, czy tylko o jego fragmencie?

3. Unikniemy zagrożenia, że mieszkańcy będą głosować tylko na „swoje” projekty. A wyniki głosowania nie będą spłaszczone. Pomiędzy poszczególnymi projektami będą duże różnice w liczbie głosów (podobnie jak to miało miejsce w pierwszej edycji).

4. Głosy mieszkańców będą bardziej wartościowe, bo zaproponowany przez nas system głosowania pozwoli wyrazić opinię na temat co najmniej kilku projektów a nie tylko dwóch.