Publicystyka - ngo.pl

Organizatorem seminarium była jedna z organizacji uczestniczących w samym projekcie - katowickie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży „Dom Aniołów Stróżów”. Na seminarium zaproszono przedstawicieli NGO zarówno z Katowic jak i okolicznych miejscowości. Były to osoby reprezentujące bardzo różne organizacje pozarządowe, co odzwierciedla zresztą niejednorodność samego sektora. Z wypracowanymi standardami zapoznali się też reprezentanci strony samorządowej – Urzędu Marszałkowskiego.

W trakcie projektu uczestnicy (8 NGO z całej Polski) wraz z ekspertami wypracowali standardy w 5 obszarów zarządzania finansami:

• Planowanie i monitoring finansowy
• Rachunkowość zarządcza
• Sprawozdawczość finansowa
• Kontrola i audyt finansowy
• Pozyskiwanie środków finansowych

Po przedstawieniu wypracowanych standardów, pozostała część seminarium była prowadzona w formie warsztatowej. Uczestnicy wskazywali najważniejsze i najtrudniejsze do spełnienia przez ich organizacje standardy w obszarze zarządzania finansami. Następnie, odwołując się do swojego doświadczenia, opisywali swoje pomysły na usprawnienie funkcjonowania reprezentowanych przez nich NGO w kontekście wybranych standardów. Jednym z nich jest kontrola i audyt finansowy. W ramach tego standardu uczestnicy projektu zaproponowali następujące działania:

• przeprowadzanie audytu wewnętrznego, dostosowanego do wielkości i zakresu operacji jednostki, jako nieodzowna część kontroli w organizacjach

-poddanie się audytowi zewnętrznemu (dotyczącemu zarówno badania sprawozdań finansowych, jak i rozliczenia poszczególnych projektów), zgodnie z przepisami prawa i ustaleniami z grantodawcami, a także w sytuacji kiedy wymaga tego ważny interes organizacji.

Organizacje, które wzięły udział w projekcie miały również możliwość poddania się 2-krotnie zewnętrznemu audytowi finansowemu. Jest to przede wszystkim okazja do skorzystania z profesjonalnego doradztwa specjalisty, by zidentyfikować słabe strony organizacji lub też rozwiać swoje wątpliwości co do wybranego sposobu funkcjonowania. Audyt zewnętrzny jest też niestety kosztowny i dla wielu NGO nieobowiązkowy, stąd też niewielka część III sektora z niego korzysta. Niemniej praktycznie wszystkie organizacje pozarządowe, u których przeprowadzono taki audyt były zgodne na temat długofalowych korzyści, jaki przyniósł. Chodzi tutaj nie tylko o sprawdzenie poprawności finansowego funkcjonowania organizacji, ale też o element budowania wizerunku wiarygodnego partnera dla grantodawców.

O korzyściach płynących z pogłębiania wiedzy na temat zarządzania finansami w NGO mówi też Joanna Krasnodębska*, prowadząca spotkanie oraz sesję warsztatową podczas seminarium:

-Według mnie wszystkie projekty, w których zwraca się uwagę organizacji pozarządowych na aspekt zarządzania finansami, są ważne.

Gdyby porównać organizację pozarządową do osoby, to można powiedzieć, że jej jedna noga (czyli właśnie zarządzanie finansami) nie jest sprawna. Patrząc ogólnie na III sektor, widać, że w większości NGO obszar związany z finansami z reguły kuleje. To oznacza, że jednak większość NGO nie do końca sprawnie funkcjonuje. Z zewnątrz może się nawet wydawać, że wszystko jest w porządku, ale jednak dzieje się w nich coś niedobrego aż w końcu organizacje w końcu przewracają się przez tę niesprawną nogę. Na przykład nie przestrzegają terminów składania sprawozdań lub nieprawidłowo się rozliczają, co skutkuje koniecznością zwrotu dotacji, itp. W ostateczności cała merytoryczna działalność społecznie bardzo użytecznej organizacji pozarządowej przestaje istnieć.

Ciężko jest powiedzieć dlaczego tak się dzieje, ale jak pokazują różne badania, III sektor przyciąga głownie humanistów - socjologów, politologów, ludzi kultury. Są to osoby otwarte i gotowe do podejmowania działań, ale tak naprawdę mało jest w naszym sektorze ludzi stricte zajmujących się finansami i generalnie, twardymi zadaniami. W konsekwencji większość osób prowadzących organizacje pozarządowe to prawdziwi działacza społeczni, którzy chcą zmieniać rzeczywistość, ale jednocześnie nie chcą mieć nic wspólnego z procedurami. Boją się finansów.

Trudno się tez im dziwić, bo samo pojęcie zarządzania finansami, jest w III sektorze, pomimo tego że on się ciągle rozwija, pojęciem obcym. Wszystko, co jest związane z finansami, od razu kojarzy się tylko z księgowością. kiedy prowadzę szkolenia, w których temacie znajduje się zarządzanie finansami, to często przychodzą na nie sami księgowi i wydaje im się, że będę im mówiła o tym, jak zaksięgować poszczególne operacje. I wtedy pojawia się konsternacja, bo przecież księgowość i zarządzanie finansami nie są jednak równoznacznymi pojęciami.

Natomiast w tym projekcie mówiąc o zarządzaniu finansami przede wszystkim pokazujemy, że jest to obszar, którym można zarządzać i który można usprawnić. Pokazujemy, w jaki sposób to robić i jakimi narzędziami można się posłużyć. Wszystko, co zrobiliśmy, a co wiązało się z wypracowaniem standardów – szkolenia, audyty, doradztwa- daje NGO wiedzę, że samo zarządzanie finansami to zjawisko znacznie szersze niż księgowość. Standardy dają wskazówki, jak można nad tym obszarem zapanować i kierować nim, nawet nie mając kierunkowego wykształcenia. To jest właśnie największa zaleta tego projektu, ponieważ, jak mówiłam, w organizacjach pozarządowych z reguły mamy do czynienia z księgowością, nie istnieje w nich zarządzanie finansami.

Joanna Krasnodębska – jest specjalistką ds. finansów i zarządzania finansami oraz trenerką (Stowarzyszenie Trenerów STOP). Obecnie dyrektor Stowarzyszenia BORIS, zasiada też w radach Fundacji Bank Żywności SOS oraz Fundacji Domy Wspólnoty Chleb Życia. Jest członkinią warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego oraz Komisji Dialogu Społecznego ds. Organizacji Wspierających.

Realizatorem projektu „Drogowskaz dla NGO” jest Fundacja dla Polski w partnerstwie z Polsko-Amerykańskim Funduszem Pożyczkowym Inicjatyw Obywatelskich oraz PricewaterhouseCoopers.