Publicystyka - ngo.pl

Małgośka, dobrze zapowiadająca się młoda siatkarka, marzy o grze w szkolnej reprezentacji. Spełnia swe marzenie i nagle… jej świat całkowicie się zmienia. Jest źle. I co raz gorzej. Co jest tego przyczyną? Kto pomoże jej przezwyciężyć problemy? I czy w ogóle nie jest już za późno…?

Na takie pytania odpowiedzi poszukiwali gimnazjaliści i gimnazjalistki ze szkół w Boguchwale i Strzyżowie, w których Grupa Nieformalna Dobre Życie i Fundacja Rozwoju Dobre Życie realizowały inicjatywę „Drama i teatr w profilaktyce uzależnień”. Jest to dalszy ciąg działań zainicjowanych w 2014 r., w których wykorzystujemy teatr edukacyjnych (ang. theatre in education) i metodę dramy do profilaktyki uzależnień. W ramach inicjatywy w 2015 r. przeprowadziliśmy 4 spektakle, które obejrzało 172 uczniów oraz 8 warsztatów psychoedukacyjnych w których wzięło udział łącznie 122 gimnazjalistów i gimnazjalistek.

Torba, strój sportowy, porwane zdjęcie, podręcznik, a w nim zmięty liścik… do kogo należą, co mówią o tej osobie? To dzięki nim poznajemy główną bohaterkę, dowiadujemy się czym się zajmuje, co w ostatnim czasie wydarzyło się w jej życiu, zastanawiamy się jakich doświadcza emocji, kto pojawia się w jej otoczeniu i jaki ma na nie wpływ. Bohaterka jest podobna do młodzieży uczestniczącej w zajęciach (pod względem doświadczenia życiowego czy dotykających ją problemów) więc zgromadzone obiekty sprzyjają utożsamieniu się z nią.

To zachęca, zaciekawia, sprawia, że młodzi ludzie chcą się dowiedzieć więcej, chcą odkryć historię… wtedy na scenę wkraczają aktorzy. Rozpoczyna się spektakl, w którym jednak nic nie jest podane na tacy, znów trzeba poszukiwać, zastanawiać się. Uczniowie otrzymują przestrzeń do własnej interpretacji zaobserwowanych scen… Gośka i jej przyjaciółki, jej chłopak, mama, brak czasu na rozmowę, smutek, impreza, narkotyki jako substytut prawdziwych potzeb… kryzys, zawalone sprawy. Co będzie dalej?

I tutaj zaskoczenie, bo teraz możesz pytać… na środku sceny siadają po kolei wybrani przez młodzież aktorzy. Każdy z uczestników, jeśli chce, może zadać wybranej postaci swoje pytanie. Na początku jest śmiech, naturalna reakcja w nowej sytuacji, ale później pytania stają się co raz bardziej konkretne, rzucają światło na opowiedzianą historię. Teraz można już skupić się na szukaniu rozwiązań. Młodzież dzielona jest więc na grupy i przy wsparciu aktorów-pedagogów poszukuje lepszego rozwiązania dla poszczególnych scen. Jednak tutaj też nie ma łatwo, nie wystarczy wymyślić rozwiązania. Przed młodzieżą jego odegranie – najpierw w kilkuosobowym zespole, a później przed kolegami i koleżankami z innych grup… znów śmiech, opór, ale krótkotrwały, później po kolei możemy obejrzeć nowe sceny z życia Gośki. Tym razem takie, dzięki którym kryzys zostaje zażegnany. Albo do niego nie w ogóle nie dochodzi, bo Gośka inaczej buduje relacje, wyraża swoje potrzeby i emocje, przestaje oszukiwać samą siebie. To jednak jeszcze nie koniec…

W niedługim czasie spotykamy się z młodzieżą po raz drugi, tym razem by rozmawiać i za pomocą metody dramy stosowanej utrwalić wnioski wysunięte podczas poprzedniego spotkania, a także poznawać i ćwiczyć się w używaniu konstruktywnej komunikacji. Aby zbudować podstawę do pracy w atmosferze zaufania i współpracy zaczynamy od rozgrzewek dramowych. Niby proste gry, ale pozwalają pokonać wewnętrzny opór i z energią wejść w pracę nad nowymi zdaniami, które niosą ze sobą karty ról przygotowane specjalnie dla młodzieży. To one wprowadzają gimnazjalistki i gimnazjalistów w świat fikcji oparty na konflikcie między dwiema osobami. Uczestnicy łączą się w pary, a następnie każdy z nich zapoznaje się z jedną z kart ról i wciela w powierzoną mu postać. Opisy na kartach różnią się między sobą co wynika z dwóch odmiennych perspektyw patrzenia na sytuację przez dwie strony konfliktu. W kolejnym etapie ma miejsce improwizacja, która daje młodzieży możliwość doświadczenia na własnej skórze, jak cenna jest umiejętność patrzenia na świat szerzej niż tyko przez pryzmat osobistych doświadczeń i opinii. W ramach warsztatów uczniowie ćwiczą też wykorzystanie poznanego wcześniej modelu komunikacji zwanego FUP (Fakty, Uczucia, Potrzeby). Na koniec zapoznanie się z materiałami edukacyjnymi, gdzie znalazły się m.in. adresy i telefony do placówek, które udzielają wsparcia młodzieży, także w sytuacjach związanych z uzależnieniami. Kończmy dyskusją zbierającą wnioski młodzieży i podsumowująca całość działań.

Projekt był dla uczennic i uczniów okazją do poznania konstruktywnych sposobów wyrażania swoich emocji i potrzeb oraz radzenia sobie z nimi. Dzięki zastosowanie teatru edukacyjnego i metody dramy dał możliwość empatycznego spojrzenia na problemy głównej bohaterki i aktywne poszukiwanie ich rozwiązań. Potwierdzają to wyniki przeprowadzonej przez nas, w ramach projektu, ewaluacji. Młodzież dzięki udziałowi w projekcie:

• podniosła poziom wiedzy dotyczącej przyczyn występowania uzależnień (53%),

• dowiedziała się jak konstruktywnie wyrażać swoje emocje i potrzeby (72%),

• poznała nowe sposoby radzenia sobie z emocjami i dbania o swoje potrzeby (66%).

Uogólniając natomiast wyniki przeprowadzonych przez nas badań, można stwierdzić, że 65% badanych uczniów zauważyło u siebie znaczącą zmianę wiedzy i umiejętności. Cieszy nas również to, że 85% badanych uznało co najmniej jeden element projektu (spektakl lub warsztat) za atrakcyjny i warty polecenia swoim rówieśnikom. Badanie przeprowadzono na grupie 122 osób.

Wybrane opisowe opinie młodzieży:

• Moim zdaniem projekt przemawia do młodzieży i jej w jakiś sposób pomaga.

• Projekt już dobrze pokazuje problemy młodzieży.

• Projekt jest perfekcyjny. Wiele uczy i naprawdę pomaga. Dziękuję!

• Uważam, że projekt ma pozytywny odbiór pośród młodzieży, oddziałuje na nią w odpowiednim stopniu.

• Projekt jest bardzo dobrze przygotowany i nic mu nie brakuje.

• Zajęcia – bardzo dobry pomysł, nic im nie brakuje.

• Myślę, że jest idealnie i dość ciekawie.

Projekt zebrał też pozytywne opinie wśród nauczycieli, którzy mieli okazję obserwować fragmenty zajęć. Opinie nauczycieli:

„Zajęcia bardzo atrakcyjne w swojej formie i treści. Potrafiły one skupić i zaciekawić uczniów, którzy aktywnie uczestniczyli w zajęciach (zadawali pytania, prowadzili dyskusję).

Wiesław Łuszczki, Miejski Zespół Szkół w Strzyżowie

„Temat na czasie, bardzo ciekawa metoda aktywna i interakcja z uczniami. Dobra gra aktorska i super wizualizacja komputerowa. Bardzo dobra relacja prowadzącej i aktorek z uczniami. Twórcze zaangażowanie młodzieży i ich aktywność.”

Grzegorz Adamczyk, Miejski Zespół Szkół w Strzyżowie

„Zajęcia bardzo interesujące, tematem dostosowane do grupy wiekowej klas gimnazjalnych. Na szczególną uwagę zasługuje zaangażowanie i włączenie uczniów do dyskusji poprzez pracę w grupach. Zajęcia godne polecenia szkołom gimnazjalnym i nie tylko. Prowadzący grają jak zawodowi aktorzy.”

Teresa Angerman-Jasiczek, Gimnazjum im. Ks. Ppłk. St. Żytkiewicza w Boguchwale

Mamy nadzieję, na kontynuację działań zapoczątkowanych przez Fundację Rozwoju „Dobre Życie” i grupę inicjatywną „Dobre Życie” dlatego serdecznie zapraszamy szkoły do współpracy! Więcej opinii o naszej pracy zamieszczamy na stronie: www.dobrezycie.org/profilaktyka-uzaleznien/opinie

Kontakt: Aleksandra Chodasz, prezeska Fundacji, trenerka i superwizorka dramy: achodasz@dobrezycie.org, 609-08-13-13

Inicjatywa została przeprowadzona dzięki funduszom uzyskanym w ramach projektu „Akademia Aktywnych Obywateli - Podkarpackie Inicjatywy Lokalne” dofinansowanego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Regionalnymi Operatorami Projektu są: Stowarzyszenie Dębicki Klub Biznesu, Fundacja Generator Inspiracji, Fundacja Fundusz Lokalny SMK, LGD Stowarzyszanie „Partnerstwo dla Ziemi Niżańskiej”.