Centra Aktywności Lokalnej to miejsca, których celem jest wspieranie działań lokalnych, integracja mieszkańców, dawanie przestrzeni do aktywności i edukacji, tworzenie przestrzeni będącej drugim domem, gdzie każdy czuje się mile widziany. Jednym z przykładów takich miejsc są domy sąsiedzkie.
Dom Sąsiedzkiotwiera się w nowej karcie stanowi przestrzeń do działania dla społeczności lokalnej. Jest to miejsce, w którym integrują się wszystkie grupy wiekowe – rodziny, seniorzy i dzieci, realizując szereg działań i aktywności. Ma charakter apolityczny, areligijny i jest otwarty na różnorodne, prorodzinne, międzygeneracyjne inicjatywy społeczne, kulturalne i artystyczne. Dom Sąsiedzki pełni bardzo ważną rolę – angażuje społeczność lokalną bezpośrednio w rozwiązywanie problemówotwiera się w nowej karcie, wspierając, ale nie wyręczając mieszkańców w zaspokajaniu ich potrzeb.
Historia domów sąsiedzkich zaczęła się od otwierania takich centrów w ubogich dzielnicach miast w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, by wyrównywać szanse społeczne. Dziś domy sąsiedzkie funkcjonują już w szerszych obszarach – stały się miejscami kształtującymi lokalne społeczności, integrującymi mieszkańców i uruchamiającymi ich potencjał w bezpośrednich działaniach. Mieszkańcy współtworzą takie centrum razem z siecią wspierających organizacji, instytucji i prywatnych firm.
Model polskich domów sąsiedzkich powstał w Gdańsku, jako oddolna inicjatywa – koalicja Urzędu Miasta Gdańska i organizacji pozarządowych, działających na rzecz społeczności lokalnych. Obecnie w różnych dzielnicach miasta funkcjonuje już kilkanaście domów i klubów sąsiedzkich. Przykładem jednego z nich jest Gościnna Przystań prowadzona przez Gdańską Fundację Innowacji Społecznychotwiera się w nowej karcie. Społeczność oruńskiego domu sąsiedzkiego jest wielopokoleniowa, działają tu klub malucha, świetlica środowiskowa, klub młodych oraz klub seniora. Mieszkańcy mogą realizować swoje pasje, zaangażować się w grupy samopomocowe, skorzystać z warsztatów, kursów rozwijających umiejętności. Gościnna Przystań pełni także funkcję centrum demokracji lokalnej. Odbywają się tu debaty, spotkania mieszkańców dotyczące planowania przestrzennego, spraw dzielnicy istotnych z punktu widzenia mieszkańców. Swoją siedzibę ma tu Rada Osiedla, dyżury pełnią Radni Miasta Gdańska.
Misją Domu Sąsiedzkiego jest kreowanie miejsca otwartego na różnorodność osób i działań, tworzonego przez lokalną społeczność w celu wzmacniania jej aktywności, tożsamości i odpowiedzialności za przestrzeń w której żyje. otwiera się w nowej karcie
Dom Sąsiedzki ma charakter obywatelski, odwołuje się do takich wartości jak solidarność społeczna i jest otwarty na różnorodne, prorodzinne, międzygeneracyjne inicjatywy społeczne, kulturalne i artystyczne. W lokalnym środowisku jest ogniwem wspierającym proces społecznej zmiany. Działa w celu wspierania aktywności mieszkańców lokalnej społeczności poprzez:
- wzmacnianie relacji międzyludzkich,
- budowanie tożsamości lokalnej i postawy obywatelskiej
- wspólne działanie,
- przejmowanie odpowiedzialności,
- zapewnianie programów/usług w odpowiedzi na rozeznane potrzeby.
Dom Sąsiedzki jest przestrzenią dostępną przede wszystkim dla mieszkańców dzielnicy, ale pozostaje również otwarty na inicjatywy ogólnomiejskie, pełniąc rolę inkubatora aktywności obywatelskiej.
W dzielnicy, gdzie znajduje się siedziba Domu Sąsiedzkiego, powinno funkcjonować partnerstwo lokalneotwiera się w nowej karcie, które podejmuje wspólne działania na rzecz rozwoju aktywności społecznej i obywatelskiej mieszkańców dzielnicy oraz poprawy ich dostępu do różnych usług społecznych oraz miejsc rekreacji i spędzania czasu wolnego.
Podstawowym kapitałem domu sąsiedzkiego są mieszkańcy, dlatego dokładamy wszelkich starań do angażowania i włączania mieszkańców w proces jego tworzenia. Spośród mieszkańców, przedstawicieli lokalnych organizacji/instytucji powinniśmy wyłonić lokalnych liderówotwiera się w nowej karcie zainteresowanych tworzeniem domu sąsiedzkiego. Zaangażowanie mieszkańców jest gwarantem ich identyfikacji z miejscem, mogą sami być gospodarzami lub współgospodarzami (z pracownikami instytucji/organizacji prowadzącej dom sąsiedzki). W domu sąsiedzkim mieszkańcy mogą m.in. uczyć się nawzajem nowych rzeczy (sąsiedzkie warsztaty i szkolenia organizować spotkania lub po prostu razem spędzać czas. Oferta Domów Sąsiedzkich w dużej mierze opiera się na potencjale mieszkańców i organizacji tam działających. Z jednej strony jest odpowiedzią na potrzeby mieszkańców. Z drugiej zaś, jest tworzona przez nich samych i bazuje na lokalnych zasobach. Katalog aktywności Domu Sąsiedzkiego tworzą:
- Edukacja (obywatelska, kulturalna, zawodowa, historyczna, ekologiczna). Formy zajęć: warsztaty, kluby dyskusyjne, spotkania, szkolenia, debaty, spotkania z radnymi, inicjatywy uchwałodawcze, wnioski do budżetu obywatelskiego itp.
- Aktywizacja i integracjaotwiera się w nowej karcie (wspólne działania mieszkańców, wspólne świętowanie, zajęcia artystyczne, zajęcia tematyczne, grupy zainteresowań, wsparcie finansowe inicjatyw mieszkańców. Formy zajęć: spotkania przy grillu, pikniki, festyny, spotkania grup sąsiedzkich, inicjatywy sąsiedzkie, kawiarenka, ogród społeczny, spacery po dzielnicy, wymienniki, kino pod chmurką, itp.
- Rozwój osobisty, samopomoc, ruch sąsiedzki (wsparcie psychologiczne, doradztwo zawodowe, poradnictwo obywatelskie, wolontariat, grupy samopomocowe, pomoc sąsiedzka, wsparcie rzeczowe i finansowe osób w potrzebie, wymiana zasobów między mieszkańcami. Formy zajęć: punkty informacyjno-konsultacyjne, udostępnianie sal, spotkania, kawiarenki, punkt poradnictwa, wymienniki itp.
Dom sąsiedzki to przyjazne miejsce, gdzie mieszkańcy spotykają się, by poznać indywidualne i grupowe potrzeby oraz odgrywać aktywną rolę w ich zaspokajaniu, to także miejsce, które włącza mieszkańców we współdecydowanie i działanie na rzecz wspólnego dobra. Program realizowany w Domu Sąsiedzkim ma za zadanie wzmocnienie społeczności, stworzenie przestrzeni do rozwijania kompetencji uczestników przydatnych w kreowaniu przestrzeni publicznej i współdecydowaniu o wspólnych sprawach. Ważnym ogniwem tworzenia programu jest odkrycie i wykorzystanie potencjału uczestników oraz wzmacnianie ich podmiotowości, co sprzyja powstawaniu samodzielnych i niezależnych inicjatyw mieszkańców.
Po więcej inspiracji z obszaru animowania społeczności lokalnej zapraszamy na VII Forum Edukacji Dorosłychotwiera się w nowej karcie, które odbędzie się w tym roku w dniach 15-16 listopada, w formule hybrydowej. Wśród poruszanych tematów znajdą się między innymi: rozwój usług społecznych w Polsce,otwiera się w nowej karcie społeczności uczące się, kreatywne metody edukacyjne czy edukacja młodych dorosłych. Wszystkie wystąpienia w sesji plenarnej będą tłumaczone na Polski Język Migowy. Ekspertki i eksperci podzielą się wiedzą i doświadczeniem, zaproszą do dyskusji, zachęcą do wypróbowania nowych metod, narzędzi oraz do wspólnej refleksji na temat przyszłości edukacji dorosłych.
Maciej Bielawskiotwiera się w nowej karcie - ekspert w obszarze włączenia społecznego oraz ekonomii społecznej. Wiceprezes Stowarzyszenia ESWIP, które od 25 lat wspiera aktywność społeczną i obywatelską. Jeden z inicjatorów utworzenia pierwszego w Polsce Forum Animatorów Społecznych. Animator wielu inicjatyw, rozwiązań, partnerstw lokalnych. Członek grup roboczych tworzących polityki publiczne i planujących wykorzystanie funduszy europejskich w obszarze włączenia społecznego. Ambasador EPALE.
Całość dochodu przeznaczona jest na utrzymanie ngo.pl.
