Publicystyka - ngo.pl

Co dziesiąty Polak i Polka ma jakiś rodzaj niepełnosprawności, 10 proc. Polaków i Polek żyje w trwałych związkach homoseksualnych, w Warszawie mieszka ponad 30 tys. Wietnamczyków. Ludzie różnią się między sobą cechami tożsamości. Jednocześnie to z ich powodu, bez względu na indywidualne wysiłki, są dyskryminowani. Przykłady? Kobiety dwukrotnie dłużej niż mężczyźni pozostają bezrobotne. Jedna czwarta uczniów nie ma dostępu do dobrej edukacji z powodu ubóstwa. Wskaźniki zatrudnienia wśród osób z niepełnosprawnościami i w dojrzałym wieku są najniższe w Europie. Dlatego, mówią działacze i działaczki praw człowieka, potrzebna jest edukacja antydyskryminacyjna.

– Edukacja antydyskryminacyjna może mieć różną postać – mówi Maja Branka, trenerka antydyskryminacyjna – mogą to być warsztaty wrażliwości kulturowej dla studentów i studentek, wykład na temat działania strereotypów we wczesnej edukacji lub szkolenie z przeciwdziałania dyskryminacji i mobbingowi dla pracowników firmy. Takie zajęcia są potrzebne nie tylko po to, aby przeciwdziałać dyskryminacji. Również po to, żeby nauczyć się, jak korzystać z różnorodności.

Aby zadbać o jakość edukacji antydyskryminacyjnej ponad 50 specjalistów i specjalistek zajmujących się przeciwdziałaniem dyskryminacji, prawami człowieka itp. konsultowało przez ostatnie pół roku jej standardy. Prace były możliwe dzięki temu, że wsparł je Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Powstała publikacja, która porządkuje i nazywa to, czym jest edukacja antydyskryminacyjna i co decyduje o jej jakości.

Standardy były potrzebne, bo polska szkoła w niewielkim stopniu przygotowuje uczniów i uczennice do nawiązywania relacji w świecie, w którym ludzie różnią się między sobą. Tak wynika z diagnozy, które przeprowadziło Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, badając m.in. treści nauczania i programy kształcenia nauczycieli. (Raport „Wielka nieobecna” jest już dostępny na stronie internetowej www.tea.org.pl w dziale Publikacje). Od kilku lat intensywnie rozwija się co prawda sektor usług w postaci zajęć i publikacji antydyskryminacyjnych, kierowany zarówno do uczniów i uczennic w szkołach, jak i dla dorosłych: pracowników, pracodawców, urzędniczek i urzędników. Ale nie wszystko, co oferują na tym rynku edukatorzy i edukatorki, można nazwać równościowym.

– Tematyka dyskryminacji w podręcznikach nie istnieje w ogóle, albo pojawia się w kontekście uprzedzeń narodowych. Ale nauczycielki i nauczyciele pytani o edukację na temat mniejszościach narodowych opowiadają często w dobrej wierze, jak to uczennice i uczniowie świetnie się przebierają za Cyganki (Romki) i wróżą z ręki – mówi Małgorzata Jonczy-Adamska, psycholożka i trenerka, która przygotowywała raport „Wielka Nieobecna”.

Dlatego do standardów można zajrzeć, aby upewnić się, że wydarzenie edukacyjne, które organizujemy lub w którym chcemy wziąć udział, zawiera rzetelne, równościowe treści.

• Do tej pory, jeśli zamawiający nie znali się „na równości”, mogli nie wiedzieć, co zamawiają - mówi Marta Rawłuszko, prezeska Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej. - Standardy pozwalają obu stronom na bardziej partnerską relację. Dzięki nim wiadomo, że nie każdy warsztat musi wyglądać tak samo, ale jednocześnie, że edukacja antydyskryminacyjna to jednak zestaw bardzo konkretnych treści i kompetencji osoby ją prowadzącej.

Nad opracowaniem modelu edukacji antydyskryminacyjnej pracowały grupy robocze, złożone z członków i członkiń Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej. Więszość z tych osób jest na co dzień związana z "własnymi" organizacjami: pracują na rzecz lub z grupami zagrożonymi dyskryminacją i wykluczeniem, np. na rzecz uchodźców, mniejszości romskiej czy równych szans kobiet i mężczyzn. Część standardów (m.in. narzędzie do monitorowania wydarzeń edukacyjnych pod kątem równości szans) przesłano do konsultacji również albo przedstawicielom tych grup lub organizacjom eksperckich w tej dziedzinie, np. seniorskich. Konsultacja była potrójna: opinię na ich temat wyraziły również organizacje pozarządowe uczestniczące w seminarium promującym standardy. W pracę nad nimi było zatem zaangażowanych ponad 50 osób.

Publikacja składa się z trzech części:

• Edukacja antydyskryminacyjna: definicja, treści, formy i osoba prowadząca – dla tych, którzy prowadzą zajęcia edukacyjne z przeciwdziałania dyskryminacji albo chcieliby je zamówić i sprawdzić, co zamawiają
• System certyfikacji trenerskiej – dla tych, którzy chcą się certyfikować w tym zakresie i dla tych, którzy chcą wiedzieć, czego mogą wymagać od osoby prowadzącej
• Narzędzie do równościowego monitoringu, czyli listę sprawdzającą, czy organizowane wydarzenie edukacyjne jest równościowe i włączające – dla wszystkich, którzy organizują wydarzenia edukacyjne poświęcone dowolnym sprawom.

Publikację „Do-równaj jakości. O standardach edukacji antydyskryminacyjnej” można podbrać ze strony www.tea.org.pl. Jest również dostępna w wersji audio.

Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej (TEA) zostało założone w 2009 roku przez osoby zajmujące się edukacją antydyskryminacyjną. Towarzystwo skupia osoby, które specjalizują się w tej dziedzinie. Misją Towarzystwa jest rozwijanie i upowszechnianie edukacji antydyskryminacyjnej tak, aby każda osoba współtworzyła świat wolny od dyskryminacji i przemocy.Edukacja antydyskryminacyjna, którą upowszechniają członkowie i członkinie TEA, skierowana jest do różnych grup: pracowników i pracownic administracji publicznej, instytucjami rynku pracy, związków zawodowych, policji, sektora edukacji, biznesu, mediów, organizacji pozarządowych i wreszcie osób prywatnych. Zajęcia edukacyjne, które projektują, planują lub prowadzą osoby związane z TEA mają przeciwdziałać nierównemu traktowaniu.

Standardy są rezultatem projektu „Do-równaj jakości – rozwój standardów edukacji antydyskryminacyjnej”, sfinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.