Publicystyka - ngo.pl

Spotkanie rozpoczęło się prezentacją wyników obywatelskiego monitoringu szkół przygotowanego przez Annę Dęboń w ramach projektu „Zdrowa szkoła”. Dane zebrane z ponad 2000 placówek oświatowych ujawniają dramatyczny obraz:

• Aż 77,6% szkół nie przeszło termomodernizacji w ostatnich 5 latach.

• 86% nie posiada planu modernizacji w najbliższym czasie.

• Prawie 70% szkół nie ma żadnych urządzeń chłodzących, co oznacza brak ochrony przed falami upałów.

• Ponad 80% szkół nie oczyszcza powietrza w swoich budynkach.

• Trzy czwarte szkół nie monitoruje jakości powietrza ani na zewnątrz, ani wewnątrz.

• Tylko 26,4% placówek korzysta z odnawialnych źródeł energii.

Profesor Wojciech Feleszko z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego ostrzegał, że dzieci uczęszczające do szkół zlokalizowanych w centrach miast narażone są na znacznie wyższe temperatury – tzw. miejskie wyspy ciepła – i poziom smogu. Skutki? Pogorszenie wyników w nauce, wyższy poziom stresu, a nawet wzrost ryzyka astmy i zaburzeń poznawczych.

Podkreślono też, że co miesiąc w okolicach szkół dochodzi do ponad 1000 wypadków z udziałem dzieci, a hałas i zanieczyszczenia z ruchliwych ulic wpływają na zdrowie i koncentrację uczniów.

W odpowiedzi na postulaty zespołu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewniło, że czysty transport publiczny i ograniczenie emisji z transportu stanowią jego priorytet. Resort zapowiedział:

„Planowane jest opracowanie wytycznych, które będą wskazywać katalog działań naprawczych możliwych do podjęcia na poziomie gmin i regionów […] Uwzględnią one również działania związane z ograniczaniem emisji z transportu, organizacji szkolnych ulic itp.”​.

Z kolei Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej podkreśliło, że problemy poruszone przez zespół są spójne z założeniami Koncepcji Rozwoju Kraju 2050, w której uznano, że:

„Planowanie i zagospodarowywanie przestrzeni odbywa się w sposób nieoptymalny, generujący straty społeczne, środowiskowe i ekonomiczne, które dotykają również najmłodszych przedstawicieli naszego społeczeństwa”​.

Architektka Małgorzata Rapacka przekonywała, że kluczem do poprawy dobrostanu dzieci jest zielona infrastruktura: parki kieszonkowe, ogrody sensoryczne, bezpieczne ciągi pieszo-rowerowe i równy dostęp do przestrzeni rekreacyjnych i edukacyjnych. Potrzebne są zmiany w prawie planistycznym, budowlanym i transportowym, które uwzględniają dzieci jako pełnoprawnych uczestników życia społecznego.

Wśród głównych postulatów znalazły się m.in.: opracowanie wytycznych urbanistycznych dla samorządów, instalacja czujników jakości powietrza wokół szkół, rezygnacja z rozwiązań typu Kiss&Ride oraz promocja transportu zbiorowego. Zespół zaapelował o międzyresortową współpracę i konkretne działania legislacyjne.

„Nie chodzi o estetyczne dodatki. Chodzi o zdrowie dzieci” – podkreślano kilkakrotnie podczas debaty.

Posiedzenie zespołu „Rodzice dla Klimatu” pokazało, że temat zdrowego otoczenia szkół powinien być traktowany jako priorytet zdrowia publicznego i element sprawiedliwości społecznej.

Dalszym krokiem w tej debacie będzie konferencja "Schools of Resilience", która odbędzie się 20 maja 2025 roku w Łodzi, w ramach Samorządowego Kongresu Klimatycznego. Spotkanie zgromadzi ekspertów, aktywistów i przedstawicieli administracji, by wspólnie zastanowić się, jak szkoły mogą budować odporność społeczności lokalnych na kryzysy klimatyczne i społeczne.

Więcej informacji na stronie www.rodzicedlaklimatu.org