Publicystyka - ngo.pl

Dekarstwo to jedna z najstarszych sztuk rzemieślniczych. Odkąd nasi praprzodkowie wyszli z jaskiń, zaczęli szukać innych sposobów, by zapewnić sobie dach nad głową. Kto wie, czy dekarstwo, obok np. myślistwa lub garncarstwa, to nie jeden z najstarszych zawodów, które pojawiły się na świecie. Dekarz nie ma lekko. Oprócz znajomości fachu musi mieć siłę, zdrowie i zręczność. Czy żar z nieba, czy ulewa – pogody nie wybiera, pod dach też się nie schowa. Trudny zawód, ale ważny i niezmiennie potrzebny. Porządny dach na domu jest jak korona na głowie króla – z dumą mówi pan Stanisław, dekarz z Chudoby.

W Chudobie wie o tym każdy, pan Stanisław nie jest wyjątkiem. Budowanie dachów to wieloletnia tradycja wsi, jej duma i chluba. Dla wszystkich było oczywiste, co będzie osią wioski tematycznej. Powstał projekt „Chudoba wioską dekarzy”. W ramach projektu stworzono ofertę, która w ciekawy sposób pokazuje zawód dekarza, przypomina historię dekarstwa i zachęca turystów do bliższego poznania tajników tego fachu.

Mieszkańcy Chudoby zaangażowali się w nowe działania szybko i ochoczo. Dziś wizja ich wioski tematycznej jest jasno sprecyzowana i sukcesywnie wdrażana. Pierwszym krokiem było wykonanie „witaczy”, które jednoznacznie kojarzą się z dachami. Konsekwentnie każda kolejna inicjatywa była powiązana z dekarstwem. Nawet lokalny turniej piłkarski od 2012 roku jest rozgrywany o Złotą Dachówkę. Ważnym krokiem była realizacja projektu „Ścieżka edukacyjna – pokrycia dachowe”, na który składa się osiem tablic edukacyjnych o tematyce dachów – każda z nich przedstawia innego rodzaju materiał używany do krycia dachu. Ostatecznie działania te mają doprowadzić do wypracowania silnego wizerunku Chudoby jako wioski dekarzy.

Ważnym wydarzeniem o znaczeniu ponadregionalnym są corocznie odbywające się zawody dekarzy. Ich cennym elementem są lokalne wypieki i potrawy przygotowywane przez gospodynie. Zawody organizuje Stowarzyszenie „Dla Chudoby”. Za tę inicjatywę mieszkańcy zostali nagrodzeni w konkursie na produkt lokalny „Jakość Doliny Stobrawy”. Było to niezwykle ważne wyróżnienie dla mieszkańców wsi. – Cieszymy się, że ktoś spoza naszej społeczności docenia włożony trud i wysiłek. To motywuje nas do organizacji kolejnych zawodów – tak podsumował otrzymanie nagrody Rafał, mieszkaniec wsi.

Ogromną atrakcją są też warsztaty z malowania dachówek oraz zabawy i gry edukacyjne. Warsztaty prowadzą lokalni malarze, tacy jak pani Gabriela Kowolik, którzy fachowymi radami pomagają uczestnikom zajęć przygotować swoje małe arcydzieła.

Wdrażając kolejne elementy planu, udało się pozyskać do współpracy Lokalną Grupę Działania „Dolina Stobrawy” oraz profesora Wacława Idziaka, który zaszczepił na polski grunt ideę wiosek tematycznych.

Dzięki staraniom Stowarzyszenia „Dla Chudoby” udało się pozyskać środki na Salę Spotkań. Sala jest wyposażona w nowoczesny sprzęt audiowizualny – projektor multimedialny, internet, tablety graficzne, laptop, nagłośnienie itp. To ważne miejsce dla mieszkańców, organizacji pozarządowych i grup nieformalnych. W sali odbywają się kursy i szkolenia o różnej tematyce (np. komputerowe, ratownika medycznego, ochroniarza, kierowcy kat. C oraz wiele innych). Sala jest też wykorzystywana przez wszystkie organizacje działające w Chudobie do przeprowadzania zebrań. Tutaj odbywają się próby orkiestry parafialnej, a dwa razy w roku strażacy organizują zbiórkę krwi. To miejsce stale tętni życiem. Tu się dyskutuje, planuje, uczy, pomaga, bawi.

Nowoczesna pracownia komputerowa z dziewięcioma stanowiskami przed południem oblegana jest przez uczniów, a po południu pełni funkcję komputerowego centrum kształcenia na odległość. W centrum można skorzystać z oferty ponad 50 rodzajów kursów komputerowych.

Planowana zmiana społeczna dotyka wielu dziedzin życia mieszkańców, więc angażuje stale nowe osoby. Mieszkańcy mają poczucie, że robią coś ważnego dla swojej społeczności, ale jednocześnie wykorzystują i rozwijają swoje talenty.

We wsi od kilku lat realizowany jest projekt „Sport i rekreacja domeną mieszkańców Chudoby”. W ramach projektu, przy wsparciu ze środków gminy, organizowane są bardzo popularne wśród mieszkańców rajdy rowerowe i doroczne lokalne turnieje piłkarskie, w których biorą udział drużyny reprezentujące różne środowiska Chudoby i okolicy (dekarze, ministranci, reprezentanci tartaku i firm działających w okolicy oraz – atrakcja każdego turnieju – drużyny kobiece). Co roku organizowana jest wycieczka turystyczno-krajoznawcza. Mieszkańcom udało się już odwiedzić wiele ciekawych miast: Pragę, Skalne Miasto, Wiedeń, Berlin, Budapeszt, Gdańsk. To wspólne spędzanie wolnego czasu jest bardzo ważnym elementem integrującym całą społeczność.

Chudoba to wieś w gminie Lasowice Wielkie położona nad malowniczą rzeką Bukówką. Mieszkańcy wioski upodobali sobie zawód dekarski, który stał się nie tylko sposobem na zarabianie, ale również ich pasją.

Mieszkańcy Chudoby to społeczność osób o bardzo silnych charakterach. Są świadomi trudów, jakie niesie codzienne życie, i siły tkwiącej w grupie wspólnie dążącej do osiągnięcia danego celu. To ich determinacja i wiara w powodzenie zaplanowanych działań są siłą napędową zmiany zachodzącej w lokalnej społeczności. Początki współpracy mieszkańców były wyzwaniem dla wszystkich. Dużo było wzajemnej nieufności i dystansu. Potrzebny był czas i zbudowany wzajemny szacunek, aby „zaiskrzyło”. Gdy tak się już stało, rozkręconej spirali działań nic nie jest w stanie zatrzymać.

Wszystko to powoduje, że mieszkańcy Chudoby są niezwykle wytrwali i pracowici. Mają głęboko zakorzenioną odpowiedzialność za wykonywaną pracę, bardzo im zależy, aby zawód dekarzy był ceniony i wykonywany właściwie. Dlatego tak bardzo dbają o swoje tradycje, starają się je jak najbardziej upowszechnić. Starają się zachować zwyczaje i wdrażać do zawodu nowe pokolenia. Dzięki temu udaje się scalić całą zróżnicowaną społeczność i zbudować jedność międzypokoleniową.

Bez wątpienia symbolem Chudoby mogłaby stać się piękna ręcznie malowana dachówka – jej wykonanie wymaga cierpliwości, determinacji, talentu i wiedzy. To są właśnie cechy charakterystyczne całej społeczności.

Ważnym miejscem w codziennym życiu mieszkańców jest Sala Spotkań. To właśnie tam odbywają się różne szkolenia, spotkania – formalne i nieformalne – dzięki którym społeczność się integruje. Bardzo „smacznym” elementem spotkań i warsztatów są potrawy, które mają kształt… dachówek! Gospodynie prześcigają się w tworzeniu potraw, które można podać w takim właśnie kształcie. Niezastąpionym narzędziem komunikacji w Chudobie jest strona internetowa. Dzięki przeprowadzonym kursom komputerowym i otwartej pracowni internetowej nikt z mieszkańców nie jest wykluczony z dostępu do informacji. Strona stanowi jednocześnie narzędzie wykorzystywane do komunikacji z tymi mieszkańcami, którzy wyemigrowali z Chudoby.

Dzięki temu udało się odtworzyć historię wsi, niektóre z zapomnianych lokalnych tradycji. Internet i kontakty ze „starymi” mieszkańcami pomogły w odtwarzaniu przeszłości, pozyskiwaniu informacji. Ta wiedza przydała się do przygotowania tablic edukacyjnych i warsztatów tematycznych, które stały się cenioną atrakcją turystyczną, a przy tym dumą i chlubą twórców. Sama sala stała się natomiast centralnym miejscem spotkań całej społeczności.

Mieszkańcy Chudoby pokonali wiele przeciwności losu. Znaleźli w sobie odwagę, aby zrobić pierwszy krok, zapoczątkować zmianę. Ze swojego trudnego zawodu uczynili największy skarb, którym dzielą się z innymi.

Dobrze wykonany dach to inwestycja na wiele lat. Podobnie jak dobrze zaplanowana i przeprowadzona „rewolucja” w codzienności lokalnej społeczności – będzie procentować przez wiele lat i pokoleń.

Książka jest wynikiem pracy kilkunastu animatorów społecznych CAL z całej Polski. Co roku przyglądają się oni wybranym społecznościom lokalnym i inicjatywom przez nie podejmowanym. Starają się je poznać, zrozumieć i opisać.

Publikacja została wydana w ramach projektu “Tworzenie i Rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej”. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.