Publicystyka - ngo.pl

DORADCZYNI SERWISU PORADNIK NGO.PL ODPOWIADA:

Członkowie zarządu odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe organizacji dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku organizacji okazała się w całości lub w części nieskuteczna, a więc wtedy gdy w wyniku tej egzekucji okazało się, że NGO nie ma majątku, z którego można pokryć dług. To oznacza, że jeśli istnieje możliwość spłaty długu z majątku organizacji (tj. egzekucja z majątku organizacji jest skuteczna), to członkowie zarządu nie ponoszą odpowiedzialności ze swojego majątku.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje m.in. zaległości podatkowe oraz ZUS-owskie, których termin płatności powstał lub upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Przepisy ordynacji podatkowej wskazują jednak okoliczności, w jakich członek zarządu może uchronić się przed spłatą zobowiązań z majątku osobistego.

1. we właściwym czasie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości NGO lub zostało otwarte postępowanie o zatwierdzenie układu (w oparciu o ustawę - Prawo restrukturyzacyjne)

albo:

2. niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu;
3. członek zarządu wskazał majątek organizacji, z którego można wyegzekwować dług.
    

W omawianej sprawie zaległości stowarzyszenia powstały już po tym, jak nasz czytelnik oficjalnie złożył rezygnację z pełnienia funkcji w zarządzie NGO. Wobec tego nie jest odpowiedzialny za dług, nawet jeśli nadal widnieje w Krajowym Rejestrze Sądowym jako członek zarządu.

Sposobem na wykazanie, że dana osoba nie pełniła już funkcji członka zarządu organizacji jest wykazanie, że złożyła rezygnację lub np. że została podjęta uchwała władz NGO w tej sprawie. Warto więc, aby członkowie zarządu (także ci byli) przechowywali dokumenty potwierdzające zaprzestanie pełnienia funkcji – odpis uchwały odpowiedniego organu organizacji lub pismo dotychczasowego członka zarządu o rezygnacji wraz potwierdzeniem wysłania tego dokumentu.

Warto też zauważyć, że w kwestii odpowiedzialności za tego typu zobowiązania nie ma znaczenia, czy członek zarządu aktywnie sprawował swoją funkcję ani jaki był podział obowiązków pomiędzy członkami zarządu. Wobec tego osoba wybrana do zarządu nie może bronić się tym, że nie podejmowała decyzji finansowych w organizacji, bo np. zajmowała się tylko promocją i że nic nie wiedziała o finansach organizacji. Orzeczenia sądów potwierdzają, że znaczenie ma tylko fakt pełnienia funkcji w zarządzie.

• Ustawa z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja Podatkowa (t.j. Dz. U. z 2017 poz. 201)

§ 1. Za zaległości podatkowe innych osób prawnych niż wymienione w art. 116 odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami. Przepis art. 116 stosuje się odpowiednio.

§ 2. Za zaległości podatkowe stowarzyszenia powstałe przed jego wpisem do właściwego rejestru odpowiadają solidarnie osoby działające na rzecz stowarzyszenia do chwili wpisu.

§ 3. Członek zarządu stowarzyszenia zwykłego odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze stowarzyszeniem i pozostałymi członkami zarządu za zaległości podatkowe stowarzyszenia.

§ 4. W przypadku gdy stowarzyszenie zwykłe nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe stowarzyszenia odpowiada całym swoim majątkiem członek stowarzyszenia solidarnie ze stowarzyszeniem i pozostałymi członkami.

§ 5. Do odpowiedzialności podatkowej, o której mowa w § 3 i 4, stosuje się odpowiednio przepisy art. 115 § 2 i 4.

§ 1. Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2016 r. poz. 1574, 1579, 1948 i 2260) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

§ 1a. Jeżeli obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał i istniał wyłącznie w czasie, gdy prowadzona była egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, uznaje się, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu, o którym mowa w § 1.

§ 2. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

§ 2a. Za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po likwidacji spółki, za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał po likwidacji spółki, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe po likwidacji spółki, odpowiadają osoby pełniące obowiązki członka zarządu w momencie likwidacji spółki. Przepis art. 115 § 4 stosuje się odpowiednio.

§  3. W przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

§  4. Przepisy § 1-3 stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

• Ustawa z dnia z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. 2017, poz. 1778)

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2014 r. II FSK 1860/12 (Odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania)

Teza:

1. Odpowiedzialność osoby trzeciej, o której mowa w art. 116 § 2 o.p., nie może być skierowana wobec takiej osoby, która ani faktycznie nie pełniła obowiązków członka zarządu spółki, ani też nie miała możliwości pełnienia takich obowiązków w okresie, w którym powstały zaległości spółki.
2. Nie należy utożsamiać zwrotu "pełnienie obowiązków", o którym mowa w art. 116 § 2 o.p. z treścią wpisu do rejestru i odrzucać przy dokonaniu wykładni tego przepisu okoliczności faktycznych dotyczących możliwości rzeczywistego oddziaływania na sprawy spółki.
3. Rezygnacja z funkcji członka zarządu może być złożona i jest skuteczna z chwilą dojścia - na podstawie art. 61 § 1 k.c. w związku z art. 2 k.s.h. - do tego organu, który powoływał członków, np. do Zgromadzenia wspólników (art. 201 § 4 k.s.h.).

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 sierpnia 2008 r. II FSK 842/07

Teza:

Podział obowiązków w zarządzie i ich charakter nie mogą zwolnić danej osoby z odpowiedzialności wynikającej z art. 116 w zw. z art. 116a o.p. Przepisy te nie przewidują bowiem takiej sytuacji, stanowiąc jednoznacznie, iż przedmiotowa odpowiedzialność rozciąga się na każdego członka organu zarządzającego.