Deliberacja jako narzędzie angażowania obywateli w dyskusję o kształcie państwa
Z satysfakcją oddajemy w ręce czytelników najnowszą pozycję z serii PIHRB Report Series 1/2021 – raport „Islandzki proces konstytucyjny w latach 2010-2020”. Przygotowany przez dwoje wykładowców Uniwersytetu Islandzkiego, a przetłumaczony i wydany przez Polski Instytut Praw Człowieka i Biznesu, raport ten może zaciekawić z co najmniej dwóch powodów.
Po pierwsze, jest syntetycznym zapisem 10-letniego procesu, który był jednocześnie próbą odbudowania zaufania do państwa po kryzysie 2008 r. Jego nowością było zaangażowanie opinii publicznej zarówno w przygotowanie nowelizacji konstytucji, jak i pisanie samego jej tekstu. Narzędziem, które miało pomóc w osiągnięciu tego celu, była nowa forma dialogu oraz umowy społecznej. Islandzcy eksperci, łączący praktyczną znajomość mechanizmów konsultacyjnych z wiedzą akademicką i doświadczeniem, tj. prof. Salvör Nordal, członkini Rady Konstytucyjnej, a następnie jej Przewodnicząca (2011) oraz prof. Jón Ólafsson, szef projektu badawczego „Democratic Constitutional Design”, realizowanego we współpracy z kancelarią Prezesa Rady Ministrów, dzielą się w nim dobrymi praktykami oraz wnioskami i doświadczeniem z organizacji islandzkiego sondażu deliberacyjnego w 2019 r. i całego procesu, czy raczej procesów, które miały miejsce od 2010 r.
Po drugie, raport ten stał się inspiracją do wykorzystania elementów demokracji deliberacyjnej w naszym rodzimym projekcie, „Prawa człowieka i biznes: dialog społeczny post-COVID19”. Inspiracja ta przybrała kształt #deliberaterii: pilotażowych konsultacji społecznych, które odbyły się na początku czerwca w trzech miastach: Częstochowie, Poznaniu i Przemyślu. Rozmawialiśmy podczas nich na temat praw człowieka w kontekście biznesu, a rekomendacje uczestników zebrane podczas dyskusji, zostaną wkrótce przekazane polskiemu rządowi.
Raport został opracowany w ramach projektu Aktywni Obywatele – K1m-0457: „Prawa człowieka i biznes – dialog społeczny post-COVID19” realizowanego z dotacji nr K1m/0457 programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.
