Publicystyka - ngo.pl

Nowy rok. Idzie nowe. Jeśli jest zupełnie nową metodą na stary problem, nowe nazywa się, od jakiegoś czasu bardzo modnie, innowacją. Chcielibyśmy zaprosić Was do debaty o tym, co wspiera, a co blokuje innowacje w trzecim sektorze. I w związku z tym, na co „nowego” możemy wkrótce liczyć.

Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia", która właśnie przygotowuje dokument na temat innowacji społecznych (opublikujemy go pod koniec debaty, śledźcie Debaty i Opinie), mówi, że innowacja polega na znalezieniu sposobu na rozwiązanie starych problemów, odnajdując połączenia, których nikt inny wcześniej nie znalazł. Innowacja, żeby była społeczna, musi być zatem ściśle powiązana z problemem społecznym lub wynikać ze społecznych potrzeb.

Z terminem innowacje w trzecim sektorze może być pewien kłopot, bo w ciągu ostatnich kilku lat zostało ono zawłaszczone do opisywania inicjatyw pojawiających się w biznesie oraz na styku biznesu i nauki. Firmy, a przynajmniej ich departamenty marketingu i reklamy piszą „innowacyjny”, o co drugim produkcie (np. innowacja w pielęgnacji włosów).

Wyłącznie wyniki naukowe i wskaźniki gospodarcze bierze pod uwagę Komisja Europejska tworząc co roku raport poświęcony skali innowacyjności państw europejskich (również niezrzeszonych) – Innovation Union Scorebord 2013. KE umieszcza w nim Polskę niemal na samym dole rankingu („mniej innowacyjne” są od nas Bułgaria, Rumunia i Litwa, pierwsza w rankingu jest Szwecja). Raport bierze pod uwagę 25 czynników wpływających na innowacje, ale nie ma pośród nich uwarunkowań społecznych, choćby poziomu zaufania do siebie nawzajem (kapitału społecznego). Jego wysoki poziom (który oznacza, że ludzie gotowi są współpracować, a nie konkurować w poszukiwaniu nowych rozwiązań) uznaje się za jeden z najbardziej sprzyjających innowacjom warunków ich rozwoju.

Z kolei teoretyk innowacji, publicysta Edwin Bendyk pisze: „Żadna z technologii nie powstała w pojedynczym umyśle, do każdej prowadziła długa droga rozwoju technologicznego, do której równolegle biegła droga zmieniających się potrzeb społecznych. Dopiero spotkanie nowych potrzeb, wynikających stąd napięć społecznych i nowych możliwości technicznych zainicjowało kluczowy proces: odkrywanie, że za dostępnymi technologiami kryje się coś więcej niż sama technika. To więcej, to głębszy sens społeczny i kulturowy. (…) Sama technika nie ma sensu – wymaga usensowienia w złożonym procesie społeczno-kulturowym” (Kulturowe i społeczne uwarunkowania innowacyjności, Raport Innowacyjność 2010).

Według „Stoczni” przykładami innowacji społecznych mogą natomiast być: serwis i usługa Couchsurfing (serwis społecznościowy osób, które oferują darmowe miejsce noclegowe dla backpackersów), Creative Commons, czy ruch fair trade. W Polsce natomiast: serwis naprawmyto.pl, Szlachetna Paczka, czy Maraton Pisania Listów Amnesty International. Wszystkie wymienione narodziły się w sektorze obywatelskim. To dowód na to, że aktywni obywatele, społeczności lub kreatywni społecznicy są ważnym (jeśli nie najważniejszym) ogniwem tworzenia innowacji społecznych. To ich przede wszystkim zaprosiliśmy do debaty.

• Czy innowacji społecznych jest w Polsce dużo czy mało? – pytamy w niej
• Co jest dobrym przykładem innowacji (kogo można podpatrywać, od kogo się uczyć)?
• Jak odróżnić „dobrą” innowację społeczną od gadżetu?
• Co w Polsce blokuje, a co wspiera innowacje społeczne (jakie przekonania, bariery prawne, organizacyjne, jaka polityka)?

Zapraszamy do przesyłania swoich głosów (4400 znaków oraz zdjęcie) na adres: redakcja@portal.ngo.pl.