Czy żywność w szkołach to szansa na zdrową przyszłość czy zagrożenie dla prawa do zdrowia?
Przed letnimi wakacjami, 18 czerwca 2025 r. Ministerstwo Zdrowia skierowało do konsultacji publicznych projekt rozporządzenia tzw. sklepikowego, czyli regulacji, które determinują jakość i skład posiłków w 30 tysiącach szkół i przedszkoli.
Pomimo obietnic Ministra Zdrowia Izabela Leszczyna nie tylko utrzymała zapisy dotyczące konieczności spożywania mięsa z ryby czy nabiału zwierzęcego, ale wprowadziła także dwa obowiązkowe obiady z mięsem. Argumentacja Ministerstwa dotycząca diety planetarnej, przedstawiona w uzasadnieniu projektu, stoi w sprzeczności z zapisami samego rozporządzenia.
Morgan Janowicz, członkini zarządu Green REV Institute oraz Federacji Bezpieczna Żywność, mówiła o szkodliwych zapisach rozporządzenia w trakcie posiedzenia Zespołu ds. zdrowego stylu życia oraz przeciwdziałania nadwadze i otyłości:
„W 2024 r. jako REV przeanalizowałyśmy posiłki w ponad 1500 szkół. Wnioski? Osoby uczące się jedzą głównie mięso, nabiał, produkty niewiadomego- bo niewskazanego pochodzenia, a dostęp do zdrowej, lokalnej, bezpiecznej żywności to wyjątek i luksus. Z wynikami, które pokazują jak szkolne talerze determinują naszą drogę jako pacjentów w systemie ochrony zdrowia zapoznacie się Państwo w Magazynie Bezpieczna Żywność. Dlatego apelowałyśmy o zmiany w rozporządzeniu sklepikowym, a nasze starania wspierał działaniami NIK, czy Rzecznik Praw Obywatelskich. Jednak projekt z 16 czerwca nie tylko nie odpowiada na apele środowiska rodziców, młodzieży, nauki, NGO. Niesie on ze sobą bardzo wiele ryzyk dla zdrowia publicznych – wprowadzając aż DWA posiłki z mięsem, jeden z rybą, i nie dając pełnej możliwości zastąpienia nabiału roślinnymi zamiennikami.
W UE, a także w Polsce, dieta nadal odbiega od zaleceń zdrowotnych – spożycie mięsa czerwonego, cukrów, soli i tłuszczów jest zbyt wysokie, a warzyw, owoców, roślin strączkowych i produktów pełnoziarnistych – niewystarczające (KE, 2023). Prof. Mirosław Jarosz podczas panelu NIK wskazał, że w Polsce otyłość przyczynia się do wzrostu zachorowań na raka jelita grubego u osób młodych, a cukrzyca dotyczy już 4 mln Polaków. Komisja Europejska podkreśla, że obecne wzorce żywieniowe przyczyniają się do epidemii chorób niezakaźnych, a według OECD 59% dorosłych w UE ma nadwagę lub otyłość. Na problem ubóstwa jakościowego żywności i jego związek z otyłością zwraca uwagę również raport Banków Żywności”.
Green REV Institute wzywa wszystkich decydentów do uzgodnień międzyresortowych i zmiany zapisów tak, aby zagwarantować dostęp do posiłków wszystkim dzieciom w szkołach i przedszkolach.
Anna Spurek, CEO Green REV Institute:
„Deregulacja tego rozporządzenia jest konieczna w świetle danych nt. stanu zdrowia dzieci i młodzieży oraz danych dot. środowiska naturalnego i wpływu sektora hodowlanego na to, do jakich zasobów mamy dzisiaj jeszcze dostęp. To bardzo zła wiadomość, że Ministerstwo Zdrowia zamiast gwarancji dostępu do żywności wprowadza zapisy, które utrzymują i wzmacniają wykluczenie na talerzu od najmłodszych lat”.
Kontakt dla mediów: [email protected]
Źródło: Green REV Institute
