Publicystyka - ngo.pl

Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiali informację na temat stosowania nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.

Anna Spurek, Green REV Institute: “To jedno z ważniejszych spotkań w Sejmie. Kupujemy w Lidlu, Biedronce, Dino, Żabce. Jako konsumenci wybieramy portfelem, jesteśmy celem wojen cenowych i promocji. Jednocześnie bardzo rzadko zdajemy sobie sprawę, że prawdziwy koszt niskich cen i tańszej żywności ponoszą producenci i rolnicy. Green REV Institute od dawna podnosi temat zmian dla transparentności sieci i regulacji, które będą gwarantować dostęp do zdrowej, bezpiecznej, lokalnej żywności dla konsumentów i uczciwe ceny dla producentów i rolników. Cieszy nas zdecydowane stanowisko Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, martwi, że rząd nie zajmuje się tym systemowo.”

Green REV Institute w 2023 roku przeprowadził pierwszą w Polsce analizę polityki promocji największych sieci handlowych – Biedronki, Lidla, Kauflandu, Dino i Żabki. W raporcie Meat Us Halfway przedstawił kluczowe wnioski, które jednoznacznie wskazują, że sytuacja, w której to wielkie korporacje, a nie rolnicy i konsumenci, decydują o tym, co trafia na nasze talerze, niesie ogromne koszty dla zdrowia publicznego i środowiska.

Obecnie w całej Polsce Green REV Institute organizuje Dni Bezpiecznej Żywności, oddając głos konsumentom, którzy jasno mówią, że ich prawo do rzetelnej informacji, dostęp do zdrowej, lokalnej żywności nie istnieją w systemie, w którym to sieci handlowe – a nie producenci – rządzą rynkiem.

W innych państwach UE organizacje, z którymi współpracuje REV, już podejmują działania, by ograniczyć dominację sieci handlowych i zahamować presję na rolników, zmuszanych do ciągłego obniżania cen kosztem jakości, własnej rentowności i praw pracowniczych.

We Włoszech w 2017 roku kampania przeciwko aukcjom elektronicznym doprowadziła do ograniczenia tego mechanizmu, który umożliwiał sieciom handlowym wymuszanie sprzedaży żywności poniżej kosztów produkcji. Raport #E(u)xploitation ujawnił, że nielegalne pośrednictwo pracy jest bezpośrednio związane z kruchością sektora rolnego w krajach południowej Europy. Rolnicy, poddani presji wielkich graczy, często nie mają wyboru – muszą obniżać koszty produkcji, co prowadzi do naruszania praw pracowniczych i pogarszania warunków pracy.

Dysproporcja w podziale wartości w łańcuchu dostaw jest skandaliczna. Zgodnie z raportem Ismea, na każde 100 euro wydane przez konsumenta na świeże produkty rolne, rolnik otrzymuje zaledwie 7 euro, a w przypadku produktów przetworzonych – jedynie 1,5 euro. To sytuacja, która wymaga pilnej interwencji i stworzenia bardziej sprawiedliwych mechanizmów podziału wartości.

Postulaty Green REV Institute:

1. Potrzebujemy Krajowej Strategii dla Bezpiecznej Żywności, opracowanej wspólnie przez kilka resortów. Sprawiedliwość dla rolników i konsumentów zaczyna się od edukacji, a nadal brakuje edukacji żywnościowej, zdrowotnej i klimatycznej.
2. Musimy wzmocnić mechanizmy kontroli wielkich sieci handlowych i rozszerzyć definicję bezpiecznej żywności. Bezpieczna żywność to taka, która nie szkodzi zdrowiu, nie niszczy środowiska i wzmacnia pozycję rolników stosujących zrównoważone praktyki. Nie możemy wycofywać się z regulacji dotyczących sprawozdawczości niefinansowej czy obowiązku rzetelnych oświadczeń środowiskowych.
3. Niezbędne jest zapewnienie miejsc sprzedaży bezpośredniej i dostępu do nich. Jeśli senior czy seniorka ma obok mieszkania pięć Żabek, ale nie ma możliwości dojazdu na lokalny targ, staje się ofiarą braku wyboru – jest skazana na łaskę sieci handlowych.
4. Szkoły i placówki zbiorowego żywienia muszą współpracować z lokalnymi rolnikami. Na poprzednim posiedzeniu podnosiliśmy ten temat – rolniczy handel detaliczny musi być standardem, a nie przywilejem. To kluczowy postulat naszego programu Roślinna Szkoła.

Media kontakt: kontakt@greenrev.org