Publicystyka - ngo.pl

Trwa zatwierdzenie programów operacyjnych na lata 2014-2020. Według zapowiedzi wydatnie zwiększy się liczba programów zarządzanych przez Urzędy Marszałkowskie, na których będzie spoczywać odpowiedzialność za zapewnienie wsparcia udzielanego projektodawcom.

Niepokoi nieuwzględnienie w planowanym Systemie Informacji o Funduszach Europejskich działań miękkich, animacyjnych, wspierających słabsze podmioty i przygotowujących je do sięgania po fundusze samodzielnie lub w zbudowanym w tym celu partnerstwie. Już obecnie dostęp do funduszy unijnych okazuje się zbyt trudny dla społeczności lokalnych, zwłaszcza na wsi. Ograniczony dostęp mają zwłaszcza lokalne organizacje pozarządowe. Główną barierą dla ich działania jest brak dostatecznej wiedzy i umiejętności w organizowaniu większych i bardziej długofalowych inicjatyw, które wymagają współpracy wielu podmiotów, a zwłaszcza w tworzeniu struktur partnerskich, które mogą stać się bazą takich inicjatyw. Istnieje wiele inicjatyw lokalnych, które mogłyby zmienić lokalne realia, ale wymogi formalne projektów unijnych stają się przeszkodą nie do pokonania. Tymczasem w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 zapowiadane jest zaostrzenie rygorów dotyczących osiągania wyników oraz stosowanie zasady partnerstwa. Można się spodziewać, że fundusze unijne staną się dla tych społeczności jeszcze trudniejsze. Zwiększy się więc rozdźwięk między grupą sprawnych organizacji skutecznie wykorzystujących te fundusze, a lokalnymi społecznościami nieposiadającymi doświadczenia w tym zakresie.

Dlatego działania animacyjne są NIEZBĘDNE do tego, aby projekty finansowane przez EFS miały wpływ na RZECZYWISTĄ zmianę społeczną. Zawiązywane partnerstwa na rzecz rozwoju tworzą tkankę, która pozwala także słabszym społecznościom dorosnąć do tego, aby korzystać z funduszy europejskich. W tak określonej animacji mieści się wzmacnianie partycypacyjnej roli mieszkańców, dialogu społecznego i podejścia partnerskiego w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych.

Aby można było mówić o skutecznej realizacji dobrych, przynoszących efekty projektów, musi rozwijać się wspólnota, której członków łączy wspólny, motywujący i realistyczny cel, poczucie sukcesu – nawet drobnego, ale realnego, poczucie zaufania i bezpieczeństwa we własnym gronie. Elementy te buduje się drogą żmudnej, długoterminowej pracy. Jeśli cele wyznaczane są nie z doraźnej potrzeby składanego wniosku, lecz w odpowiedzi na potrzeby rozwoju lokalnego, wspólnota może trwać i się rozwijać, a efekty dofinansowanego projektu są utrwalane. Tak rozumiana animacja zakłada inicjowanie procesów długofalowych, które w efekcie mają wpływ na zrównoważony rozwój danego terenu (miejscowości, gminy, powiatu). Animacja sprawia, że realizowane projekty są wynikiem inicjatywy oddolnej i odpowiadają na prawdziwe potrzeby. Działania te znakomicie służą trwałości rezultatów, która jest wpisana w warunki dofinansowania wszystkich projektów dotowanych z EFS.

Dla wielu społeczności, gdzie nie ma silnych liderów lokalnych, efektu powyższego nie uzyska się bez pracy animatora zewnętrznego, który wesprze proces aktywizacji współpracy oraz proces wyłaniania liderów spośród najaktywniejszych osób. Dla osiągnięcia odpowiedniego rezultatu potrzebny jest jednak czas i seria lokalnych sukcesów. Wspólnota i długofalowość działania to warunki efektywnego wykorzystania funduszy unijnych na poziomie lokalnym. Przerwanie pracy animatorów oznacza zaprzepaszczenie efektów już podjętych inicjatyw oraz rezygnację z aktywizacji wielu nowych społeczności lokalnych, a więc pogłębienie ich wykluczenia społecznego. Brak animacyjnego podejścia rodzi zagrożenie realizacji projektów oderwanych od lokalnych potrzeb, które nie angażują potencjału ludzi i nie gwarantują trwałości rezultatów.

Dlatego tak ważne jest, by działania animacyjne ROEFS były kontynuowane także w nowej perspektywie finansowania.