Publicystyka - ngo.pl

Jeżeli dana NGO spełnia odpowiednie kryteria rozwiązaniem na ograniczenie obowiązków księgowych (a co za tym idzie - kosztów z tym związanych) może być prowadzenie wyłącznie uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów (UEPiK). Wiele organizacji zapomina o tej możliwości.

Ustawa o rachunkowości w głównej mierze porusza temat obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego, któremu podlega większość osób prawnych, w tym organizacji pozarządowych. Jednak NGO prowadzące uproszczoną ewidencje przychodów i kosztów są zwolnione z obowiązku przygotowywania i wysyłania sprawozdania. Rezygnując z prowadzenia pełnej księgowości podmiot unika skomplikowanych zasad regulowanych przez ustawę o rachunkowości. 
Ustawa odnosi się krótko do kwestii UEPiK w artykule 2 (pkt 5). Natomiast szczegółowe warunki, które musi spełnić organizacja reguluje:

• Artykuł 10a Ustawy z dn. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie 
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dn. 22 października 2018 r. w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez niektóre organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

Możliwość stosowania uproszczonej ewidencji pojawiła się w 2015 roku. Warto zwrócić uwagę, że nie jest to obowiązek dla NGO a wybór. Jeżeli dana organizacja zdecyduje się na ten sposób usystematyzowania swoich finansów, musi formalnie zrezygnować z prowadzenia „pełnej” księgowości. Następnie należy zgłosić ten fakt do Urzędu Skarbowego. Zgodnie z art. 10a, pkt 3 NGO ma czas do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego lub 30 dni od daty powołania organizacji do istnienia.

Dany podmiot, który wybrał UEPiK, jest zobowiązany do rozliczania się z urzędem skarbowym z podatku od osób prawnych. Musi wtedy przygotować i wysłać deklarację CIT-8. Dokument ten zawiera informacje o przychodach i kosztach w poprzednim roku podatkowym, a także o należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Jeżeli organizacja korzysta ze zwolnienia z obowiązku płacenia ww. podatku musi to wykazać przed US.

Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów to precyzyjnie opisane stosownym rozporządzeniem (Dz.U. 2018 poz. 2050) zestawienie wysokości przychodów i kosztów wykazywanych przez daną organizację pozarządową, które są podstawą do wyliczenia zobowiązania podatkowego. Układ i forma ma sprzyjać przejrzystemu ukazaniu wszelkich danych niezbędnych do wypełnienia deklaracji CIT-8. W UEPiK przychody rejestruje się dzieląc je ze względu na ich pochodzenie (działalność nieodpłatna, odpłatna i pozostała), a koszty – na koszty będące i niebędące kosztami uzyskania przychodów. 

Na koniec miesiąca należy wypełniać również zestawienie przepływów finansowych, gdzie suma przychodów, kosztów i dochodów musi zostać wpisana po rozgraniczeniu na zwolnienia podatkowe obejmujące daną organizację. Obowiązkiem podmiotu jest także prowadzenie ewidencji indywidualnych zatrudnionych ludzi oraz środków trwałych.

W UEPiK nie ma natomiast ewidencji operacji pieniężnych. Decyzją organizacji jest ustalenie sposobu gromadzenia danych o posiadanych środkach finansowych, należnościach i zobowiązaniach lub też innych składnikach majątku niebędących środkami trwałymi.

Dla małych i/lub młodych organizacji pozarządowych UEPiK wydaje się być dobrym wyborem na początek. Choć kwestia czy jest to najlepsze rozwiązanie dla wszystkich niewielkich NGO to temat bardziej złożony. W szczególności decyzję o przyjęciu tego rozwiązania determinuje rodzaj osiąganych przychodów obecnie ale również w najbliższych okresach sprawozdawczych. Musimy mieć również świadomość, że UEPiK dostarcza mniej informacji, które mogą (i powinny być wykorzystywane) do celów zarządczych.

Jeżeli rozważasz prowadzenie uproszczonej ewidencji, musisz sobie zadać kilka pytań. Przykładowe znajdziesz poniżej. Pełny kwestionariusz do analizy możesz pobrać pod artykułem. Po więcej informacji na temat rachunkowości organizacji pozarządowych. w tym interaktywny kwestionariusz w EXCEL zajrzyj na https://sprawozdaniefinansowe.eu/narzedzie-ngo/

• Czy jesteś organizacją pozarządową lub stowarzyszeniem jednostek samorządu terytorialnego? 
• Czy działasz jako spółka kapitałowa? 
• Czy działasz w sferze zadań publicznych? 
• Czy prowadzisz działalność gospodarczą? 
• Czy posiadasz status organizacji pożytku publicznego? 
• Czy w roku poprzedzającym rok wyboru prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów osiągnąłeś przychody niższe niż 100.000,00 zł? 
• Jakiego typu przychody osiągasz? 

A na koniec wymogi formalne:

• Czy decyzję w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów podjął organ zatwierdzający w rozumieniu przepisów o rachunkowości? 
• Czy o wyborze  prowadzenia  uproszczonej  ewidencji  przychodów i kosztów zawiadomiłeś naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym? 
• Czy zawiadomienia dokonałeś w terminie do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym rozpoczynasz prowadzenie ewidencji?