Publicystyka - ngo.pl

Obejrzyj animację! Kliknij

Zgodnie z badaniami Polskiego Alarmu Smogowego głównym środkiem transportu dla ponad połowy mieszkańców polskich miast są samochody. Z wielu powodów nie są, delikatnie mówiąc, idealne – to one powodują korki, czyli najczęściej wskazywany problem komunikacji, to one są też w miastach jednym z najgroźniejszych źródeł zanieczyszczenia powietrza.

Omijanie korków i dbanie o poprawę jakości powietrza – to dwa z powodów, dla których do jazdy po mieście warto wybrać rower. Zalet roweru jako miejskiego środka transportu jest jeszcze więcej:

• Dojazd rowerem jest w mieście często szybszy niż samochodem, zwłaszcza przy krótszych odległościach. W rekreacyjnym tempie 14 km/h przejechanie 7 kilometrów zajmie pół godziny. W Warszawie to odległość mniej więcej z Gocławia do Centrum. Czas skraca też to, że nie trzeba na początku dochodzić do samochodu, a na końcu szukać miejsca parkingowego. Rowerem jeździ się po prostu wygodnie od drzwi do drzwi.
• Dojazdy rowerem to regularna dawka ruchu. Jeśli jeździmy pół godziny w jedną stronę, to przez pięć dni zaliczamy pięć godzin treningu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca dorosłemu człowiekowi właśnie 2,5-5 godzin aktywności fizycznej na tydzień (Guidelines on Physical Activity and Sedentary Behaviour”, WHO 2020). Poruszanie się rowerem po mieście to trening, którego nie trzeba planować!
• Jazda rowerem poprawia samopoczucie i pobudza mózg. Podczas aktywności fizycznej wydzielają się hormony szczęścia - serotonina, dopamina i endorfiny oraz hormon regulujący stres – norepinefryna. Zwiększa się też przepływ krwi do mózgu, dzięki czemu wzrastają nowe komórki i połączenia między neuronami. W efekcie osoby, które regularnie ćwiczą, mają mniejsze ryzyko objawów depresyjnych, wyższe funkcje poznawcze, lepszą pamięć i łatwiej im się skupić.
• Dojazdy rowerem są tańsze niż dojazdy samochodem. Nie płaci się za paliwo ani za parking. Części są tańsze, a naprawy nie tylko tańsze ale i prostsze - więc wiele z nich można wykonać samodzielnie.

Zgodnie ze wspomnianymi wcześniej badaniami PAS większość osób używa samochodów, żeby zawieźć dzieci do szkół lub na zajęcia dodatkowe. Tymczasem szczególnie w przypadku dzieci lepszym środkiem transportu jest rower – niezależnie od tego, czy jeżdżą same czy są wożone przez dorosłych.

Dojazd rowerem do szkoły jest szybszy, tańszy, nie wymaga zaangażowania rodziców. Zachęcanie dziecka do korzystania z roweru jako codziennego środka transportu to sposób na to, by od najmłodszych lat uczyć je dbałości o swoje otoczenie, wzmacniać postawy proekologiczne i przekazywać poczucie odpowiedzialności za wspólne dobro, jakim jest środowisko. Dojazd rowerem do szkoły oznacza też codzienną aktywność fizyczną.

Wyobraźmy sobie czwórkę dzieci mieszkającą w podobnej odległości do szkoły. Iza wsiada rano na rower, jedzie bezpiecznie po chodniku (jako dziecko ma do tego prawo), skraca sobie drogę przez park, spokojnie dojeżdża na czas do szkoły. Pawełek pokonuje tę samą drogę na piechotę, co zajmuje więcej czasu (biedny - pospał krócej). Ola dojeżdża komunikacją miejską - musi dojść do tramwaju, przejechać jeden przystanek, po czym dopiero dojść z przystanku do szkoły (a tramwaj może się spóźnić i bywa zatłoczony). Z kolei Marka odwożą rodzice – rano najpierw idą na parking, potem krążą ulicami, stając na światłach i w korkach, a na koniec znowu szukają miejsca parkingowego.

Organizacje proekologiczne, a także instytucje takie jak Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wskazują, że rozwój ruchu rowerowego jest sposobem na poprawę jakości powietrza w miastach.

Obecnie powietrze w miastach jest skrajnie zanieczyszczone. Szczególnie groźne są samochodowe spaliny oraz pyły ze ścierania opon i klocków hamulcowych - kumulują się w dużym stężeniu na niskich wysokościach, w bezpośredniej bliskości ludzi, a zabudowa hamuje ich rozpraszanie.

Te zanieczyszczenia mają wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne ludzi. Są szczególnie groźne dla dzieci, które oddychają na poziomie rur wydechowych, mają mniejszą odporność i ich organizm dopiero się rozwija.

Coraz więcej polskich miast podejmuje działania na rzecz rozwoju transportu rowerowego. Jak podaje Najwyższa Izba Kontroli „w Warszawie jest ponad 700 km dróg rowerowych i powstają kolejne. Wrocław zaplanował budowę do 2030 r. ok. 100 km nowych dróg rowerowych oraz modernizację 25 km istniejących tras. Długość dróg rowerowych w Poznaniu w 2023 r. wyniosła 345 km, a ruch rowerowy stanowił ponad 10% wszystkich miejskich podróży”. Pozytywne zmiany zachodzą też w małych i średnich miastach.

Jednocześnie w Polsce wciąż przybywa samochodów i rośnie wskaźnik motoryzacji (liczba samochodów przypadających na jednego mieszkańca) – Polska jest pod tym względem europejskim liderem.

Wybór roweru jako codziennego środka transportu to krok - a właściwie obrót korbą, którego każdy i każda z nas może dokonać już teraz, z korzyścią dla siebie, dla nas wszystkich i dla środowiska.

Współczesne rowery to w większości tania masówka, która szybko się rozpada. Z korzyścią dla środowiska i dla własnej wygody lepiej zdecydować się na coś lepszego – starszy rower z drugiej ręki, który posłuży nam znacznie dłużej. Kupując używane przedmioty ograniczamy ślad węglowy i produkcję śmieci.

Zakup używanego roweru nie musi być ruletką. Są miejsca, w których można kupić używany rower po pełnym przeglądzie, na gwarancji i z pewnego źródła. W Warszawie jest to np. Otwarty Warsztat Rowerowy prowadzony przez Stowarzyszenie Mierz Wysoko. Kupując tam rower wspieramy też działalność społeczną – między innymi program „Rower za Dobro”, czyli wolontariat dla dzieci i młodzieży, program „Rower na Powitanie”, czyli rowery dla rodzin uchodźczych oraz Otwarty Warsztat Rowerowy - miejsce, w którym każda osoba może samodzielnie za darmo naprawić swój rower oraz nauczyć się podstaw serwisowania. Więcej informacji: www.otwartywarsztatrowerowy.pl

Najważniejsze źródła: do sprawdzenia na stronie https://otwartywarsztatrowerowy.pl/artykul-czemu-rower/

Artykuł powstał w ramach projektu „3R: Roweruj, Reperuj, Recykluj!” realizowanego przez Stowarzyszenie Mierz Wysoko w ramach projektu NOPLANETB, który realizuje Fundacja Fairtrade Polska. Projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej. Za treść odpowiada Stowarzyszenie Mierz Wysoko, a wyrażone poglądy niekoniecznie odzwierciedlają oficjalne stanowisko Unii Europejskiej.

Zofia Nawrocka, czerwiec 2025