Czego potrzebują młodzi ludzie z pieczy zastępczej, by bezpiecznie wejść w samodzielne życie?
Fundacja Drzewo i Jutro wspiera start w dorosłość młodzieży z pieczy zastępczej – Gdański Wehikuł Usamodzielnienia Fundacji Robinson Crusoe.
Czego potrzebują młodzi ludzie z domów dziecka i rodzin zastępczych, by bezpiecznie wejść w samodzielne życie?
Fundacja Robinson Crusoe od 2002 r. wsłuchuje się w te potrzeby i w odpowiedzi na nie tworzy swoje programy. Jednym z nich jest Wehikuł Usamodzielnienia, czyli grupa wsparcia i rozwoju, w ramach której młodzież zdobywa umiejętności i wiedzę przydatne w samodzielnym funkcjonowaniu, wsparcie emocjonalne oraz ma możliwość skorzystania z innych dobranych indywidualnie do swoich potrzeb narzędzi, takich jak staże zawodowe, praca indywidualna z mentorem czy psychoterapia.
Wehikuły Usamodzielnienia działają obecnie w 9 miastach, a jednym z nich jest Gdańsk. Tu z młodzieżą pracuje dwoje trenerów usamodzielnienia – Maja Laskowska i Wojciech Jobski, a działalność tego Wehikułu od 2021 roku finansuje Fundacja Drzewo i Jutro. „W tym roku mija 5 lat mojej współpracy z Fundacją Robinson Crusoe” – opowiada Maja. „Tę przygodę rozpoczęłam w dość nieoczekiwanym dla mnie momencie, w środku pandemii i szybko misja Fundacji stała się mi bardzo bliska. Wehikuł Usamodzielnienia to miejsce, w którym spotykam młodych ludzi w różnych momentach ich drogi do samodzielności, ale pełnych nadziei, że dorosłość – mimo trudności – ma im dużo do zaoferowania. Staram się pomóc im pokonać lęk, wzmocnić się i budować niezbędne w przyszłości kompetencje. Nierzadko jest to sporym wyzwaniem – i logistycznym, i merytorycznym, ale przynosi ogrom satysfakcji”.
Gdański Wehikuł Usamodzielnienia liczy ponad 20 osób, grupa spotyka się 2 razy w miesiącu na 4-godzinne warsztaty w Europejskim Centrum Solidarności. Trenerzy organizują też wyjścia integracyjne, a kilka osób z grupy co roku wyjeżdża na wakacyjny obóz na Mazury i obóz zimowy w Beskid Śląski do schroniska Klimczok, organizowane przez Fundację Robinson Crusoe i Fundację Samodzielni Robinsonowie.
Wehikuł poza wsparciem emocjonalnym, pomaga młodzieży nabyć różne praktyczne umiejętności, których nie zdobędzie się w szkole. Zazwyczaj nabywa się je w domu, tylko że bez wsparcia rodziny jest to zazwyczaj dużo trudniejsze. Na warsztatach młodzi ludzie ćwiczą np. jak zapisać się do lekarza, jak rozmawiać z lekarzem, jak wypełnić wniosek o mieszkanie, jak załatwić sprawę w urzędzie, jak planować wydatki, ale też jak radzić sobie z emocjami, jak rozmawiać z innymi, jak być asertywnym. Co roku program zajęć jest inny – zawsze dopasowany do potrzeb grupy. Część tematów, tych kluczowych, powraca co roku na zajęciach (np. zdrowie psychiczne, praca, zarządzanie domowym budżetem), zawsze jednak są realizowane w nieco inny sposób z uwzględnieniem potrzeb i uwarunkowań uczestników.
Na pytanie, dlaczego chodzą na spotkania Wehikułu Usamodzielnienia, Robinsonowie (tak nazywamy uczestników programu) zazwyczaj odpowiadają, że ze względu na innych ludzi, których tu spotykają (uczestników i kadrę) oraz na wyjątkową, życzliwą, pełną wsparcia atmosferę. „Wiem, że gdy mam sytuację kryzysową, to mogę tu do kogoś podejść i porozmawiać – albo do trenerów, albo do uczestników. To zależy od problemu. I korzystam z takiego wsparcia” – mówi Kinga. Mateusz, który choruje na depresję, uważa, że przyjście na Wehikuł było bardzo dobrą decyzją – „Fundacja pomaga mi w różnych kwestiach – edukacyjnych, psychicznych, mieszkaniowych, prawnych”.
Praca trenerów usamodzielnienia polega nie tylko na prowadzeniu warsztatów, ale też na indywidualnym wsparciu uczestników, gdy jest taka potrzeba. Są dostępni, gdy młody człowiek potrzebuje porozmawiać, poradzić się albo gdy pojawia się jakiś kryzys. „Praca w Wehikule to dla mnie zarówno misja, jak i ogromna odpowiedzialność” – mówi Wojciech Jobski. „Wierzę, że każdy młody człowiek, niezależnie od swojej przeszłości, zasługuje na szansę, wsparcie i kogoś, kto będzie w niego wierzył. Praca z młodzieżą to dla mnie przede wszystkim budowanie relacji opartej na zaufaniu i przynależności. No i stwarzanie przestrzeni do rozwoju”.
Co roku część osób kończy program, a do grupy dołączają nowi uczestnicy. Wielu absolwentów zagląda jednak co jakiś czas na spotkania, opowiada, co u nich słychać i dzieli się swoimi doświadczeniami z początków samodzielnego życia. Są też pojedyncze osoby, które regularnie od kilku lat uczestniczą w zajęciach. Po pewnym czasie ich rola podczas spotkań się zmienia. Jak określa to Kinga, która uczestniczy w warsztatach Wehikułu już 6 rok, teraz już inaczej korzysta z zajęć. „Teraz chcę już bardziej wspierać trenerów w ich prowadzeniu i brać odpowiedzialność za to, jak one wyglądają”. Chętnie dzieli się swoją wiedzą, np. związaną z wypełnianiem i składaniem pism urzędowych, w tym Indywidualnego Programu Usamodzielnienia, oraz pomaga innym. „Cały czas doświadczenie innych jest dla mnie cenne – pojawiają się nowe tematy, np. ostatnio związane z bankowością, bo długo nie miałam swojego konta” – dopowiada.
Każdy z uczestników ma swoją własną historię i trudności, z którymi się mierzy. Często w innych grupach czują, że nie są rozumiani lub akceptowani – zarówno przez rówieśników, jak i dorosłych. Wehikuł do dla nich bezpieczna przystań, w której, jeśli chcą, mogą otwarcie i bez wstydu mówić o swojej przeszłości i życiu w pieczy zastępczej. Tu nikt ich nie ocenia, tu zostają dostrzeżeni i nawiązują bliskie relacje z rówieśnikami i wspierającymi ich mądrymi dorosłymi. Tu młodzież może pochwalić się swoimi osiągnięciami, opowiedzieć o swoich pasjach, niektórzy odkrywają tu swoje mocne strony i przy wsparciu trenerów podejmują decyzje związane z edukacją, pracą i swoją przyszłością. Chce się tu być, przynależeć i rozwijać razem z innymi.
Wehikuł Usamodzielnienia w Gdańsku, realizowany przez Fundację Robinson Crusoe, od 4 lat jest finansowany ze środków Fundacji Drzewo i Jutro. Więcej o tym projekcie można przeczytać pod linkiem: https://fundacjadrzewoijutro.org/projekt/wsparcie-mlodziezy-w-usamodzielnieniu/program-wehikul-usamodzielnienia.
Fundacja Drzewo i Jutro od 7 lat finansuje także program Staży Społecznych dla młodzieży, o którym więcej informacji można znaleźć na stronie: https://fundacjadrzewoijutro.org/projekt/wsparcie-mlodziezy-w-usamodzielnieniu/program-staz-spoleczny.
Źródło: Fundacja Robinson Crusoe