Edukacja i wychowanie to obecnie druga najliczniejsza branża sektora pozarządowego. Działania edukacyjne są podstawowym obszarem działalności dla 15% polskich organizacji. Więcej (34%) jest tylko organizacji „sportowych”, nieznacznie mniej – „kulturalnych” (13%).
Choć odsetek organizacji, dla których edukacja i wychowanie jest najważniejszym obszarem aktywności (które będziemy nazywać „edukacyjnymi”), utrzymuje się od kilku lat na podobnym poziomie, to przybywa organizacji, które zajmują się tą tematyką dodatkowo (za najważniejszy obszar działania uznając inne dziedziny).
Organizacje z innych branż, a zwłaszcza „kulturalne” i „sportowe”, coraz chętniej wkraczają w obszar edukacji i wychowania. W efekcie już ponad połowa (53%) stowarzyszeń i fundacji ma w orbicie swoich zainteresowań kwestie związane z edukacją i wychowaniem. To znacznie więcej (o 9 punktów procentowych) niż jeszcze trzy lata temu.
Alina Kozińska-Bałdyga, ekspertka Federacji Inicjatyw Oświatowych, jest zdania, że tendencja rozszerzania działań organizacji pozarządowych na edukację (jako tematykę dodatkową) jest przejawem dojrzewania trzeciego sektora. – To wyraz coraz bardziej świadomego współuczestniczenia w kreowaniu polityk społecznych – ocenia Kozińska-Bałdyga. – Politykę robi się za pomocą czterech narzędzi: prawa, pieniędzy, propagandy i edukacji. Chciałabym, aby opisana tendencja wzrostowa utrzymała się. Jeśli za jakiś czas już nie tylko organizacje sportowe i kulturalne, ale także wszystkie inne będą zajmować się także edukacją, to będzie znaczyło, że sektor pozarządowy rozumie, że to właśnie edukacja jest najważniejsza w zmienianiu świata. Każdej praktyce działania powinny bowiem towarzyszyć świadome działania edukacyjne – przekonuje. I dodaje: – Jako sektor mamy ograniczone możliwości wpływania na prawo i finanse, ale obszar szeroko rozumianej edukacji powinien być domeną naszego działania.
Edukacja dzieci czy dorosłych?
Działania większości organizacji edukacyjnych skierowane są do dzieci i młodzieży: 79% z nich adresuje swoją aktywność właśnie do najmłodszych. Na rzecz dorosłych działa natomiast 38%.
Jakie więc działania podejmują organizacje edukacyjne? Dwie trzecie (65%) z nich zajmuje się edukacją pozalekcyjną, prowadzeniem zajęć dodatkowych, warsztatów czy konkursów właśnie dla dzieci i młodzieży, a 29% prowadzi skierowaną do nich działalność wychowawczą (np. harcerstwo). Dodatkowo 13% zajmuje się edukacją i opieką przedszkolną, a 12% prowadzi szkoły podstawowe i średnie.
Edukacja dorosłych (prowadzenie uniwersytetów trzeciego wieku, szkoleń, kursów itp.) to domena jednej trzeciej (33%) stowarzyszeń i fundacji „edukacyjnych”; jedna dziesiąta (9%) prowadzi natomiast działania skierowane do studentów.
Duży udział fundacji
Wśród organizacji edukacyjnych stosunkowo dużo jest fundacji. To 24% z nich, podczas gdy w całym sektorze odsetek fundacji wynosi 17%. Pośrednio jest to związane ze stażem działania organizacji edukacyjnych. W ostatnich latach powstaje coraz więcej nowych fundacji, podczas gdy dynamika przyrostu stowarzyszeń jest coraz wolniejsza. Dlatego im „młodsza” branża sektora pozarządowego, tym większy w niej udział fundacji, a mniejszy stowarzyszeń. Tymczasem organizacje edukacyjne na tle całego sektora są dość młode. Niemal dwie trzecie (64%) z nich działa nie dłużej niż 10 lat (w całym sektorze 57%); prawie dwie piąte (39%) ma staż działania nie dłuższy niż 5 lat (w całym sektorze 33%).
Duży udział fundacji wśród organizacji edukacyjnych tłumaczy także miejski charakter tych ostatnich. Stosunkowo najwięcej organizacji edukacyjnych działa bowiem w Warszawie oraz w innych dużych miastach, a to właśnie tam zdecydowanie najczęściej rejestrowane są fundacje. Najmniej organizacji edukacyjnych zarejestrowanych jest natomiast na wsi, gdzie także odsetek fundacji pozostaje najniższy.
Wielobranżowość edukacyjnych NGO
Charakterystyczną cechą organizacji edukacyjnych jest także ich wielobranżowość. Przeciętna polska organizacja działa w niemal trzech (średnia 2,8) obszarach tematycznych: jednym głównym i dwóch dodatkowych. Fundacje i stowarzyszenia zajmujące się edukacją i wychowaniem działają tymczasem w niemal czterech (średnia 3,6) dziedzinach. Większą wielobranżowością cechują się jedynie organizacje zajmujące się rozwojem lokalnym.
Sytuacja finansowa
Kondycja finansowa organizacji edukacyjnych w porównaniu do innych branż sektora jest raczej średnia. Choć są one przeciętnie bardziej zasobne niż organizacje sportowe, kulturalne czy zajmujące się rozwojem lokalnym, to jednak daleko im do najbogatszych fundacji i stowarzyszeń podejmujących aktywność w dziedzinie usług socjalnych oraz ochrony zdrowia.
Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl
Źródło: inf. własna [fakty.ngo.pl]
