Dostępność przestrzeni publicznej jest jednym z kluczowych elementów, który decyduje o jakości życia w mieście. Dostępność ta oznacza, że wszyscy użytkownicy, niezależnie od swoich możliwości fizycznych, ekonomicznych czy społecznych, mają możliwość korzystania z przestrzeni miejskiej.
Dostępność przestrzeni
Jednym z najbardziej oczywistych czynników wpływających na dostępność przestrzeni publicznej jest infrastruktura. Chodniki, ścieżki rowerowe, przejścia dla pieszych, rampy i windy to elementy, które umożliwiają swobodne poruszanie się po mieście. Kluczowe jest, aby były one projektowane z myślą o osobach o różnym stopniu sprawności, w tym osobach starszych i niepełnosprawnych.
Brak odpowiednio dostosowanej przestrzeni prowadzi do wykluczenia wielu osób z możliwości korzystania z przestrzeni miejskiej. W wielu miastach w dalszym ciągu brakuje chodników przystosowanych do poruszania się na wózkach inwalidzkich, co uniemożliwia swobodne przemieszczanie się osób niepełnosprawnych.
Transport publiczny
Transport publiczny odgrywa kluczową rolę w dostępności przestrzeni miejskiej. Dobrze zorganizowany, przystępny cenowo i dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami transport publiczny umożliwia mieszkańcom dotarcie do pracy, szkół, urzędów czy miejsc rekreacji. Istotne jest, aby autobusy, tramwaje czy metro były wyposażone w udogodnienia dla osób starszych i niepełnosprawnych, takie jak niskopodłogowe wejścia, rampy czy miejsca siedzące dostosowane do ich potrzeb.
Aspekt ekonomiczny
Dostępność przestrzeni publicznej wiąże się również z aspektem ekonomicznym. Wysokie koszty zamieszkania w centrach miast zmuszają wielu ludzi do przeprowadzki na obrzeża, gdzie dostęp do infrastruktury i transportu publicznego jest często ograniczony. W ten sposób tworzą się obszary wykluczenia, gdzie mieszkańcy mają utrudniony dostęp do podstawowych usług i przestrzeni publicznych.
Planowanie uniwersalne
Kolejnym ważnym czynnikiem jest planowanie urbanistyczne. Miasta, które są zaplanowane z myślą o ludziach i ich potrzebach oferują bardziej dostępne i przyjazne przestrzenie publiczne. Strefy piesze, parki, place i inne miejsca spotkań powinny być dostępne dla wszystkich mieszkańców, niezależnie od ich możliwości fizycznych. Włączenie problematyki dostępności do planowania urbanistycznego pozwala na tworzenie miast bardziej przyjaznych dla ludzi.
Kultura i świadomość społeczna
Nie mniej ważnym zagadnieniem jest kultura i świadomość społeczna. Społeczeństwo musi być świadome potrzeb różnych grup społecznych i dążyć do aktywnego włączania wszystkich jego członków w życie społeczne.
Edukacja oraz współpraca z organizacjami pozarządowymi mogą przyczynić się do zmiany podejścia do dostępności przestrzeni publicznej.
Technologia i innowacje
Nowoczesne technologie i innowacje mogą znacząco istotnie polepszyć dostępność przestrzeni publicznej. Aplikacje mobilne, które informują o dostępności różnych miejsc, inteligentne systemy transportowe czy technologie wspomagające poruszanie się osób niepełnosprawnych to tylko niektóre z przykładów, jak technologia może wspierać usamodzielnianie osób z niepełnosprawnością i ze szczególnymi potrzebami w miastach.
Podsumowanie
Dostępność przestrzeni publicznej to zagadnienie wielowymiarowe, które wymaga współpracy różnych obszarach takich jak: administracji publicznej, urbanistów, inżynierów, a także samych mieszkańców. Poprawa dostępności przestrzeni publicznej to nie tylko kwestia przestrzeni, ale także zmiany w mentalności i podejściu do projektowania przestrzeni miejskich. Tylko wspólnym wysiłkiem można tworzyć przestrzenie, które będą dostępne i przyjazne dla wszystkich.
O autorze
Adam Przybylski – absolwent politologii i filologii germańskiej na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Ukończył również studia z zakresu administracji elektronicznej i zaawansowanych technologii informatycznych. Współpracuje z Warmińsko-Mazurskim Sejmikiem Osób z Niepełnosprawnościami w zakresie wyrównywania szans osób z niepełnosprawnościami. Publikuje artykuły o problemach osób z niepełnosprawnościami. Pracownik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego. Organizował konferencje o projektowaniu uniwersalnym i warsztaty z zakresu funkcjonowania osób z niepełnosprawnością wzrokową.