Publicystyka - ngo.pl

O nowym rządowym organie w projekcie ustawy dowiedzieliśmy się w czerwcu 2017 r. Było to długo po zakończeniu konsultacji (te zamknięto z początkiem lutego), i wiele organizacji zareagowało twierdzeniem, że konsultowało nie ten projekt, który ostatecznie przyjęto. Autorzy zarzuty odpierali – przedstawiali nawet tłumaczenie, że pomysł był właśnie wynikiem uwag zgłoszonych w trakcie debaty nad ustawą.

Komitet do spraw Pożytku Publicznego opisany jest w nowych artykułach dodanych do ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Pierwszy z nich to art. 1a ustawy szkicujący, czym jest komitet i co będzie robił.

1. Przewodniczący Komitetu
2. wiceprzewodniczący - sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Komitetu
3. członkowie:
   • ministrowie uczestniczący w pracach komitetu osobiście lub reprezentowani przez sekretarza stanu,
   • Dyrektor Narodowego Instytutu.

• zaproszeni przez Przewodniczącego przedstawiciele organów administracji rządowej,
• osoby posiadające odpowiednią wiedzę lub doświadczenie w zakresie zagadnień objętych zadaniami Komitetu, zaproszone przez Przewodniczącego z własnej inicjatywy lub wskazane przez poszczególnych członków Komitetu.

Zaproszeni goście uczestniczą w posiedzeniach „z głosem doradczym”, czyli bez możliwości głosowania uchwał.

​Czym powinien się zajmować Komitet do spraw Pożytku Publicznego określa artykuł 34b.

1. Do zadań Komitetu należy:

1) koordynowanie i monitorowanie współpracy organów administracji rządowej z sektorem organizacji pozarządowych oraz innych zorganizowanych form społeczeństwa obywatelskiego;

2) przygotowywanie i konsultowanie z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 programów wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz monitorowanie ich wdrażania;

3) opracowywanie i opiniowanie projektów aktów prawnych w zakresie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

2. ​Do zadań Komitetu należy także:

1) współpraca w sprawach związanych z rozwojem społeczeństwa obywatelskiego z innymi państwami, organizacjami oraz instytucjami międzynarodowymi i zagranicznymi;

2) współpraca w przygotowywaniu sprawozdań i raportów z realizacji wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych dotyczących rozwoju społeczeństwa obywatelskiego;

3) przedstawianie opinii w sprawie możliwości przystąpienia przez Rzeczpospolitą Polską do umów międzynarodowych dotyczących rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

Ustawa nie wskazuje, jak często będą ​odbywały się posiedzenia Komitetu. Obsługę Komitetu oraz Przewodniczącego Komitetu zapewni Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (prawdopodobnie Departament Społeczeństwa Obywatelskiego). Ustawa określa, że posiedzenia odbywają się w siedzibie KPRM (choć możliwe są wyjątki).

W odróżnieniu od zapisów dotyczących Rady Działalności Pożytku Publicznego, dla sprawnego funkcjonowania Komitetu nie będzie potrzebne wydanie rozporządzenia. Szczegółowy sposób i tryb pracy Komitetu określi regulamin. Wskazano, że musi on zostać uchwalony przez Komitet na pierwszym posiedzeniu. Komitet będzie też musiał przyjąć plan prac (zatwierdzi go Rada Ministrów) oraz sprawozdawać się raz do roku z prowadzonej działalności.

Pracami Komitetu kieruje Przewodniczący. To jedna z jego wielu ról i obowiązków (część z nich opisywaliśmy już w informacjach o zmianach w ustawie o pożytku w związku z wejściem w życie ustawy o NIW).

Przewodniczący kieruje nie tylko Komitetem, ale również Radą Działalności Pożytku Publicznego. Rada jest jego organem opiniująco-doradczym, jest przez Przewodniczącego zwoływana, powołuje on i odwołuje jej członków, określa w rozporządzeniu organizację i tryb działania RDPP.

Przewodniczący Komitetu sprawuje też nadzór nad Narodowym Instytutem Wolności (art. 3 ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego). Będzie m.in. powoływał i odwoływał dyrektora NIW i jego zastępców. Nada też Instytutowi Wolności statut (w drodze rozporządzenia).

Komitet ds. Pożytku jest lepiej umocowany niż Zespół z zarządzenia. Autorzy kierowali się prawdopodobnie nadzieją, że w ten sposób uda się skuteczniej oddziaływać na poszczególne ministerstwa. Oczywiście Komitet ma też zapisane szersze kompetencje i szerzej określone zadania. Jak się sprawdzi? Czy rzeczywiście polepszy koordynację współpracy z NGO wewnątrz rządu? Z pewnością będziemy to obserwować i oceniać.

​Komitet do spraw Pożytku Publicznego oraz Radę Działalności Pożytku Publicznego łączy funkcja Przewodniczącego Komitetu. Jednak poza tą osobą (prawdopodobnie też poza departamentem w KPRM, który obsłuży oba ciała) nie ma innego ustawowego połączenia. Trudno zrozumieć, dlaczego dwa organy z tej samej ustawy, z tym samym „szefem”, pracujące w bardzo podobnej (jeśli nie tej samej) dziedzinie, postanowiono zdefiniować w takiej separacji.

O tym, że jednak możliwa (i chyba potrzebna) byłaby głębsza współpraca między Komitetem i RDPP wspominał Dyrektor Wojciech Kaczmarczyk na posiedzeniu Rady Pożytku 3 listopada 2017 r.

– Komitet będzie opiniował projekty aktów prawnych dotyczących szeroko rozumianego rozwoju społeczeństwa obywatelskiego – to jest zadanie Komitetu (…). Przewodniczący Komitetu, jak sądzę, zaprosi Radę do aktywniejszego uczestnictwa w tym procesie. Chcielibyśmy, aby zarówno Rada jako całość na posiedzeniach plenarnych, czy też poszczególne Zespoły, wskazywały te punkty, te miejsca, te przepisy projektów ustaw, które wymagają głębszego przyjrzenia się (…) z punktu widzenia interesów organizacji obywatelskich. Tutaj Komitet i Rada Działalności Pożytku Publicznego mogą rzeczywiście stać się w przyszłości takim tandemem, który będzie lepiej czuwał nad interesami organizacji obywatelskich. Mówię o tym ponieważ taka była intencja tych zmian – tłumaczył Wojciech Kaczmarczyk.

Komitet ds. Pożytku Publicznego działa z mocy prawa od 28 października 2017 r. (tak tłumaczy dyrektor Kaczmarczyk, wskazując na art. 54 ustawy o NIW-CRSO). RDPP obecnej kadencji działa drugi rok. Tandem czeka więc już tylko na Przewodniczącego. 

Zmiany w ustawie o pożytku związane z NIW. Cz. 1
Zmiany w ustawie o pożytku związane z NIW. Cz. 2

Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.