Sprawczość i kreatywność: dzieci z Ośrodka dla Cudzoziemcóww Dębaku aranżują świetlicę marzeń
Włączanie dzieci i młodzieży z doświadczeniem uchodźczym w aranżowanie ich własnej przestrzeni jest istotnym elementem pracy z grupą. Dzięki temu uczą się współpracy i komunikacji, co ma kluczowe znaczenie w kontekście wielokulturowości, gdzie różnorodność językowa i kulturowa może stanowić wyzwanie. Partycypacyjne podejście umożliwia dzieciom wyrażanie swoich potrzeb i preferencji, a także daje im poczucie sprawczości i bezpieczeństwa.
logo Przystanku Świetlica
Po remoncie świetlicy w ośrodku dla cudzoziemców Dębak, przeprowadzonym w ramach programu „Przystanek: Świetlica dla dzieci uchodźczych”, pomieszczenie stało się czyste i estetyczne. Usunięto starą, trudną do doczyszczenia wykładzinę oraz intensywnie czerwone ściany.
Mimo tych zmian nowa świetlica wciąż wydawała się mało przytulna. W odpowiedzi na to dzieci mieszkające w ośrodku postanowiły wziąć sprawy w swoje ręce i zaproponowały kilka miniprojektów, mających na celu dostosowanie przestrzeni do ich potrzeb oraz stworzenie bardziej komfortowej atmosfery.
Jednym z pomysłów było stworzenie strefy relaksu, nazwanej „chilling area”, gdzie mogłyby wygodnie odpoczywać. Proces planowania trwał długo – dzieci wraz z wychowawcami przeszukiwały portale społecznościowe w poszukiwaniu dywanów, kanap i foteli, ponieważ budżet nie pozwalał na zakup nowych mebli. Ponadto postanowiły własnoręcznie wykonać dekoracje. Przez całe letnie wakacje tworzyły wielkie, trójwymiarowe grzyby, słońce i księżyc z papier-mâché, a także szyły poduszki w kształcie chmur. W ramach projektu powstał także żyrandol wykonany tradycyjną polską techniką „pająk” ze słomy, który nadał wnętrzu unikalnego charakteru i przytulności.
Dzięki tym inicjatywom dzieci nie tylko dostosowały przestrzeń świetlicy do swoich potrzeb, ale także zyskały poczucie wspólnoty i satysfakcję z własnej twórczości. Chętniej przychodzą do świetlicy i dbają, aby nikt jej nie zniszczył.
Jak to robimy?
1. Planowanie:
Dostosuj zakres planowania do możliwości realizacji (czasu, budżetu, umiejętności grupy). Może to obejmować np. aranżację tablicy na wejściu, ściany, kącika odpoczynku lub całego pomieszczenia. Wyjaśnij dzieciom dostępne opcje: przemeblowanie, dekorowanie, malowanie czy kompleksowa aranżacja.
2. Poszukiwanie materiałów:
Zadbaj o higienę i bezpieczeństwo, wybierając używane rzeczy. Przed umieszczeniem ich w świetlicy dokładnie je umyjcie, upierzcie i zdezynfekujcie. Unikajcie uszkodzonych mebli, jeśli nie można ich naprawić.
3. Tworzenie dekoracji:
Dostosuj zakres dekoracji do możliwości grupy. Możesz proponować rozwiązania, ale nie narzucaj ich wykonania. Pozwól dzieciom jak najwięcej działać samodzielnie, koordynuj i wspieraj proces, ale nie przejmuj inicjatywy.
4. Aranżacja przestrzeni:
Wspólnie rozmieszczajcie meble i dekoracje, tworząc strefy wypoczynku, skupienia i twórczości. Upewnijcie się, że przestrzeń jest wygodna i dostosowana do potrzeb oraz zainteresowań dzieci.
5. Utrzymanie i modyfikacje:
Razem się bawimy, razem sprzątamy i dbamy o przestrzeń. Wprowadźcie dyżury sprzątania lub codzienne 15-minutowe wspólne porządki, które pomogą budować poczucie wspólnoty i odpowiedzialności za świetlicę.
Regularnie organizuj warsztaty lub rozmowy, na których dzieci będą mogły proponować zmiany i udoskonalenia w przestrzeni świetlicy.
Dodatkowe inicjatywy:
- Organizuj warsztaty rękodzielnicze, na których dzieci mogą tworzyć dekoracje z papier-mâché, szyć poduszki, wykonywać ozdoby ze słomy czy wspólnie malować ścianę.
- Organizuj zbiórki materiałów rękodzielniczych w lokalnej społeczności.
- Przeglądajcie wspólnie portale społecznościowe w poszukiwaniu używanych dywanów, kanap i foteli. Możecie także odwiedzić miejsca, gdzie można wymieniać się rzeczami za darmo, np. Dzielnia Saska Kępa.
- Organizuj warsztaty plastyczne, podczas których dzieci mogą rysować, projektować i opisywać swoje pomysły.
- Zacznij od zebrania dzieci i zapytania o ich wizję świetlicy.
Dlaczego warto?
1. Tworzenie przyjaznego środowiska
Partycypacyjne podejście sprawia, że świetlica staje się miejscem otwartym, przyjaznym i bezpiecznym dla wszystkich dzieci. Czując wpływ na przestrzeń, bardziej o nią dbają, co sprzyja integracji i aktywności.
2. Kształtowanie postaw obywatelskich
Angażowanie dzieci w aranżowanie świetlicy uczy odpowiedzialności za wspólną przestrzeń i dobro wspólne. Dzieci rozwijają świadomość wpływu swoich działań na otoczenie, co kształtuje ich postawy obywatelskie.
3. Personalizacja i poczucie komfortu
Dzieci mogą wyrażać swoje potrzeby i preferencje, co sprawia, że świetlica lepiej odpowiada ich oczekiwaniom. Angażowanie w proces decyzyjny wzmacnia ich poczucie wartości i autonomii, poprawiając komfort i samopoczucie.
4. Rozwój umiejętności społecznych
Partycypacyjne aranżowanie świetlicy uczy dzieci współpracy, komunikacji, rozwiązywania konfliktów i negocjacji. Dzieci rozwijają empatię i szacunek dla różnych perspektyw, wzmacniając swoje umiejętności społeczne.
5. Integracja i budowanie wspólnoty
Wspólne tworzenie świetlicy wzmacnia poczucie przynależności i buduje więzi między dziećmi. Dzięki temu lepiej się poznają, co sprzyja integracji i redukcji stereotypów.
Kluczowe zasady:
- Dbaj o ciągłość zaangażowania dzieci – regularnie angażuj je w utrzymanie i modyfikację przestrzeni, aby czuły się jej częścią.
- Szukaj kreatywnych i tanich rozwiązań, takich jak recykling mebli czy ręcznie robione dekoracje.
- Uwzględnij kulturową i indywidualną różnorodność dzieci w projektowaniu przestrzeni.
- Włączaj dzieci w proces decyzyjny – daj im głos w planowaniu i urządzaniu świetlicy.
Więcej o programie „Przystanek: Świetlica” na stronie: Fundacja dla Wolności. Projekt współfinansowany przez Fundację Drzewo i Jutro.
Źródło: Fundacja dla Wolności
