Publicystyka - ngo.pl

Jednym z podstawowych problemów w krajach postkomunistycznych jest brak doświadczeń związanych ze społeczną kontrolą władz, w tym również władz lokalnych - samorządowych. Autorytarne państwo w bardzo niewielkim zakresie tolerowało krytykę poczynań swoich przedstawicieli. Brak tradycji i mechanizmów społeczeństwa obywatelskiego, zaowocował tym, że odzyskanie wolności i niepodległości, nie oznaczało automatycznie pozbycie się złych nawyków homo sovieticus.
Również w zakresie uczciwości i przejrzystości władz, standardy demokratyczne nie od razu mogły być przyjęte. Jednocześnie możliwości związane z urynkowieniem gospodarki, stwarzały pokusy dla decydentów. Problem ten obecny we wszystkich krajach postkomunistycznych. Dlatego cennym jest wymiana doświadczeń pomiędzy różnymi krajami w dziedzinie tworzenia i stosowania w praktyce mechanizmów kontroli poczynań władz lokalnych. Do tej pory organizacje zajmujące się tą problematyką (nawet w przypadku tych o zasięgu międzynarodowym) koncentrowały się na problematyce własnych krajów i brak jest programów umożliwiających wymianę doświadczeń w tej dziedzinie. Projekt "Bez korupcji. Społeczna kontrola władz lokalnych" stara się, przynajmniej częściowo, tę lukę wypełnić.

W Polsce po 90. roku trwa proces tworzenia zrębów społecznej kontroli władz państwowych i samorządowych. Pomimo, że proces ten jest jeszcze nie zakończony, już teraz połączenie rozwiązań prawnych i instytucji kontrolnych ze współdziałaniem mediów oraz organizacji pozarządowych przynosi zauważalne efekty w postaci bieżącej oceny funkcjonowania władz oraz wykrywania i eliminowania zjawisk o charakterze korupcyjnym. Również stworzono efektywne mechanizmy bieżącego informowania o poczynaniach władz lokalnych, jak również o prawach obywatela w kontaktach z władzami. Zmienia się też mentalność ludzi - pojawiają się elementy samoorganizacji, w postaci komitetów na rzecz konkretnych rozwiązań oraz przeciwko poczynaniom władz w sprawach kontrowersyjnych. Doświadczenia mają charakter uniwersalny i mogą być wykorzystane w innych krajach postkomunistycznych, w tym również w Mołdowie.

W ramach projektu "Bez korupcji. Społeczna kontrola władz lokalnych", realizowanego przez Fundację Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej we współpracy z Niezależnym Towarzystwem dla Edukacji i Praw Człowieka z Kiszyniowa (http://www.siedo.moldnet.md), a finansowanego przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, planowane jest zorganizowanie dwóch 10 dniowych pobytów studyjnych, które obejmą w sumie 16 dziennikarzy, działaczy organizacji pozarządowych i przedstawicieli władz lokalnych z Mołdowy. Podczas pobytu w Polsce wysłuchają wykładów oraz odbędą spotkania obejmujące następujące zagadnienia: prawne i instytucjonalne mechanizmy kontroli poczynań władz lokalnych, rola mediów w procesie kontroli decyzji samorządowych, mechanizmy kontroli władz w praktyce, inicjatywy lokalne i samoorganizacja mieszkańców oraz organizacje pozarządowe w procesie kontroli władz i wspierania obywateli. Podsumowaniem projektu będzie seminarium w Kiszyniowie, podczas którego uczestnicy projektu będą mieli okazję podzielić się zdobytymi doświadczeniami z zainteresowanymi tematyką walki z korupcją.

Wybór uczestników będzie dokonany przez społeczną Radę Projektu, w skład której wchodzą:
Grażyna Kopińska - Przewodnicząca Rady (Dyrektor, Program Przeciw Korupcji, Fundacja im. Stefana Batorego),
Jan Fusiecki (dziennikarz, "Gazeta Wyborcza"),
Zbigniew Janas (b. Poseł, Fundacja Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej),
Izabela Kraj (dziennikarz, "Rzeczpospolita"),
Joanna Malarczyk (ekspert, Związek Biur Porad Obywatelskich), 
Andrzej Wielowieyski (Senator, Senat RP).
Rada dokona również oceny realizacji Projektu.

Szczegółowe informacje o projekcie wraz z drukami aplikacji można uzyskać w biurach Fundacji lub Towarzystwa.