Sport i zdrowie są jak dwie połówki jednego jabłka. Pasują do siebie, tworzą odżywczą i smakowitą całość. Aż chce się chrupać! O ile jednak pogryzanie jabłek w bibliotece nie musi być mile widziane – wiadomo: ociekające sokiem palce na kartkach książek albo klawiaturze to zmora bibliotekarzy – o tyle sport i zdrowie znalazły tam już swoje miejsce dzięki działaniom Fundacji Volunteers for Sport (projekt „Muuvit – ruszaj się i odkrywaj świat”) oraz Polskiemu Towarzystwu Pielęgniarskiemu (projekt „Edukacja zdrowotna w bibliotece”).
Odwiedzamy w nim Bibliotekę Publiczną w Sobótce, która stanowi świetny przykład na rozwijanie współpracy z lokalnymi stowarzyszeniami sportowymi, podróżnikami, pasjonatami. Kluczem do owocnej współpracy jest przekonanie, że sport to nie tylko sam ruch, ale też kultura, styl życia, wręcz filozofia. Na to wszystko jest miejsce w bibliotece. Na ruch, choćby w postaci rozgrzewki zaproponowanej przez lokalną sławę lekkoatletyczną; kulturę, czyli zajęcia pokazujące kontekst (kraj znany z danej dyscypliny); styl życia, którym dzielimy się na przykład poprzez pokaz slajdów z wyprawy na Bornholm.
Ważne jest jedynie dodanie do tych wszystkich aktywności mechanizmu, który je uporządkuje i nada im sens oraz wskazanie zakresu zadań organizacji pozarządowej i biblioteki. W projekcie realizowanym przez Fundację Volunteers for Sport, grupy rówieśników przez cały miesiąc – pod okiem animatora (opiekuna boiska „Orlik”) – gromadziły punkty w ramach różnych aktywności fizycznych: od sportowych, po spacery z psem. Dzieci wspólnie ustalały także, na co wykorzystają zdobyte punkty – im więcej ich miały, tym dalej mogły podróżować po wirtualnej mapie, biorąc udział w zajęciach dotyczących wybranego kraju. Przebieg zajęć zależał od inwencji bibliotekarza i animatora – mógł obejmować m.in. przygotowanie charakterystycznych potraw, słuchanie muzyki, zajęcia taneczne, naukę języka. Zbieranie punktów było więc okazją do współpracy biblioteki z organizacjami promującymi poszczególne dyscypliny lub aktywności, zaś wirtualne podróże szansą na zaktywizowanie organizacji propagujących turystykę i kulturę innych krajów.
Wszystko to wspaniale, ale jak brać udział w wydarzeniach sportowych, gdy zdrowie nie dopisuje? O to również można i warto zatroszczyć się w bibliotece. Szlaki przetarło tu Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie. W zajęciach prowadzonych przez pielęgniarki w bibliotekach, wzięło udział ponad pół tysiąca osób. Tematyka profilaktyki nowotworowej przyciągnęła głównie kobiety po 40. roku życia. Z kolei młodzież gimnazjalna uczyła się o postępowaniu w przypadku wypadków i urazów drogowych. Aby zapewnić różnorodność i zagwarantować fachowe podejście do tematu, bibliotekarze chętnie nawiązywali współpracę ze stowarzyszeniami Amazonek, diabetyków. Może jest grupa odbiorców, której nie uwzględniono, a której potrzeby zdrowotne są znane twojej organizacji? Może właśnie Twojej organizacji zabrakło w tym zestawieniu?
Zdrowe odżywianie i wszelkie diety od bezmięsnej, przez bezglutenową, po witariańską to teraz żywe i ciekawe tematy – obszar do dyskusji, rozwiewania mitów (ile osób wie, że słynna tenisistka Serena Williams jest weganką?) i szkolenia osób w każdym wieku. Bo przecież jeść trzeba zawsze, a pytania „co” i „jak” jeść pozostają aktualne. Wciąż mało się mówi o zdrowiu psychicznym i życiu z dysfunkcjami. Sądzę, że współpraca z bibliotekami to obszar do odkrycia przez organizacje poświęcające się działalności na rzecz chorych i rodzin osób z takim schorzeniami. Pogadanki, warsztaty, wystawy prac podopiecznych, stały punkt doradczy, nawet festiwale filmów poruszających zagadnienia zdrowia psychicznego – to wszystko można zrealizować w bibliotece. Kontrowersyjnym i przez to zaniedbanym tematem jest również zdrowie seksualne, zapomnianym i wypieranym: choroby wieku podeszłego, trudnym i bolesnym: choroby dzieci i opieka paliatywna. Biblioteka jest neutralna i nie boi się żadnych tematów, więc może być znakomitym miejscem do mówienia o wszelkich wymiarach zdrowia.
O bibliotece warto pomyśleć nie tylko jako o miejscu, gdzie odbywają się wydarzenia, ale też pośredniku w dotarciu do odbiorców, czy „sejfie” z zasobami w postaci kontaktów, materiałów edukacyjnych, struktury. Ruch to zdrowie, zdrowie to wiedza, a jeśli wiedza, to najlepiej w bibliotece!
Na co może liczyć organizacja pozarządowa, gdy zacznie współpracę z biblioteką?
-
możliwość skorzystania z bibliotecznej przestrzeni (zarówno w budynku jak i w jego okolicach!), gdzie mogłyby odbywać się spotkania / zajęcia prowadzone przez organizację,
-
możliwość wykorzystania komputerów, Internetu i innego sprzętu informatycznego, znajdującego się w bibliotece,
-
zamieszczanie informacji o działaniach na stronie internetowej biblioteki, rozwieszenie plakatów, wyłożenie ulotek, które pomogą dotrzeć do zainteresowanej grupy odbiorców,
-
korzystanie z czasopism, książek, map i innych materiałów ułatwiających realizację zajęć (wiedza o krajach, które planujemy odwiedzić, przewodniki, encyklopedie sportowe, biografie sportowców),
-
możliwość wspólnego ubiegania się o grant na realizację działań, także z innych źródeł finansowania, niedostępnych dla organizacji pozarządowych w przypadku samodzielnego aplikowania,
-
jeśli biblioteka brała udział w projekcie Muuvit i korzysta z „Podręcznika dla bibliotekarzy i animatorów” oraz narzędzia Przygoda Muuvit – pomoc przeszkolonego bibliotekarza, kontakt do autorów serwisu, podzielenie się doświadczeniami,
- jeśli biblioteka brała udział w projekcie PTP „Edukacja zdrowotna w bibliotece”, może podzielić się doświadczeniem w organizowaniu spotkań na temat zdrowia oraz kontaktami do pielęgniarek przygotowanych do współpracy z bibliotekami publicznymi wg przetestowanego modelu.
Jak organizacja powinna przygotować się do takiej współpracy?
- Sprawdzić, jakie projekty były i są realizowane w bibliotece.
- Opisać projekt i przygotować jego harmonogram oraz oczekiwane rezultaty.
- Spisać pomysły na współpracę z biblioteką.
- Przedstawić bibliotece projekt i pomysły na współpracę. Wskazać, jakie korzyści odniesie biblioteka, organizacja, i co zyskają mieszkańcy.
- Ustalić podział zadań i osoby, które za poszczególne zadania będą odpowiedzialne.
Projekt „Muuvit – ruszaj się i odkrywaj świat” był prowadzony przez Fundację Volunteers for Sport, projekt „Edukacja zdrowotna w bibliotece” przez Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie – w ramach Programu Rozwoju Bibliotek
Program Rozwoju Bibliotek jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji Billa i Melindy Gates i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, a jego realizatorem jest Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Źródło: Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego
