Publicystyka - ngo.pl

Odpowiedzialność za zmianę systemu żywnościowego z pewnością nie może spoczywać na barkach konsumentek i konsumentów. Jako Green REV Institute, czyli pierwszy wegański, progresywny think tank w Polsce, wierzymy, że ta zmiana, kluczowa i potrzebna na już, powinna mieć charakter systemowy.

Podobnego zdania jest jedna z mówczyń okrągłego stołu, współorganizatorka ruchu społecznego Rodzice dla Klimatu, Marzena Wichniarz,  która wskazuje wyraźnie: „Walka z marnowaniem żywności to jedno z głównych zadań 12. Celu Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Bez przestawienia gospodarki na taką, która produkuje, nabywa i konsumuje w sposób zrównoważony nie uda się skutecznie stanąć do walki ze zmianami klimatu ani zapewnić przetrwanie mieszkańcom krajów Globalnego Południa, które zmagają się z suszą, głodem i ograniczonym dostępem do zasobów naturalnych”.

Uzupełnia tę wypowiedź Michalina Geisler, studentka i aktywistka, zaangażowana w edukację klimatyczną: „Chciałabym, żeby istniało rozwiązanie, które jak za pomocą magicznej różdżki rozwiąże problem dystrybucji żywności i jej marnowania, ale jest to proces, który potrzebuje ogromu pracy i zmian na poziomie ekonomicznym, politycznym, społecznym”.

Z kolei Iga Woźniak, aktywistka prozwierzęca, zwraca uwagę na kwestie związane z prawodawstwem i koniecznością wprowadzenia zmian jako źródło problemów w zarządzaniu: „Przeszkodą w walce na rzecz przeciwdziałania marnowaniu żywności jest niestety brak zmian legislacyjnych”.

Między wprowadzeniem rozwiązań zapobiegających marnowaniu żywności a transformacją systemu żywnościowego na bardziej etyczny, zrównoważony i sprawiedliwy istnieje niepodważalny związek. Musimy znaleźć odpowiedź na pytanie, jak wprowadzić strategie przeciwdziałania marnowaniu żywności w życie w sposób skuteczny. O problemie marnowania żywności pisała Marta Sapała w książce „Na Marne”. Niestety, mimo tej publikacji i generalnie większej świadomości problemu wśród polskiego społeczeństwa, statystycznie w coraz większej skali wciąż marnujemy żywność. Co jest tego przyczyną i jak temu zaradzić?

Jak twierdzi Jagna Niedzielska, edukatorka, autorka i twórczyni podcastu: „Monitoring oraz edukacja to klucz do rozwiązania problemu marnotrawienia żywności. Monitoringiem powinny być objęte wszystkie obszary związane z magazynowaniem, transportem i produkcją żywności”.

Aleksandra Piejko, licealistka i członkini Green REV Institute: „Należy przekształcić cały system tak, aby był jak najbardziej efektywny i aby nikt nie został z niego wykluczony”.

W środowisku naukowym mówi się, że na świecie każdego roku marnujemy około 1,3 miliarda ton jedzenia. Z innej perspektywy jest to aż jedna trzecia tego, co produkujemy.

W tym samym czasie, choć na innym kontynencie  – w Afryce  – statystycznie, jedna na pięć osób cierpi z powodu głodu. Z kolei w Azji tak mówi się o co dziesiątej osobie. W związku z tymi przerażającymi statystykami, zadałyśmy naszym Prelegentkom następujące pytanie: jak globalnie zmienić problem dystrybucji żywności, który dzisiaj jest odległy od efektywnego zarządzania?

Marzena Wichniarz, podpowiada: „Zacznijmy od zmiany podejścia do żywności i metod jej pozyskiwania, sama produkcja mięsa powoduje ogromne ilości strat i marnotrawstwa, a to właśnie kraje rozwinięte spożywają mięsa najwięcej (ok. 70 kg na osobę rocznie). Bez zmiany naszej diety nie pozbędziemy się problemu nadmiernego marnotrawstwa, zarówno samej żywności i ogromnych zasobów, które wraz z nią trafiają do kosza”.

Redaktorka portalu Ekowyborca, Beata Borowiec, dodaje: W UE rocznie wyrzuca się na śmietnik ilość mięsa, która odpowiada 2 mld zwierząt tzw. hodowlanych. Na świecie jest to ok. 12 mld

Iga Woźniak z kolei zwraca uwagę na oddziaływanie tego problemu w perspektywie holistycznej: „Hodowla przemysłowa jest związana nie tylko z cierpieniem zwierząt, ale niszczeniem terenów zielonych, emisją CO2, zużyciem ogromnych ilości wody, co wpływa na zmiany klimatu, ale i jakość życia ludzi, zwłaszcza w krajach rozwijających się”.

Z Mówczyniami okrągłego stołu starałyśmy się też połączyć kropki między siecią oddziaływania globalnego problemu marnowania żywności na sektor środowiskowy, społeczny, publiczny, zdrowotny i etyczny. W tym celu szukałyśmy odpowiedzi na pytanie, o to, jak marnowanie żywności przyczynia się do powstawania kolejnych globalnych problemów.

Szczególnie istotne w obliczu kryzysu klimatycznego wydają się słowa Beaty Borowiec: Zapominamy o zagrożeniu kryzysem wodnym sytuowanym wśród 5 największych globalnych zagrożeń według raportu Global Risk Report. Beata dodaje również, że: Każde działanie na rzecz ograniczenia marnowania danego zasobu jest krokiem w stronę zrównoważonego rozwoju.

Co więcej, wolontariuszka w Green REV Institute, Aleksandra Piejko, puentuje trafnie: „Jeśli nie zostaną szybko wdrożone działania, które umożliwią łatwiejszy a przede wszystkim efektywniejszy transport żywności z rejonów, w których miałaby się zepsuć, do rejonów które jej naprawdę potrzebują, będziemy świadkami katastrofy klimatycznej, z której nie będzie już powrotu”.

W okrągłym stole dot. marnowania żywności wzięły udział następujące Prelegentki:

Aleksandra Piejko – licealistka, aktywistka klimatyczna i feministka walcząca o prawa zwierząt oraz wolontariuszka Green REV Institute.

Iga Woźniak – Aktywistka, obecnie realizuje projekt "Halo! Tu fauna – wege spotkania na Klecinie i Oporowie", którego celem jest popularyzacja weganizmu i edukacja na temat praw zwierząt wśród lokalnych mieszkańców Wrocławia. Jedna z autorek kampanii "PRAWDA zamiast kłamstwa w reklamie". Prowadzi profil @halo_tu_fauna na Instagramie. Chce zmienić przyjętą narrację na temat zwierząt innych niż ludzie;

Michalina Geisler – Studentka Pedagogiki na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM, Prezeska Studenckiego Koła Naukowego Edukacji Ekologicznej. Działaczka na rzecz edukacji społeczności szkolnej i akademickiej w zakresie kryzysu klimatycznego i ogólnie pojętej ekologii. Koordynatorka projektu #FastFashiOFF – edukacyjnego projektu SKNEE dotyczącego szkodliwości szybkiej mody. Prywatnie miłośniczka kina i spontanicznego gotowania bez przepisów;

Beata Borowiec – Redaktorka portalu Ekowyborca; Ambasadorka Paktu na rzecz Klimatu przy Komisji Europejskiej. Lokalna aktywistka na rzecz poprawy stanu środowiska. Absolwentka Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego;

Marzena Wichniarz – Współorganizatorka ruchu społecznego Rodzice dla Klimatu, będącego częścią międzynarodowego ruchu Parents for Future. Z wykształcenia politolożka, specjalizująca się w jakości i systemach zarządzania. Koordynatorka stolika rodziców podczas prac Okrągłego Stołu ds. Edukacji Klimatycznej przy UN Global Compact Network Poland;

Jagna Niedzielska – O Jagnie Niedzielskiej mówi się̨, że jest jedną z polskich twarzy idei „Zero Waste”. Kucharka i propagatorka nurtu niemarnowania w kulinariach. Autorka książki – poradnika z ponad 90 przepisami kulinarnymi „Bez resztek”. W jej najnowszej książce ,,Eko – logiczna kuchnia Jagny Niedzielskiej”, uczy jak łatwo zmienić nawyki, by marnować mniej jedzenia i pieniędzy. Jagna jest prowadząca program „Jagny Niedzielskiej kuchnia bez resztek” oraz współprowadząca z Damianem Kordasem program „Widelcem po mapie” na kanale Kuchnia +. Nominowana do nagrody kobieta roku magazynu Glamour w kategorii „Misja”. Swoją wiedzą dzieli się̨ między innymi w „DzieńDobry TVN”, w TVN24, w WP, w Radiu Chilli Zet. Jej publikacje ukazały się̨ m.in. w takich magazynach i portalach jak: Glamour, Uroda Życia, Moje Gotowanie, Harper Baazar, Onet, Kuk Buk, Baby by Ann, Haps.pl, Vouge. Jest prowadzącą podcastu ( Nie ) zrównoważona Niedzielska, w którym prowadzi rozmowy o zrównoważonym życiu, w zupełnie niezrównoważonym świecie;

Podczas okrągłego stołu rozmawiano więc o tym, jak marnowanie żywności oddziałuje na środowisko naturalne i zdrowie wszystkich mieszkańców i mieszkanek naszej planety. Dyskusji przyświecała myśl, że należy wypracować konkretne rekomendacje i rozwiązania, jakie pozwolą w sposób skuteczny przeciwdziałać wyrzucaniu żywności oraz sprawią, że jako Unia Europejska będziemy coraz bliżej transformacji naszego myślenia o produkcji żywności w kierunku zrównoważonego systemu żywnościowego, nie tylko w skali krajowej czy unijnej, ale i globalnej. Podczas debaty nawiązywano do zapisów zawartych w Europejskim Zielonym Ładzie, szczególnie w odniesieniu do strategii „Od pola do stołu”.

Potrzebę zmiany systemu wyraźnie podkreśla komentarz Eweliny Łobodziec, Media Coordinator w Green REV Institute: „Zmiana myślenia społeczeństwa dokonuje się bardzo szybko. Im szybciej za tą zmianą podąży konkretna europejska legislacja prawna, tym szybciej rozwiążemy systemowy problem marnowania żywności. Ta legislacja nie może jednak, jak to Komisja Europejska ma w zwyczaju, pozwolić na finansowanie szkodliwego business as usual, a w szczególności przemysłu mięsnego, mleczarskiego i jajecznego”.

Nasze społeczeństwo dostrzega wpływ marnowania żywności na pogłębiający się kryzys klimatyczny, utratę jakości życia, spadek bioróżnorodności oraz zanieczyszczenia powietrza, gleb i wody. To jednak nie wystarczająco, by pokonać katastrofę klimatyczną. Jak dowiedziono w dyskusji, kolejne lata muszą stać się, w kontekście walki z katastrofą klimatyczną, kluczowe, a politycy i decydentki nie mogą ignorować już konieczności transformacji systemu żywności.

Transmisja rozmowy jest dostępna na Facebooku Green REV Institute. Zapraszamy do wysłuchania!

Informacji prasowej udziela Ewelina Łobodziec (ewelina@greenrev.org), Media Coordinator w Green REV Institute.