Publicystyka - ngo.pl

– Dziesięć lat temu propozycje jakichkolwiek zmian w Bałtowie spotykały się z agresją bądź obojętnością mieszkańców. Obecnie sugestia np. budowy bałtowskiego kosmodromu spotkałaby się ze stwierdzeniem: porozmawiajmy o tym. Kto, co i jak może zrobić? Jaki jest plan? Jak będziemy współpracować z władzami? I jaki z tego będziemy mieli zysk. Przykład kosmodromu może wydawać się … nierealny. Ale pokazuje, jak wielkie zmiany sposobu myślenia oraz działania udało się wprowadzić w regionie – mówi Jarosław Kuba, z Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg”.

Część mieszkańców nie zgadzała się z tym stanem. Grupa inicjatywna postanowiła ożywić region, wykorzystując jego naturalne cechy: unikatową przyrodę. Ponad 120 osób założyło Stowarzyszenie Bałt. By skutecznie zachęcić do działania mieszkańców, często wrogo nastawionych do jakichkolwiek przeobrażeń, wyznaczono tzw. ambasadorów zmian. Byli to znani mieszkańcy, którzy przekonywali do rozwoju: turystyki oraz miasta, a także inwestowania.

– To do nich musieli dotrzeć przedstawiciele bałtowskiego Stowarzyszenia i przeciągnąć na stronę zmian – dodaje Jarosław Kuba.

W świętokrzyskiej miejscowości odbyła się lokalna rewolucja. Celem działań było przedstawienie programu konkretnych zmian i ich realizacja. Bazowano na mieszkańcach świadomych konieczności „brania spraw w swoje ręce”.

Jednym z charakterystycznych przykładów ewolucji było przekonanie bałtowian do prowadzenia spływów tratwami. Najbardziej protestowali okoliczni mieszkańcy, obawiający się ruchu turystycznego oraz przeobrażeń.

Długotrwałe rozmowy pozwoliły na wyłonienie wśród nich ambasadorów zmian. Osób, które zdecydowały się na prowadzenie agroturystyki i spływów. Ich sukces: turyści wynajmujący pokoje, korzystający z dodatkowych usług, a także kupujący pamiątki, zachęcił również innych do działania. Metodą, która sprawdziła się w tym przypadku, było mówienie do gospodarzy językiem korzyści – pokazywanie im zysków wynikających z zaangażowania oraz współpracy. Pożytkami były nie tylko pieniądze, ale również prestiż, reklama przekazywana przez turystów oraz zdobywanie nowych umiejętności.

– Zaangażowanie i sukcesy części mieszkańców stanowiły doskonały przykład dla innych. Na podstawie wybranej grupy osób, która zaryzykowała, zobaczyli, że warto działać wspólnie. Rozwój, w tym prowadzenia działalności turystycznej wymaga zaangażowania całej społeczności. Niezbędna jest również odwaga do podjęcia działania. Bałtów jest doskonałym przykładem, na podstawie którego pokazujemy uczestnikom Świętokrzyskiego Forum Animatorów Społecznych, jak skutecznie mobilizować mieszkańców do działania – komentuje Paweł Jordan z Centrum Wspierania Aktywności Lokalnych CAL.

Spływy tratwami i początki agroturystyki były dobrym przykładem dla reszty mieszkańców. Następnym krokiem było wykorzystanie naturalnego bogactwa Bałtowa, jakim okazały się odkryte ślady dinozaurów. Za zmiany odpowiadał zespół zaangażowanych ludzi, skupionych w liczącym 120 osób (na 4000 mieszkańców) Stowarzyszeniu Bałt. By zapewnić sprawne i fachowe działania do ich prowadzenia angażowani byli i są eksperci, zarówno zewnętrzni, jak i lokalni.

Istotnym składnikiem bałtowskich zmian jest modyfikacja sposobu myślenia mieszkańców. Kiedyś dominowało podejście roszczeniowe – domaganie się pracy. Z czasem Stowarzyszenie wraz

z ambasadorami zmian przekonało mieszkańców do aktywności, zarówno kulturalnej, jak i gospodarczej. I – co równie istotne – w Bałtowie stworzono warunki do realizowania przez ludzi własnych pomysłów.

– Bałtów jest doskonałym przykładem myślenia i działania opartego na współdziałaniu przynoszącym korzyści zarówno społeczności, jak też każdemu z osobna. Specyfiką jest dyskutowanie różnych rozwiązań i analiza za i przeciw każdego z nich, a także ciągłą edukacja. Mieszkańcy nie są zaskakiwani decyzjami. Są ich współtwórcami – dodaje Paweł Jordan.

W 2011 roku bałtowski Park Jurajski odwiedziło 320 000 turystów. W stowarzyszeniu pracuje ok. 150 osób.

– Świętokrzyskie Forum Animatorów Społecznych było doskonałą okazją do dzielenia się doświadczeniami bałtowskiego sukcesu. Pozwoliło również na tworzenie oraz nawiązywanie kontaktów, a także wymianę doświadczeń pomiędzy animatorami z województwa świętokrzyskiego. Ideą Forum było stworzenie wspólnoty osób, które będą dalej animować działalność społeczności oraz dzielić się doświadczeniami. Nasz przykład pokazuje, jak znaczące są efekty decydowania razem – podsumowuje Jarosław Kuba, z Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg”.

Świętokrzyskie Forum Animatorów Społecznych poświęcone było pokazywaniu praktyk – w tym przykładu Bałtowa – związanych z ożywianiem lokalnych społeczności. Uczestniczyło w nim blisko 30 lokalnych animatorów, którzy na co dzień zajmują się aktywizacją, partycypacją oraz przedsiębiorczością w województwie świętokrzyskim.

Informacje o organizatorach:

• Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL to ogólnopolska organizacja ukierunkowana na poszukiwanie, wypracowywanie i upowszechnianie społeczno-edukacyjnych form aktywizacji oraz rozwoju społeczności lokalnych: www.cal.org.pl
• Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” to organizacja pozarządowa. Jej celem jest - poprzez wykorzystanie lokalnych zasobów kulturowo-przyrodniczych - tworzenie godnych warunków i wyższego standard życia dla obecnych i przyszłych pokoleń mieszkańców „Krzemiennego Kręgu”: www.krzemiennykrag.info