Przeglądarka Internet Explorer, której używasz, uniemożliwia skorzystanie z większości funkcji portalu ngo.pl.
Aby mieć dostęp do wszystkich funkcji portalu ngo.pl, zmień przeglądarkę na inną (np. Chrome, Firefox, Safari, Opera, Edge).
Edukacja żywieniowa rodziców najmłodszych jako profilaktyka chorób cywilizacyjnych. Fundacja NUTRICIA inicjuje badania, które pozwalają zidentyfikować przyczyny i skalę problemu, prowadzi też działania edukacyjne, by zapobiec epidemii otyłości. Czy sytuacja ma szansę się poprawić?
Dietetycy, lekarze i naukowcy są zgodni – otyłość wśród polskich dzieci to poważny problem. Już co trzeci 8-latek waży za dużo[1]. 32% dzieci w wieku 5-36 miesięcy ma nieprawidłową masę ciała[2]. Te dane wskazują, że nadwaga i otyłość dotyczą również najmłodszych Polaków. Fundacja NUTRICIA inicjuje badania, które pozwalają zidentyfikować przyczyny i skalę problemu, prowadzi też działania edukacyjne, by zapobiec epidemii otyłości. Czy sytuacja ma szansę się poprawić?
Problem wagi ciężkiej
W 2015 roku ponad 22% uczniów szkół podstawowych i gimnazjów miało nadmierną masę ciała[3]. Pod koniec 2016 roku 18% ośmiolatków miało nadwagę, a 12% cierpiało z powodu otyłości[4]. Polska zajmuje już niechlubne 5. miejsce pod względem otyłości w Europie[5]. Przy utrzymaniu takiej tendencji za kilka lat Polacy mogą zostać „najgrubszym” narodem na całym kontynencie. Wiązałoby się to m.in. ze znacznym wzrostem liczby chorych na cukrzycę i choroby układu krążenia, a także przełożyłoby się na ogólną degradację stanu zdrowia społeczeństwa i drastyczny wzrost kosztów opieki medycznej. Fundacja NUTRICIA, wraz z firmą doradczą i zespołem profesorów medycyny, przeprowadziła symulację przypuszczalnych kosztów budżetu państwa na leczenie chorób związanych z nadwagą w 2030 r[6]. Według uzyskanych prognoz będzie to około 100 mld zł. By tego uniknąć, należy odnaleźć przyczyny narastającego problemu, uświadamiać społeczeństwo o jego skali i wskazać możliwe rozwiązania.
Wyniki badań, które określiły kierunek działań
Jednym z powodów coraz powszechniejszych w naszym kraju zaburzeń masy ciała są m.in. błędy żywieniowe popełniane przez rodziców w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka (na etapie karmienia piersią, rozszerzania diety i żywienia po 1. roku życia). To czas, gdy żywienie ma wpływ i trwale zmienia („programuje”) metabolizm całego organizmu[7]. Według przeprowadzonego przez Instytutu Matki i Dziecka badania jedynie 7 % polskich matek komponuje właściwą dietę swoich dzieci, przy czym aż 85 % jest przekonanych, że karmią swoje maluchy właściwie[8]. Fundacja NUTRICIA już kilka lat temu dostrzegła problem nadwagi i otyłości wśród najmłodszych Polaków. W 2011 roku Instytut Matki i Dziecka przeprowadził badanie pod nazwą „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy w Polsce”. Jego wyniki pokazały, że nadwagę i otyłość miało odpowiednio 14,5% i 13% dzieci[9]. W tym samym roku eksperci z Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” przeprowadzili zainicjowane przez Fundację NUTRICIA badanie oceniające sposób żywienia i stan odżywienia w grupach wiekowych 6 i 12 miesięcy. Wykazało ono m.in., że niemowlęta w tych grupach wiekowych spożywają zdecydowanie zbyt dużą liczbę posiłków dziennie[10]. To tylko niektóre z wyników mogących wskazywać na to, że popełniane na etapie wczesnego dzieciństwa błędy mogą zwiększać ryzyko otyłości w przyszłości.
Inną przyczyną niewłaściwej masy ciała wśród najmłodszych może być zbyt mały udział warzyw w ich jadłospisach. Według wyników badania Instytutu Matki i Dziecka „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok” 88% dzieci po 1. roku życia otrzymuje za mało tych cennych darów natury w codziennej diecie. Co więcej, aż 83% dzieci w tej grupie wiekowej otrzymuje posiłki dosalane, a 75% spożywa nadmierną ilość cukru[11].
Karmienie piersią jest ważnym czynnikiem ochronnym w okresie 1000 pierwszych dni, zmniejsza ryzyko rozwoju otyłości, czy cukrzycy typu 2 w późniejszym etapie życia[12]. Mimo to tylko połowa mam karmi swoim mlekiem co najmniej do 6. miesiąca życia dziecka, a zaledwie 6% karmi wyłącznie piersią do 6. miesiąca życia[13], czyli zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia. Fundacja NUTRICIA od lat promuje ten sposób żywienia oraz wspiera kobiety karmiące. W tym celu co roku przyznaje szpitalom położniczym granty edukacyjne na szkolenia laktacyjne dla personelu medycznego. Od 2011 roku Fundacja przyznała już 103 granty na kursy dokształcające, które rzetelnie przygotowują do wdrażania standardu obowiązkowej porady laktacyjnej[14].
1000 pierwszych dni dla zdrowia teraz i w przyszłości
Już od momentu poczęcia, przez pierwsze lata życia, fundamentalny dla zdrowia dziecka jest prawidłowy sposób żywienia, dopasowany do szczególnych potrzeb rozwijającego się organizmu. Ważne, aby już na etapie planowania powiększenia rodziny rodzice wiedzieli, że właśnie poprzez to, jak żywią swoje dziecko, mają realny i długotrwały wpływ na jego zdrowie teraz i w przyszłości. Właśnie dlatego konieczne są konsekwentnie prowadzone działania edukacyjne i uświadamiające tę zależność oraz popularyzacja idei 1000 dni, również w kontekście zmian systemowych. Zarówno by wspierać karmienie piersią, jak i przeciwdziałać dalekosiężnym skutkom błędów żywieniowych, Fundacja NUTRICIA edukuje rodziców i opiekunów na temat prawidłowego żywienia najmłodszych. W tym celu powołała do życia programy edukacyjne. W 2013 roku powstał ogólnopolski program edukacyjny „1000 pierwszych dni dla zdrowia”. Ma on na celu uświadomienie dorosłym, jak znaczącą rolę dla zdrowia dzieci teraz i w przyszłości ma odpowiednia dieta oraz prawidłowe nawyki żywieniowe, kształtujące się w okresie 1000 pierwszych dni życia, liczonym od poczęcia. Konsekwentne działania prowadzone w tym zakresie przynoszą widoczne zmiany. Rodzice, którzy znają i rozumieją ideę 1000 pierwszych dni, dokonują prawidłowych wyborów żywieniowych: używają mniej soli, do picia podają dzieciom wodę oraz sięgają po bezpieczną żywność przeznaczoną dla niemowląt i małych dzieci. Przekłada się na mniejszy odsetek dzieci z nieprawidłową masą ciała w stosunku do wyników badań z 2010 roku[15]. Świadomość istotności prawidłowego żywienia w najmłodszych latach życia zainspirowała Fundację NUTRICIA do stworzenia warsztatów o tej tematyce skierowanych do młodych pediatrów zwłaszcza, że najczęstszym źródłem wiedzy o żywieniu niemowląt jest personel medyczny[16]. W ramach programu „Czym skorupka za młodu…” zrealizowano 17 warsztatów na temat żywienia dzieci w największych polskich miastach oraz przeszkolono w tym zakresie blisko 700 rezydentów pediatrii i studentów medycyny zainteresowanych pediatrią.
Więcej informacji na temat działalności Fundacji NUTRICIA można znaleźć na stronie www.fundacjanutricia.pl.
[2] Weker H. i wsp., Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.
[3] Badanie „Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej” Instytutu Żywności i Żywienia zrealizowane w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, 2011-2016 http://www.izz.waw.pl/pl/strona-gowna/3-aktualnoci/aktualnoci/541-musimy-zatrzymac-epidemie-otylosci
[5] Raport Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego, Economist Intelligence Unit, 2016 r., źródło: http://foodsecurityindex.eiu.com/
[6] Raport „Analiza zmian społeczno-demograficznych oraz wpływu złego odżywiania, niedostatecznej aktywności fizycznej, nałogów i innych czynników ryzyka na rozpowszechnienie oraz koszty cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych w Polsce. Stan obecny i prognoza do 2030 roku” http://fundacjanutricia.pl/raport-ekonomiczny-wspolnie-z-kpmg/
[7] Piotrowska I. i wsp., Programowanie rozwojowe chorób metabolicznych – przegląd wyników badań na zwierzęcych modelach doświadczalnych. Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 899-911
[8] Weker H. i wsp., Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.
[9] Weker H. i wsp., „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy w Polsce”, Instytut Matki i Dziecka we współpracy z Fundacją NUTRICIA 2011.
[10] „Stolarczyk A., Socha P., Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia niemowląt w wieku 6 i 12 mies. w populacji polskiej”, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” we współpracy z Fundacją NUTRICIA 2011.
[11] Weker H. i wsp., Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.
[12] Gale, C., et al., Effect of breastfeeding compared with formula feeding on infant body composition: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr, 2012. 95(3): p. 656-69.
[13] Ibid.
[15] Weker H. i wsp., Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.
[16] Ibid.
Źródło: Fundacja NUTRICIA
Teksty opublikowane na portalu prezentują wyłącznie poglądy ich Autorów i Autorek i nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Podobnie opinie, komentarze wyrażane w publikowanych artykułach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.
