Internet to globalna społeczność, w której trzeba wiedzieć jak się zachowywać, aby nie zaszkodzić innym i samemu ustrzec się przed różnymi niebezpieczeństwami. Ta wiedza potrzebna jest zarówno dorosłym, jak i dzieciom. Obecnie w Polsce dostępnych jest kilka serwisów, pomagających dzieciom i ich rodzicom w bezpiecznym i mądrym korzystaniu z sieci.
– Program Safer Internet zainicjowała Komisja Europejska w 1999
roku, aby promować bezpieczne i efektywne korzystanie z Internetu i
nowych technologii on-line, a także aby zwalczać nielegalne oraz
niepożądane treści. Działania te podejmowanie są głównie po to, aby
lepiej chronić dzieci i młodzież – mówi Agnieszka Wrzesień z
Fundacji Dzieci Niczyje (FDN), koordynatorka tego programu w
Polsce. Fundacja współpracuje w tym programie z Naukową i
Akademicką Siecią Komputerową (NASK). Z kolei z Fundacją Grupy TP
prowadzi serwis helpline.org.pl, w którym
pomoc mogą znaleźć młodzi internauci, czujący zagrożenie w sieci.
Mogą się kontaktować z ekspertami telefonicznie pod bezpłatnym
numerem telefonu. (od red., 2020r.: pod wymienionym adresem działa portal o zupełnie innej tematyce).
Innym elementem programu Safer Internet w Polsce jest prowadzony
przez NASK serwis dyzurnet.pl, w którym można
zgłosić informacje o nielegalnych treściach w Internecie.
Najwięcej jest pytań o zasady bezpieczeństwa w sieci. Dotyczą
cyberprzemocy, czyli straszenia, szantażowania, ośmieszania,
kompromitowania z użyciem Internetu i telefonu komórkowego.
Zgłaszane są nielegalne treści, kontakt dziecka z pornografią,
przypadki promocji niebezpiecznych treści w sieci, uwodzenie dzieci
w Internecie, także kradzieże danych, np. przypadki przejmowania
kont pocztowych czy dostępu do blogu.
– Kontaktujemy się z administratorem strony i prosimy o usunięcie
szkodliwych treści. Współpracujemy z policją – mówi Agnieszka
Wrzesień. – Lepiej jednak zapobiegać, dlatego przygotowaliśmy rady
dla rodziców na temat korzystania z Internetu przez dzieci.
AjPi i Spociak
Z myślą przede wszystkim o dzieciach Fundacja Dzieci Niczyje
stworzyła internetowy projekt edukacyjny Sieciaki.pl. Przy jego
tworzeniu Fundacja współpracuje m.in. z agencją IM Partner,
telewizją dziecięcą Jetix.
– Projekt powstał z myślą o 8-, 14-latkach. Chcemy przyciągnąć
dzieci atrakcyjną kolorową stroną, konkursami, zabawami, żeby
dowiedziały się, jak bezpiecznie korzystać z Internetu – mówi
Marcin Sołodki, koordynator strony. – Mamy kilka podstawowych
zasad, które kierujemy do dzieci: nie podawaj swoich danych, mów,
jeśli czujesz, że coś jest nie tak, zabezpiecz swój komputer i nie
ufaj w 100% osobom poznanym w sieci.
Dzieciom, które odwiedzą stronę sieciaki.pl w poruszaniu się w
Internecie mogą pomóc dwa Sieciaki – AjPi i Spociak. Wystarczy na
swoim komputerze zainstalować odpowiedni program (można go
bezpłatnie pobrać ze strony sieciaki.pl). Potem, po uruchomieniu
komputera i zalogowaniu się, na pulpicie pojawia się wybrana
animowana postać i panel, który umożliwia dziecku sterowanie jej
zachowaniem. Spociak „przechadza się” po pulpicie komputera i
wykonuje przeróżne czynności, które wyznacza mu dziecko, np. czesze
się, tańczy. Spociak pozwala administratorom serwisu kontaktować
się z dziećmi. Za pośrednictwem animowanej postaci dziecku
przekazywane są komunikaty mówiące m.in. o zasadach bezpieczeństwa
w Internecie, także informacje o bezpiecznych i ciekawych stronach.
Jednym z warunków korzystania przez dziecko z serwisu sieciaki.pl
jest umowa, którą dziecko podpisuje z rodzicami.
– Są to prawa i reguły korzystaniu z Internetu przez dzieci. Ale
rodzice też mają określone prawa i obowiązki – podkreśla Marcin
Sołodki.
Katalog bezpiecznych stron
Użytkownicy serwisu sieciaki.pl tworzą także katalog bezpiecznych
stron internetowych.
– Polega to na tym, że dzieci mogą zgłosić stronę, która im się
podoba, jest dla nich ciekawa i chciałyby, żeby znalazła się w
naszym katalogu – tłumaczy Andrzej Piękoś, redaktor serwisu
sieciaki.pl. – Potem nasi wolontariusze sprawdzają taką stronę pod
względem różnych kryteriów, m.in. treść musi być przeznaczona dla
dzieci, nie może być to strona typowo komercyjna, nie może zawierać
czatów czy forum, które nie są moderowane. Kontaktujemy się z
właścicielem takiej strony i, jeśli on wyrazi zgodę, zamieszczamy
ją w katalogu. Mamy różne działy: edukacja, rozrywka itd. Są strony
z ulubionymi bohaterami z kreskówek, blogi.
Każda ze stron katalogu bierze udział w głosowaniu na stronę
miesiąca – głosy są oddawane przez zarejestrowanych użytkowników
serwisu sieciaki.pl. Każda ze stron z katalogu oznaczana jest
specjalnym graficznym certyfikatem – jest to baner, który po
kliknięciu przekierowuje nas na stronę www.sieciaki.pl, dzięki
czemu użytkownicy mogą zgłaszać niezgodności z regulaminem
katalogu.
Stop cyberprzemocy
Od 24 stycznia 2008 r. trwa kolejna odsłona kampanii „Dziecko w
sieci”. Tym razem porusza problem przemocy rówieśniczej z użyciem
Internetu i telefonów komórkowych.
Z badań przeprowadzonych przez Gemius S.A. dla Fundacji Dzieci
Niczyje na początku 2007 roku wynika, że ponad połowa młodych
internautów doświadcza różnych form przemocy w sieci. Często są to
sytuacje potencjalnie niebezpieczne. :
Katarzyna Fenik z Fundacji Dzieci Niczyje, koordynatorka serwisu
helpline.org.pl
mówi, że codziennie odbierają zgłoszenia dotyczące przypadków
cyberprzemocy.
– Wiele z nich to bardzo poważne sytuacje wymagające
natychmiastowej interwencji. Dzieci najczęściej proszą o usunięcie
wulgarnych, ośmieszających je materiałów z Internetu.
Upublicznienie takich treści to dla dziecka ogromny problem.
10 rad dla rodziców
- Odkrywaj Internet razem z dzieckiem. Spróbujcie znaleźć strony,
które mogą zainteresować Wasze pociechy, a następnie zróbcie listę
przyjaznych im stron. - Naucz dziecko podstawowych zasad bezpieczeństwa w Internecie.
Uczul dziecko na niebezpieczeństwa związane z nawiązywaniem nowych
znajomości w Internecie. Podkreśl, że nie można ufać osobom
poznanym w sieci, ani też wierzyć we wszystko, co o sobie
mówią. - Rozmawiaj z dziećmi o ryzyku umawiania się na spotkania z
osobami poznanymi w sieci. Dzieci muszą mieć świadomość, że mogą
spotkać się z nieznajomymi wyłącznie po uzyskanej zgodzie rodziców
i zawsze w towarzystwie dorosłych lub przyjaciół. - Naucz dziecko ostrożności przy podawaniu swoich prywatnych
danych. Dostęp do wielu stron internetowych przeznaczonych dla
najmłodszych wymaga podania prywatnych danych. Ważne jest, by
dziecko wiedziało, że podając takie informacje, zawsze musi zapytać
o zgodę swoich rodziców. Ustal z nim, żeby nigdy nie podawało
przypadkowym osobom swojego imienia, nazwiska, adresu i numeru
telefonu. - Naucz dziecko krytycznego podejścia do informacji przeczytanych
w sieci. Wiele dzieci używa Internetu w celu rozwinięcia swoich
zainteresowań i rozszerzenia wiedzy potrzebnej w szkole. Mali
internauci powinni być jednak świadomi, że nie wszystkie informacje
są wiarygodne. Naucz dziecko, że trzeba weryfikować znalezione w
Internecie treści, korzystając z innych dostępnych źródeł
(encyklopedie, książki, słowniki). - Bądź wyrozumiały dla swojego dziecka. Często zdarza się, że
dzieci przypadkowo znajdują się na stronach przeznaczonych dla
dorosłych. Ważne jest, żeby dziecko Ci ufało i mówiło o tego typu
sytuacjach. - Zgłaszaj nielegalne i szkodliwe treści. Nielegalne treści można
zgłaszać na policję lub do współpracującego z nią punktu
kontrolnego ds. zwalczania nielegalnych treści w Internecie –
Hotline’u (www.dyzurnet.pl) - Zapoznaj dziecko z NETYKIETĄ – Kodeksem Dobrego Zachowania w
Internecie. - Poznaj sposoby korzystania z Internetu przez Twoje dziecko.
Przyjrzyj się, jak Twoje dziecko korzysta z Internetu i jak
zachowuje się w sieci. Staraj się poznać znajomych, z którymi
dziecko koresponduje za pomocą Internetu. - Pamiętaj, że pozytywne strony Internetu przeważają nad jego
negatywnymi stronami.
- 21% dzieci doświadcza poniżania, ośmieszania i
upokarzania; - 16% dzieci doświadcza straszenia i szantażowana;
- 57% osób w wieku 12 – 17 lat była przynajmniej raz obiektem
zdjęć lub filmów wykonanych wbrew ich woli. - 14% dzieci zgłasza przypadki rozpowszechniania za pośrednictwem
Internetu lub telefonów komórkowych kompromitujących je
materiałów.
Źródło: badania przeprowadzone przez Gemius S.A. dla
Fundacji Dzieci Niczyje na początku 2007 r.
Co robić, żeby przeciwdziałać cyberprzemocy?
1. Ustawcie komputer w ogólnie dostępnym miejscu, żeby mieć
kontrolę nad dzieckiem korzystającym z Internetu.
2. Rozmawiające regularnie z dzieckiem o tym, co robi w Internecie
i w jaki sposób korzysta z telefonu komórkowego. Ustalcie zasady
korzystania z sieci i poinformujcie dziecko o tym, czym jest
cyberprzemoc.
3. Poinformujcie dziecko, że przemoc w Sieci jest krzywdząca i
niedopuszczalna i że działania takie mogą mieć poważne
konsekwencje, a anonimowość w sieci jest tylko pozorna.
4. Powiedzcie dziecku, że kiedy padnie ofiarą przemocy musi was o
tym poinformować i że może zawsze liczyć na waszą pomoc.
5. Proście, aby dziecko informowało was również o przypadkach
cyberprzemocy, nawet jeśli go nie dotyczą i nie pozostawajcie wobec
takich przypadków obojętni.
Przydatne linki:
Źródło: inf. własna
