W ramach nowego okresu wdrażania środków z Mechanizmu Finansowego EOG ustanowiono dwa Programy, które będą umożliwiać realizację projektów z zakresu kultury: "Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego" - 60 mln euro oraz "Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach europejskiego dziedzictwa kulturowego" - 10 mln euro. W obu programach o dofinansowanie mogą ubiegać się organizacje pozarządowe.
Program „Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach europejskiego dziedzictwa kulturowego” zostanie podpisany 9 maja 2012 (środa) w Kancelarii Prezydenta RP. W obecności Prezydenta Bronisława Komorowskiego i Króla Norwegii Haralda V podpisy pod dokumentem złożą Minister Rozwoju Regionalnego Elżbieta Bieńkowska i Minister Spraw Zagranicznych Norwegii Jonas Gahr Støre.
Konferencja inaugurująca nowe programy kulturalne odbędzie się 10 maja 2012 (czwartek) o godz. 11.00 w Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach Królewskich. W konferencji udział wezmą: Królowa Norwegii Sonja, Pierwsza Dama RP Anna Komorowska, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski oraz Podsekretarz Stanu w MKiDN Monika Smoleń.
W ramach nowego okresu wdrażania środków z Mechanizmu Finansowego EOG ustanowiono dwa Programy, które będą umożliwiać realizację projektów z zakresu kultury:
- Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego - 60 mln euro.
- Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach europejskiego dziedzictwa kulturowego - 10 mln euro
W ramach programu realizowane będą projekty nieinwestycyjne, których celem będzie poszerzenie oferty kulturalnej i różnorodności prezentowanych wydarzeń artystycznych, realizowanych w ramach projektów partnerskich z instytucjami z Norwegii, Islandii i Liechtensteinu. Program realizowany będzie we współpracy MKiDN z Norweską Radą Sztuki (Arts Council Norway).
W sumie, na oba Programy przeznaczono prawie 30% środków w ramach Mechanizmu Finansowego EOG. Nabory wniosków rozpoczną się w 2012 r., a projekty wybrane do realizacji będą wdrażane do 2016 r.
Polska jest beneficjentem środków z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego od roku 2004. Środki te, dostępne na mocy umów międzynarodowych, pochodzą z trzech krajów należących do EOG i będących jednocześnie członkami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu: Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.
Nowe Programy stanowią kontynuację poprzedniej perspektywy finansowej Mechanizmów Finansowych. W latach 2004-2009 na projekty z zakresu kultury przeznaczono trzecią pod względem wielkości pulę środków, tj. prawie 100 mln euro, z czego w ramach:
- Priorytetu Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego - 87,8 mln euro - na projekty inwestycyjne. Zrealizowano 34 projekty, które dotyczą ważnych dla polskiej kultury i mających ponadregionalny zasięg obiektów rozmieszczonych na terenie całego kraju. Są to m.in. kompleksowe inwestycje dotyczące obiektów wpisanych na listę UNESCO (np. Zamek Krzyżacki w Malborku, fortyfikacje Zamościa, Sukiennice czy Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie) czy projekty dotyczące Pomników Historii Prezydenta RP (np. Muzeum – Zamek w Łańcucie czy Muzeum – Pałac w Wilanowie). Środki pochodzące z Mechanizmów Finansowych wsparły również budowę nowoczesnej infrastruktury (np. utworzenie Ośrodka Kultury Morskiej w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku) oraz renowację i digitalizację zabytkowych księgozbiorów (np. projekt Zakładu Narodowego Ossolińskich we Wrocławiu).
- Funduszu Wymiany Kulturalnej - 9,5 mln euro - na przedsięwzięcia kulturalne. Zrealizowano 72 projekty ze sfery kultury w ramach 4 obszarów priorytetowych: muzyki i sztuk scenicznych, sztuk plastycznych i wizualnych, dziedzictwa kulturowego oraz literatury i archiwów. Dofinansowanie uzyskać mogły projekty realizowane wspólnie z instytucjami z Państw – Darczyńców, dotyczące organizacji wydarzeń artystycznych, współpracy oraz wymiany artystów, współpracy szkół i uczelni artystycznych, współpracy ekspertów z obszaru dziedzictwa kulturowego, a także współpracy międzyinstytucjonalnej instytucji kultury i archiwów. W ramach zrealizowanych projektów łącznie odbyło się ponad 700 wydarzeń kulturalnych, w których udział wzięło ponad 2,2 tys. artystów, a liczba widzów przekroczyła 500 tys. Projekty realizowane były na terenie Polski oraz Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.
