– Lekcje w internecie to czasem szansa na poznanie tematów i nauczycieli, których na co dzień nie mamy okazji spotkać – mówi Michał Szeląg, dyrektor Programowy Fundacji Szkoła z Klasą.
Nowy rok szkolny już za chwilę. To moment na podsumowanie wrażeń z poprzedniego i wyciągnięcie wniosków na nadchodzący. Zwłaszcza nauka online przyniosła wiele nowych doświadczeń, z których możemy wykorzystać to co najlepsze, aby w przyszłości ten model przyniósł jeszcze więcej korzyści.
Z badań wynika, że dla 74% respondentów nauka zdalna jest większym wyzwaniem niż model stacjonarny[1]. Jakie zatem wnioski powinniśmy wyciągnąć z dotychczasowej nauki zdalnej, aby była bardziej efektywna i angażująca dla uczniów oraz była ciekawą alternatywą dla nauczycieli w przekazywaniu wiedzy?
Zmiany wywołane pandemią spowodowały zamieszanie w edukacji stacjonarnej i dotychczas znanych metodach przekazywania wiedzy. Lekcje, wykłady, egzaminy przeniosły się do świata wirtualnego. Nowa sytuacja pokazała, że nauka zdalna jest i może być wzmocnieniem oferty edukacyjnej.
Aby była skuteczna i angażująca, musi spełniać określone kryteria. Nauczeni doświadczeniem, wiemy nad czym należy pracować, tym bardziej że od edukacji online nie uciekniemy. Aż 79% uczniów i 71% nauczycieli wierzy, że e-learning będzie ważną formą edukacji w najbliższych latach[2]. Umiejętne wykorzystanie nowych technologii umożliwi naukę na zupełnie nowym poziomie niż do tej pory oraz przyniesie korzyści dla całego systemu edukacji.
Ostatnie dwa lata to dla uczniów, nauczycieli, jak i rodziców różne doświadczenia z edukacją zdalną. Mieszane uczucia wokół takiego trybu nauczania ewidentnie pokazują, że wiele w tym aspekcie da się poprawić.
– Nauka online może być skuteczna i przyjemna, jeśli zostaną spełnione określone kryteria. Krótkie zajęcia i niewielkie grupy, aby możliwa była swobodna interakcja między uczestnikami. Nauczyciele z doświadczeniem, którzy z łatwością wykorzystują narzędzia cyfrowe. Kluczowe jest atrakcyjne podejście do tematu i wpasowanie się w zainteresowania uczniów. Widzimy to na przykładzie naszej platformy, gdzie największą popularnością cieszyły się zajęcia o kosmosie czy fotografii. Tematy skrojone pod zainteresowania dzieci to dla nich większa motywacja do aktywnego udziału w lekcjach przez internet – mówi Jan Rudziński, założyciel, pomysłodawca i CEO Tandu, platformy z zajęciami online dla dzieci.
5 kluczowych zasad
Co zrobić, by nauka online była skuteczna i atrakcyjna? Eksperci Tandu wskazują na 5 kluczowych zasad, dzięki którym edukacja online będzie dobrym doświadczeniem i przyniesie uczniom korzyści:
1. Krótkie lekcje – utrzymanie uwagi podczas lekcji online jest wyzwaniem na co wskazuje Raport Przyszłość Edukacji przygotowany przez infuture.institute. Dlatego nie walczmy z tym, tylko dostosujmy długość lekcji do wieku uczniów. Klasyczne podejście, gdzie zajęcia trwają 45 min lub 90 min zamieńmy na 30 min i 60 min. Dobrym przykładem jest Rhode Island School of Design, gdzie wykłady online zostały skrócone (nawet do 15 minut), by poprawić skupienie uczniów i nauczycieli[3]. Takie podejście pozwala utrzymać wysoki poziom koncentracji.
2. Małe grupy – to niezbędny element, aby zaangażować uczniów w zajęcia online. W niewielkiej grupie łatwiej dojść do głosu, a prowadzący jest w stanie zapytać wszystkich o zdanie, co często jest niemożliwe w trakcie lekcji stacjonarnych. Mała grupa to też często lepsze rozwiązanie niż lekcja 1 na 1 z nauczycielem. Dochodzi aspekt społeczny, który pozytywnie wpływa na zaangażowanie w zajęcia. – W grupach liczących maksymalnie 12 osób, które spotykają się na zajęciach na Tandu, widzimy największą interakcję – zarówno uczniów z prowadzącym, jak i między uczestnikami. W naszych lekcjach często biorą udział dzieci z różnych miejsc Polski, co dodatkowo pozwala na wymianę doświadczeń i poznanie osób z innych miejscowości i środowisk – mówi Jan Rudziński, CEO Tandu.
3. Dużo interakcji – kopiowanie rozwiązań z zajęć stacjonarnych do świata online nie sprawdza się, dlatego zamiast wykładów warto stawiać na interaktywne spotkania i korzystać z dostępnych narzędzi i metod. Nauczyciele mogą przydzielać głos wybranym osobom, co rzadko udaje się wykonać w klasie, wymieniać argumenty w małej grupie czy ćwiczyć pracę zespołową i projektową. Stąd grupa onlineowa to świetne środowisko, aby kształtować takie umiejętności. Wykorzystanie narzędzi online sprzyja interakcjom między uczniami i angażuje ich do działania. Jak wskazują autorzy Raportu Przyszłość edukacji, przekazywanie wiedzy poprzez krótkie formy wideo, animacje, podcasty czy memy pozwala na utrzymanie dynamiki zajęć. Złożone idee można pokazać w bardziej przystępny sposób, który znany jest uczniom z internetu.
4. Atrakcyjna tematyka – edukacja online sprawdza się tam gdzie uczeń chce się czegoś nauczyć z własnej woli. Stąd tematyka zajęć powinna być skupiona wokół zainteresowań, pasji czy umiejętności, które dzieci chcą rozwijać. Przykładem może być popularność zajęć na Tandu – największym zainteresowaniem cieszyły się te o podboju kosmosu dla młodszych dzieci czy rozwoju nowych umiejętności jak programowanie, projektowanie graficzne czy fotografia dla nastolatków. Tematyka zajęć online powinna być wciągająca, aby przekazana wiedza została przyswojona.
5. Nauczyciel z cyfrowymi kompetencjami – przed wybuchem pandemii aż 85% badanych nauczycieli nie miało żadnych wcześniejszych doświadczeń z nauczaniem zdalnym[4]. Nowa rzeczywistość zweryfikowała na jakim poziomie są kompetencje cyfrowe kadry nauczycielskiej. Biegłość w wykorzystaniu nowych technologii jest kluczowa, aby prowadzone lekcje online były skuteczne. Nie sprawdzą się referaty, wykłady, czy pokazywanie slajdów – to nudzi uczniów i zniechęca. W badaniu zrealizowanym przez Fundację Centrum Cyfrowe, jedynie 19% nauczycieli wskazało narzędzia czy aplikacje, które wykorzystują podczas nauczania zdalnego. To, m.in. Kahoot do tworzenia quizów czy Draw Chat, czyli tablica online połączona z czatem.
Tandu opiera swoje merytoryczne założenia i podejście do edukacji online na współpracy z Fundacją „Szkoła z Klasą”, jedną z największych i najbardziej rozpoznawalnych ogólnopolskich organizacji pozarządowych zajmujących się edukacją.
– Jest kilka rzeczy, które warto zachować z doświadczeń zdalnej edukacji, a dzięki zajęciom na platformie Tandu.pl można nawet dalej je rozwijać. Mam tu na myśli przede wszystkim oddawanie odpowiedzialności młodym ludziom za proces uczenia się – możliwość decydowania, kiedy, gdzie i jak chcą zdobywać wiedzę. Na zajęciach online w mniejszych grupach łatwiej jest o indywidualne podejście do ucznia i uczennicy i naukę opartą na ich faktycznych potrzebach. I na koniec, co również ważne, lekcje w internecie to czasem szansa na poznanie tematów i nauczycieli, których na co dzień nie mamy okazji spotkać – mówi Michał Szeląg, dyrektor Programowy Fundacji Szkoła z Klasą, która m.in. odpowiada za merytoryczne kształtowanie portalu Tandu.pl.
[1] Raport ClickMeeting, Jak oceniamy naukę zdalną po roku pandemii?, marzec 2021.
[2] Raport infuture.institute, Przyszłość edukacji. Scenariusze 2046, czerwiec 2021.
[3] Raport infuture.institute, Przyszłość edukacji. Scenariusze 2046, czerwiec 2021.
[4] Raport Fundacji Centrum Cyfrowe, Edukacja zdalna w czasie pandemii, maj 2020.
Źródło: Fundacja Szkoła z Klasą
