Publicystyka - ngo.pl

Pomysł, żeby rozliczać organizacje z efektów ich działań (jeśli są realizowane za publiczne pieniądze), a nie części budżetowo-księgowej „przyniósł” do Rady Działalności Pożytku Publicznego Michał Guć, wiceprezydent Gdyni. Opisał go wówczas w tekście „Organizacje pozarządowe – dyskryminowany partner administracji publicznej”, opublikowanym potem w portalu ngo.pl. Udowadniał w nim, że organizacje pozarządowe są dyskryminowane w stosunku do firm. Jeśli tym pierwszym zleca się prowadzenie, przypuśćmy, noclegowni, to sprawozdają się przy pomocy skomplikowanego sprawozdania, drugie – wystawiają jedynie fakturę za całość. Tymczasem organizacje powinny się sprawozdawać jedynie z rezultatów (liczby miejsc noclegowych i jakości usługi) i zmiany społecznej, jaką ich działania przynoszą.

– Przyjęcie tego rozwiązania to ogromne oszczędności dla obu stron – mówi z przekonaniem Michał Guć – organizacje nie będą tracić czasu na sporządzanie skomplikowanych i niepotrzebnych tabel rozliczeniowych, administracja nie będzie musiała ich weryfikować. Z codziennej praktyki widzę, jakie straty przynosi obecne rozwiązanie. Zmiana pozwoli urzędnikom skoncentrować się na analizie rezultatów, zamiast na przeglądaniu tabelek.

Michał Guć przyznaje też, że jest to dla niego jedna z najważniejszych spraw w Radzie tej kadencji:

– Doprowadzenie tej kwestii do końca było głównym powodem, dla którego zgodziłem się kandydować do Rady – mówi.

I faktycznie, na początku roku RDPP uznała kwestię za istotną i razem z Kancelarią Prezydenta (Zespołem ds. Rozwiązań w zakresie Działalności Społecznej i Obywatelskiej) zaczęła nad pomysłem pracować. Dla Michała Gucia najważniejsze było nie nowelizować ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Przygotowania do nowelizacji trwają już bowiem kilka lat, trzeba by dla rozwiązania szukać sojuszników w parlamencie, nie administracji. Dlatego zdecydowano się lobbować za zmianą rozporządzenia. Trzy spotkania opracowujące: nowy wzór oferty, ramowy wzór umowy oraz sprawozdanie z wykonania zadania publicznego przygotowano na warsztatach w Fundacji Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”. Stamtąd trafiły ponownie do Kancelarii Prezydenta, a tam Zespół otworzył konsultacje społeczne w ich sprawie.

Ostatecznie zdecydowano się na dwa rozwiązania: pozostawienie obowiązującego – dla tych samorządów, które chcą ogłaszać konkursy i rozliczać organizacje na starych zasadach (choć i tu nie trzeba będzie podawać np. numerów faktur), oraz nowego – w którym organizacje nie wypełniają w ogóle finansowej części sprawozdania z realizacji zadania, tylko przedstawiają oświadczenie, że pieniądze wydały zgodnie z przeznaczeniem. Zachowywałyby dokumenty finansowe jedynie do ewentualnej kontroli.

Jesienią projekt zmian trafił z powrotem na obrady RDPP oraz na ręce Jarosława Dudy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Radzie przedstawiono załączniki do rozporządzenia (nowy, wspomniany już wzór wniosku, umowy i sprawozdania), a zespół ds. prawnych i monitoringu ma „dopisać” do nich nowe rozporządzenie. Najważniejsze jednak, czy samorządy w ogóle się na to rozwiązanie zdecydują.

Droga nowego rozwiązania w sprawie rozliczeń za rezultaty jest teraz następująca. Zespół prawny RDPP przygotowuje nowe rozporządzenie – jak dowiedziało się ngo.pl zajmie się tym w pierwszym kwartale przyszłego roku, to jedna z najważniejszych dla Rady spraw (obok nowelizacji ustawy o pożytku). Następnie rozporządzenie ma przyjąć Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (według nieoficjalnych informacji Ministerstwo może być wobec rozwiązania sceptyczne, choć dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego Krzysztof Więckiewicz brał udział w warsztatach w „Stoczni” i pozytywnie wypowiadał się o rozwiązaniu).

Największa obawa dotyczy Regionalnych Izb Obrachunkowych – to interpretacje mogą zablokować entuzjazm i decyzje samorządów chcących zastosować nowe rozwiązanie. Zespół i Rada zamierza zapytać je o zdanie, ale już w trakcie konsultacji. Michał Guć powiedział, że będzie rozwiązanie testował natychmiast po wejściu w życie, podejrzewa jednak, że pozostałe samorządy będą czekać na odważnych. Tych trzeba znaleźć. Na razie pozytywnie o projekcie wypowiedziało się góra siedem osób z samorządu – tych, które są delegowane do RDPP i które uczestniczyły w warsztatach.

– A co będzie, jeśli okaże się, że administracja rządowa jest przeciwna takim rewolucyjnym zmianom? – pytamy inicjatora zmian Michała Gucia.

– Jestem głęboko przekonany o ich potrzebie. Dlatego jestem gotów przekonywać do tej zmiany zarówno urzędników w ministerstwach, jak i polityków.