Co roku do Polski przyjeżdża kilka tysięcy osób poszukujących schronienia. W obawie przed prześladowaniem, torturami, a nawet śmiercią pozostawiają swoich krewnych oraz cały dobytek. 20 czerwca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Uchodźcy.
W 2012 roku złożono najwyższą w historii Urzędu do Spraw Cudzoziemców liczbę 10 753 wniosków. Do 18 maja br. odnotowaliśmy 9 608 osób, a więc więcej niż w latach 2010 i 2011. Najliczniejszymi wnioskodawcami są obywatele Rosji (87%), Gruzji, Armenii, Białorusi i Wietnamu.
Wnioski o nadanie statusu uchodźcy cudzoziemcy składają na przejściu granicznym (zdecydowana większość w Terespolu). Stamtąd kierowani są do ośrodka recepcyjnego dla cudzoziemców, gdzie wykonywane są badania medyczne i wstępne czynności proceduralne. Następnie osoby te udają się do ośrodków o charakterze pobytowym na terenie kraju, gdzie korzystają z opieki socjalnej i pozostają do zakończenia procedury uchodźczej. Na własne życzenie mogą też pobierać z tzw. świadczenia poza ośrodkiem, a więc środki finansowe na wyżywienie i zakwaterowanie we własnym zakresie.
Obecnie pod opieką Urzędu do Spraw Cudzoziemców (dane na dzień 14 czerwca 2013 r.) przebywają 3 124 osoby, z czego 1 775 korzysta z zakwaterowania i wyżywienia w ośrodkach dla cudzoziemców na terenie kraju, 1 338 pobiera środki finansowe na wyżywienie i zakwaterowanie we własnym zakresie, a 11 małoletnich cudzoziemców przebywa w specjalnie placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
UdSC dysponuje jedenastoma ośrodkami oraz miejscami wynajmowanymi w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie całego kraju (dotyczy małoletnich cudzoziemców bez opieki). Placówki mają charakter otwarty, co oznacza, że przebywający w nich obcokrajowcy mogą swobodnie opuszczać ich teren.
Procedura uchodźcza zgodnie z ustawą z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej trwa 6 miesięcy. W tym czasie cudzoziemiec ma zapewnione prawo do świadczeń socjalnych.
Do 18 maja br. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydał 80 decyzji o nadaniu statusu uchodźcy, 59 decyzji o przyznaniu ochrony uzupełniającej, 196 decyzji o przyznaniu pobytu tolerowanego i 853 decyzje negatywne. Oznacza to uznawalność na poziomie 28%.
Ponadto umorzono 8 323 postępowania. W większości przypadków umorzenia wydawane są wobec cudzoziemców, którzy opuścili terytorium Polski w trakcie trwania procedury uchodźczej, nie czekając na jej zakończenie (jak zgodnie z prawem powinno to mieć miejsce).
Na koniec 2012 roku karty pobytu, a więc dokumenty potwierdzające legalny pobyt na terytorium RP posiadało 849 osób ze statusem uchodźcy, 2369 osób z ochroną uzupełniającą i 620 osób z pobytem tolerowanym.
Zgodnie z art. 1A ust. 2 Konwencji dotyczącej statusu uchodźcy, sporządzonej w Genewie dnia 28 lipca 1951 r. (Dz. U. z 1991 r. nr 119, poz. 515 i 516), uchodźcą jest osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się na skutek podobnych zdarzeń, poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi nadaje się status uchodźcy, jeżeli na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej nie może lub nie chce korzystać z ochrony tego kraju.
Polska stosuje tzw. jednolitą procedurę azylową. W toku postępowania w sprawie nadania statusu uchodźcy bada się nie tylko spełnianie warunków do uznania za uchodźcę, ale także – w razie stwierdzenia, że nie są one spełnione – inne okoliczności skutkujące ochroną przed wydaleniem w postaci ochrony uzupełniającej albo zgody na pobyt tolerowany.
Ochrona uzupełniająca jest udzielana cudzoziemcom, którzy nie kwalifikują się do uznania za uchodźcę, lecz którzy w przypadku powrotu do kraju pochodzenia mogą być narażeni na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy. Pojęcie poważnej krzywdy obejmuje: orzeczenie kary śmierci lub wykonanie egzekucji, tortury, nieludzkie lub poniżające traktowanie albo karanie, poważne i zindywidualizowane zagrożenie dla życia lub zdrowia wynikające z powszechnego stosowania przemocy wobec ludności cywilnej w sytuacji międzynarodowego lub wewnętrznego konfliktu zbrojnego.
W przypadku odmowy nadania statusu uchodźcy oraz odmowy udzielenia ochrony uzupełniającej, z urzędu badane są przesłanki do udzielenia zgody na pobyt tolerowany. Przesłanki te powiązane są z określonymi normami Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, z późn. zm.) oraz Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526, z późn. zm.).
Uznanie natomiast, że wniosek cudzoziemca nie zasługuje na uwzględnienie ani poprzez nadanie statusu uchodźcy, ani poprzez udzielenie ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany, skutkuje co do zasady orzeczeniem o jego wydaleniu. Rozstrzygnięcie o sytuacji prawnej cudzoziemca następuje więc w toku jednego postępowania, prowadzonego przez jeden organ administracyjny.
Wydanie decyzji w sprawie nadania statusu uchodźcy wymaga zebrania obszernego materiału dowodowego. Jednym z jego podstawowych elementów są informacje uzyskane od cudzoziemca podczas przesłuchania (wywiadu statusowego).
Przesłuchanie ma na celu wyjaśnienie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Szczególną ochroną w toku postępowania w sprawie nadania statusu uchodźcy objęte są następujące grupy cudzoziemców:
1) małoletni bez opieki – małoletni cudzoziemcy, którzy przebywają w Polsce bez opieki osób dorosłych odpowiedzialnych za nich zgodnie z prawem lub zwyczajem;
2) cudzoziemcy, których stan psychofizyczny stwarza domniemanie, że byli poddani przemocy albo są niepełnosprawni.
Zeznania od takich osób odbiera się w warunkach dostosowanych do ich potrzeb i możliwości percepcji. Czynności w toku postępowania są dokonywane przy udziale psychologa lub pedagoga (w przypadku małoletnich bez opieki) albo psychologa lub lekarza (w przypadku ofiar przemocy i osób niepełnosprawnych), wyłącznie przez wykwalifikowanych pod tym względem pracowników Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Zasadniczo osób zaliczonych do powyższych grup nie można umieścić w areszcie w celu wydalenia lub ośrodku strzeżonym. Uchodźcy oraz cudzoziemcy posiadający ochronę uzupełniającą mają prawo do uzyskania pomocy w celu wspierania procesu integracji ze społeczeństwem. Pomoc ta udzielana jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Pobierz
-
201306191519140333
889097_201306191519140333 ・38.72 kB
Źródło: Urząd do Spraw Cudzoziemców
