Publicystyka - ngo.pl

Jednym z założycieli Towarzystwa był Adolf Dygasiński, a następnie współpracowali z Towarzystwem: Aleksander Świętochowski, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, Stefan Żeromski i wielu innych wybitnych Polaków.

Towarzystwo na początku działało przede wszystkim na terenie Warszawy, ale wkrótce powstały oddziały w innych miastach: w Płocku, Włocławku, Radomiu i Częstochowie. Początkowo Towarzystwo działało jedynie na terenie zaboru rosyjskiego, lecz już w 1875 r. zorganizowano oddziały na terenie zaboru austriackiego.

TOZ przeżywał wiele trudnych okresów. W 1895 r. Warszawskie Towarzystwo zostało podporządkowane rosyjskiej organizacji ochrony zwierząt z siedzibą w Petersburgu. Nie trwało to jednak długo i w 1905 roku uniezależniło się, przetrwało więc 50 lat niewoli. W czasie I wojny światowej nie mogło prowadzić zorganizowanej działalności, lecz pomoc i opieka nad zwierzętami nadal prowadzona była siłami społecznymi.

Po odzyskaniu niepodległości nastąpiło zjednoczenie wszystkich ugrupowań z poszczególnych byłych zaborów i w 1920 roku formalnie zarejestrowano Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami w Polsce, obejmujące swym zasięgiem teren całego kraju. W 1925 roku powstała dodatkowo Polska Liga Ochrony Zwierząt, działająca równolegle z Towarzystwem. Dwoistość ta nie dała dobrych wyników działalności obu organizacji i po jedenastu latach nastąpiło ich połączenie pod nazwą: Zjednoczenie Towarzystw Opieki nad Zwierzętami Rzeczpospolitej Polskiej –  posiadające 115 oddziałów terenowych.

W 1927 roku dr Edward Tryarski i inż. Tadeusz Matecki opracowali z upoważnienia ówczesnego Zarządu projekt ustawy o ochronie zwierząt, który stał się podstawą do wydanego w 1928 roku rozporządzenia Prezydenta RP o ochronie zwierząt, jednego z pierwszych tego typu przepisów na świecie. Następnym aktem prawnym przygotowanym przez działaczy TOZ była ustawa z 17 kwietnia 1936 roku o uboju zwierząt gospodarskich. W przepisach tych po raz pierwszy Inspektorzy naszej organizacji otrzymali prawo udziału w ściganiu przestępstw przeciwko zwierzętom.

W 1939 roku TOZ miał już 45 tysięcy członków. Istniało 125 oddziałów terenowych, od 1925 roku ukazywał się miesięcznik 'Świat Zwierząt', który popularyzował idee Towarzystwa.

Lata wojny II wojny światowej poważnie ograniczyły działalność naszej organizacji. We wrześniu 1939 roku pocisk uszkodził lokal, w którym swoją siedzibę miał Zarząd Główny TOZ. Uległy zniszczeniu dokumenty i wyposażenie. Pomimo tego działające w konspiracji Towarzystwo zdobyło nowy lokal, ale jego działalność ograniczyła się do ratowania bezdomnych psów i kotów oraz pomocy przeciążonym koniom. Pracę tę wykonywało 37 inspektorów społecznych. Prowadzono również lecznicę. W czasie powstania uległ zniszczeniu następny lokal TOZ.

Jednak zaraz po wyzwoleniu Tadeusz Matecki zorganizował następny lokal. Aż do 1946 roku odtwarzano struktury organizacji. Fundusze na tę działalność pochodziły z prywatnych funduszy pana Mateckiego. Już w 1946 roku wybrano władze naczelne TOZ. Prezesem został pan Tadeusz Matecki, a Sekretarzem Generalnym pani Irena Kościałkowska. Towarzystwo zaczęło działalność od zapewnienia sobie funduszy, prowadząc działalność gospodarczą – produkcję i rozpowszechnianie sprzętu do humanitarnego uboju zwierząt rzeźnych. Fundusze te pozwoliły na organizację oddziałów terenowych oraz zatrudnienie inspektorów, którzy prowadzili systematyczne kontrole skupu, uboju oraz transportu zwierząt rzeźnych, a także zwalczali okrucieństwo wobec wszystkich zwierząt.

W 1951 roku działalność ówczesnych członków TOZ doprowadziła do wprowadzenia obowiązkowych szczepień psów przeciwko wściekliźnie. Jednak w tym samym roku władze PRL w oparciu o nieuzasadnione posądzenia przerwały działalność Towarzystwa i dopiero w 1957 roku Urząd Spraw Wewnętrznych w Warszawie zarejestrował statut i tak działalność Towarzystwa trwa do dnia dzisiejszego.

Działalność Towarzystwa to w coraz większym zakresie profilaktyka i propaganda, związana z uregulowaniem populacji zwierząt, a więc propagowanie usypiania ślepych miotów, antykoncepcji i sterylizacji. Towarzystwo prowadzi schroniska dla bezdomnych zwierząt na terenie całego kraju, na drodze zlecenia przez urzędy gmin. Zarząd Główny zaś nadzoruje bezpośrednio schronisko w Celestynowie.

Opierając się na sprawdzonych metodach pracy obecnie TOZ wdraża organizację pracy opartą na współczesnych osiągnięciach marketingu i zarządzania. Przykładem nowego stylu działania może być szeroka współpraca ze Światowym Towarzystwem Opieki nad Zwierzętami (WSPA) oraz Królewskim Towarzystwem Zapobiegania Okrucieństwu wobec Zwierząt (RSPCA) – obydwie organizacje z Wielkiej Brytanii, które realizując swoją politykę zagraniczną - pomocy organizacjom z Europy Środkowo-Wschodniej – zorganizowały szereg kursów dla działaczy TOZ oraz innych z TOZ-em współpracujących.

Największym osiągnięciem TOZ było doprowadzenie do uchwalenia Ustawy o Ochronie Zwierząt w dniu 21 sierpnia 1997 roku. Przez pierwsze lata funkcjonowania Ustawy uczestniczyliśmy w kilkudziesięciu komisjach ministerialnych, tworzących przepisy wykonawcze do Ustawy, wydając ponad sto opinii prawnych i kilka kontrprojektów rozporządzeń.

Towarzystwo w prawie 90 jednostkach terenowych realizuje swoje cele statutowe, do których należy: działanie na rzecz humanitarnego traktowania zwierząt, poszanowania ich, objęcia ochroną i otoczenia opieką, kształtowanie właściwego stosunku do zwierząt, działanie na rzecz ochrony środowiska.