Publicystyka - ngo.pl

Kwoty wpływające na konta OPP z roku na rok wzrastają. Przyczyniły się do tego nie tylko kampanie społeczne prowadzone przez same organizacje pozarządowe, lecz również wyraźne ułatwienie procedur przekazywania 1%. Od dwóch lat wystarczy, by podatnik podał w formularzu PIT nazwę i numer wpisu do KRS wybranej OPP oraz wysokość kwoty do przekazania na jej rzecz. Dalsze działania są już po stronie urzędu skarbowego (fizycznego przekazania środków dokonuje jego naczelnik). Rozszerzony został również krąg podatników, którzy mogą decydować o przekazaniu 1% podatku  na rzecz OPP (o osoby uzyskujących dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej, kapitałów pieniężnych lub ze zbycia nieruchomości, opodatkowane 19-procentową stawką podatku).

Z danych przedstawianych przez Ministerstwo Finansów (MF) wynika, że wprowadzenie ww. zmian doprowadziło do wyraźnego wzrostu środków pieniężnych otrzymywanych przez OPP. W pierwszych latach funkcjonowania 1-procentowego mechanizmu (jeszcze na starych zasadach, gdzie to sam podatnik musiał dokonać wpłaty na konto OPP, a później ubiegać się o jej zwrot z urzędu skarbowego) z możliwości skorzystało odpowiednio: w zeznaniach za 2003 r. - 0,34% podatników, za 2004 r. – 2,81%, za 2005 r. – 4,76%, a za 2006 r. – 6,56%. W kolejnych latach wielkości te zaczęły zdecydowanie wzrastać. W ramach akcji rozliczeniowej za 2007 r. na przekazanie 1% podatku zdecydowało się już 20,10% podatników, a w 2008 r. – 28,32%. Jak podaje dalej ministerstwo, kiedy w rezultacie rozliczenia podatku za 2003 r. na konta OPP wpłynęło 10,4 mln zł, to w 2008 r. (z zeznań podatkowych za 2007 r.) kwota ta wzrosła do 299 mln zł, a w 2009 r. (z zeznań podatkowych za 2008 r.) – do 381,5 mln zł.

Można się jednak zastanowić, czy w kontekście zasadności działań OPP jest to wystarczające wsparcie z pieniędzy podatników. Problem podjął poseł Waldemar Andzel w interpelacji nr 14709 z 19.02.2010 skierowanej do Ministra Finansów. Zauważa tam, że pochodzące z podatków środki są „znacznie lepiej wykorzystywane przez OPP niż przez administrację państwową, gdzie dużą część pochłaniała obsługa tejże administracji”. Podkreśla również, że środki przekazywane na rzecz OPP „znajdują się pod ścisłą kontrolą państwa, co sprawia, iż ich wydatkowanie zazwyczaj jest celowe”. Ponieważ organizacje są wyspecjalizowane w rozwiązywaniu problemów konkretnych grup beneficjentów, otrzymane pieniądze wykorzystują efektywniej i z większym pożytkiem dla odbiorców swoich działań. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom wielu OPP, które same zgłaszały podobny postulat, poseł proponuje, by rozważyć podniesienie wysokości odpisu podatku od osób fizycznych do 1,5% (na takim poziomie stawka ta jest już ustalona np. w Czechach i na Węgrzech).

W odpowiedzi na interpelację, Maciej Grabowski, podsekretarz stanu w MF, zauważa, że nie są prowadzone w tym momencie żadne prace związane z ewentualnym podwyższeniem do 1,5% wysokości podatku należnego od dochodów, jaki podatnik może ewentualnie przekazać na rzecz wybranej OPP. W jego opinii, w pierwszej kolejności należy podjąć pracę na rzecz zmiany świadomości podatników i ich chęci wspierania działalności społecznie użytecznej prowadzonej przez OPP. Jak zostało to bowiem przedstawione powyżej, cały czas ok. 70% podatników nie decyduje się na przekazanie nawet 1% swojego podatku na rzecz OPP (zgodnie z danymi dotyczącymi podatku dochodowego za 2008 r.). Przedstawiciel MF podaje również szacunkowe obliczenia, według których, gdyby wszyscy uprawnieni do tego podatnicy skorzystali z tej możliwości, OPP mogłyby rocznie otrzymywać w ramach 1% podatku ok. 610 mln zł. W przypadku zwiększenia stawki podatku przekazywanej OPP do 1,5% i pozostawieniu liczby osób deklarujących część podatku od swoich dochodów na rzecz OPP na dotychczasowym poziomie (ok. 30% uprawnionych), miałby one szansę uzyskać ok. 572,5 mln zł. Jest to dla MF kluczowym argumentem, dlaczego bieżące działania powinno się skupić na promocji idei 1%, a dopiero potem rozważać ewentualne dalsze kroki.

Ministerstwo Finansów nie podaje jednak żadnych wyliczeń, nawet szacunkowych, o ile mogłyby wzrosnąć przychody OPP z tytułu przyznawanej im części podatku dochodowego, gdyby podjęto działania dwutorowe. Nie uzyskujemy w rezultacie informacji, czemu zwiększenie wysiłków na rzecz promocji idei przekazywania części podatku na rzecz OPP nie może być podjęte razem z podwyższeniem stawki procentowej możliwego do przekazania podatku. Ponieważ w odpowiedzi MF nie kwestionuje się, że OPP znacznie efektywniej od administracji publicznej wykorzystują pochodzące od podatników środki, można uznać, że podjęcie obydwu rodzajów działań odbyłoby się z pożytkiem dla beneficjentów działań statutowych poszczególnych OPP.